Revisione di Edizione diplomatico-interpretativa del Ven, 28/09/2018 - 18:32

.carta 3r]

Si em sentis, fidels amics,
per ver encuser Amor!
mais er m'o lais per paor
non dobleis l'oint e l destrics.
Mas aitan puesc dire, ses dan, 
anc denian ni de non fe
non membret pos a mei be, 
anç n'ai sufertz de granz mals!
Qaissi s'aven als leials.

E car non grana l'espics
si com pareis a la flor,
cuiaz qe plaz al segnor, 
anz l'en creis ir'e gençies 
E par qe consire de l'an.
Enavan, qar sab e ve
qe sos a fars non l'ave!
Q'eu vi q'un iorn ferials
meiller q'un nadals.

E vi ia, mentr'era rics
segon lo temps q'era cors,
qe.m tornet a desonors
mainz plaiz don er soi abrics.
Cum vencuz sufrire qe blan
suferz tan e piez li ve,
zo d'on plus li descove,
qar segon qe'l er egals
l'amors e l'amics cabals.

Cuiaz, ioves ni antics,
pos en sa bailli en cor,
tri de dos danz lo menor; 
non fera.l rei lodoics
Deu s'om donc ben rire denian
qi l'afan d'amor sofre
e nol sab lognar de se,
pos ve qe li res venals!
Es doncs danz d'amor aitals.

E soi fegnenz e nics
por espauentar l'os lor 
si plans valers no.i a cor,
pauc i val precs ni chantzios.
Deus, s'om donc aucire preian,
dreit n'ai gran! Q'eu sai et cre,
mas ges non o dic per me, 
c'als verais amix corals
 non vai enan lor chaptals.

eraus semblara predics 
mos chant mais, si deu ador, 
trop a non vi amador 
cui menz noia ainta ni trics,
mas per meilz assire mon chan
Vau cerchan bos motz en fre,
qe son tuit chariat e ple 
d'uns estrainz sens naturals,
mas non sabon tuit de qals.

[carta 3v]

                           Girard de burnelt

A ben chantar
onven amars,
e locs e graçirs e saços.
Mas, seu agues dels care.ls dos,
non par ials altres esperes,
qe luoc me dona iois ades
e la faço, pos q'eu soi gais.
Qe ges lo temps, qan l'erba nais, 
si ben se gença fuill e flors,
tan non m'aiud a mon chantar
cum prex et graçirs de seignors.

E per amar
fe ia chantars
graçif e iois et prez pels pros,
e so qe sola sospeiços,
ses autre plus q'omi i cuiges,
ensegnava q'om s'enantes
vas tot son benestar des lais
e, q'es chausis de mesescabar
e il fos vils segnorils e honors.

Era non par
qe castiars
me valgues ni clams ni tenços
pero non crei qanc amors fos
plus fin sol q'amadors trobes;
e qi per dreit la raiçones,
tot iorn meillura e val mais,
mas si cum par fin als verais,
sembla trafan als trichardos
e lor enian fa l nom camar.
qe, pos faill, non es fin amors.

de chastiar
me soi tan pars.
Qe pro veç n'estau consiros,
Qar vei q'ab pogner d'esperos
Non puesc tan far qe iois cobres.
Pero, si sos duz averes, 
mos bels seigner, l'ir e l'esmais, 
q'eu n'ai sofert, me fora iois
e forç e valors e socors
e deuria s'en plus coichar,
qar non deman ni voill d'ailors.

E s'eu d'afars
li fos avars
don m'agues mandit ni somos 
assaz aporteta raços,
qe ia convent no m'atendes.
Mas s'eu li soi verais, penses
si s  taing qes volva ni s biais,
qe la bona sperança m pais
e m'acompaing ab chantadors
e m'a faich solaz a cobrar,
don m era totz cobrar amors. 

[carta 4r]

E ges dauer
no m par afars,
pos qe trabailz ni messios
no m tol qe non sia ioios.
Q'anc non paret qe ben annes
celui cui iois non agrades,
q'anc senz ni poder cui ioi bais
non m'agradet ni no m'atrais
qe d'eschai irada ricors
e qi qe sap el trop pensar:
saber, eu dic, q'anz es follors.

A merceiar
taing merceiars
e frankeç als francs amoras
e contr als sobres orgoillos.
Orgoils e mals qe si s gardes
d'un altre pas, anz qe passes,
ia vils ni sobrers ni savais 
no ill plagra, qe no il taing sa pais 
en tal obra don desonors
li reman ses s'a raçonar
la n'aven, entrels amadors.

Seigner Sobre totz, de colors
son li drap e qi l sap triar,
faill, si compra del sordeiors.
 
                               Girad de burnelt

Qant la bruna aura s'eslucha
pel soao termini franc
era se de ioi me stanc
s'il bes son, ne la ni s clucha
l'amors qi m fera languir,
si vo l'am de logna ublit,
mal m'er e si fal mos chan,
vos n'aurez tort, mal'ami ia.

Qar uos m'es un pauch es clucha,
m'avez iurat brun de blanc
non per so q'eu dises anc,
dom, m'aiaz tal ira aducha
e si audes descobrir
com vos, ma donna, plevit,
qe destratz ni mals ni dan
non lez qe plus vos en di ia.

Lo cor dinz m'encrida en chucha,
q'i vol rompa ni d'elsbranc
del vostr'amor, et eu planc,
qar vei qe ren no m 'a frucha.
Ans sai qem n'er a fugir,
se vivre non voill aunit 
e tem i sobra l'afan
qe m tol repaos en destri ia.

Tal m'avez tornat q'a lucha
non defendri a d'un manc
 
[carta 4v]
 
e viz anc l'eu clop ni ranc, 
qi per mal pas non trebucha
q'avant non pusca fugir.
Eissament va oc febreçit,
coms el desamat aman, 
qe de ioi se desrai ia.

E la noiç, qan son me tucha,
dorm sobr'ascha et sobre banc,
trou qe me dolen li flanc, 
per qe ma valors destrucha
qel lech non pois ren dormir
ans en leu tot esbait 
e pens de vos en estan,
contra qe m'ez tant eni ia.

A ma volontat pair rucha,
non m'ai laissat carn ni sanc.
Pus tel' en son oill en cranc, 
Qi us me cuid aver for ducha,
q'abanz me rier a fenir 
mon vers qe sia complit.
E sui d'aiço plus claman,
qar anc mi noc gent mendi ia.

Q'eu vi l'ora e vos la vit
Non cui era uns amiran
ni noges, Deus los al maudi ia.
  
      Girard de burnelt
     
Iois et chanz
e solaz
e cortesia m plaz,
mais non m'es gen
qi en sols ab cen 
chant ni m'esbaudei.
Q'a penas vei, 
qa ioi iog m'i sostegna,
per qe me strang
e pois q'e m plang
del us del mon seignors
qe m'avia socors
ab ioi cobrar promes.
Mais la speranç e l bes
e ço de qui eu plus vaill
mi sui fors del trebaill,
per qe m'a sospeiços,
se vai viran 
qe m'er ab ioi raços.

E I maçanz
de reiaz,
qe ser en fol levaz
ira chazen,
qar follamen
enqier e donnei. 
C'uei non son trei,
cui tan soven n'avegna, 
mals s'en gadang
e si remang
Entr'els fis amadors, 
qe qant eu cuit aillors 
virar on conqeses,
l'om diz ma bona fes
e mostr'em sol miraill,
qe qi per faillir faill 
non es valen ni pros:
anz son dui dan
e fora mielç q'un fos.
 
[carta 5r]
 
Ai tan danz
n'ai celaz
De qe m fora clamaz.
Mais no m'enten
e clam soven
ni lei non desrei.
Tot ben am nei
c'om ia m diz ni m'essegna
q'aissi m gavang.
Qar, si sofrang,
 en loncs temps bona mors 
a fins entendedors,
tot restaura un mes,
per qi eu, ni tu si m cres, 
Non ai cor qe nuaill
per un an, si s trassaill.
Anz, serai vers e bos,
q'anc ab enian
non s'avenz amoros.

Mas l'enianz
es intraz,
qe destreia dans laz
vilanamen,
c'uns a presen
qe bais ni manei
non sec tornei
Ni ne scrida ses segna;
pero no s tang,
qe s'a compang
donna en cui es valors
ab tal, qan l'aura sors, 
qe ia mielz non valgues,
anz volgra il conogues.
Anz qe rop s'agaçailll,
ni l don ganz ni fermaill,
si n'er genz lo resos,
qar gen maçan
sol hom far de gaz dos.

E si l manz
s'es tardaz
Qe m degr'esser mandaz
eu lo maten.
Si tot ven len,
non cug mal me stei,
qar ben fadei
 et esper ia non vegna,
qar gen bargang,
si eu per estang
don mon aur per follors,
Zo troban els actors,
aiuda maintas res.
Mais er di gran dan pres,
iois e demoraill,
pos si feç d'autre taill
domneis e fo saços
com per un gan
era gais et ioios.

Et es granz
frevoltaz
c'om ben am desamaz,
ses iauçimen, 
per tal conven
qe cill segnorei
cui ren non crei,
si en vau secan coma legna,
e q'am qe m lang,
Ill iaçes bang
e gença sas colors
e mi cres tal dolors,
qe l'am las et espres
mas amors ges no us pes.
Qe non par ben egaill
qi eu desir e badaill
e viva consiros
e q'ella chan
 
[carta 5v]

Del mieu dolsas chansos.

Perç qi qe s ait dail
non mou de las senaill
don for enqer ioios,
s'il traitz d'aitan
nos fos viraz en dos.

                                Girard de burnelt
 
Per solaz reveillar
qi s'es trop endurmiz,
e per prez, qi es faidiz,
acuillir e tornar
me cugei trabailar.
Mar ar m'en soi qegiz
per ço m'en sui failliz,
qar non es de chabar.
Com plus m'en ven volontaz e talanz,
plus creis de lai lo dannages e l danz.

Greus es de sos fraitar: 
a voz o dic q' oviz
com era ioi grasiz
e tuit li benestar.
Omai poden virar
qi ega de fust no viz
ni vilan, veil, forniz 
e ster gart caualchar.
Laiz es l'afars e mals e mal estanz, 
don hom perd deu e reman malanananz.

E viz torneis mandar
e segre gens garniz
e pois dels meis feriz
un na saisons parlar.
Ar es prez de raubar
e d'embraçar berbiç.
Chaualer sia auniz, 
qi'l met a donneiar, 
pois che tocha deus mas montons belanz 
ni chi rauba gleisas ni viandanz.

On sum gandit ioglar
q'eu gent acuiliz
q'a tal a mester guiz
qi solea guidar,
e pero sens reptar 
Avar tan es chariz,
pois fo bon prez failliz, 
qi solean menar
de compagnons, e non sai dire qanz:
gent en arnes e bels e benestanz.

E  vi per cort anar
de ioglaret petiz,
gent chausat et vestiz
sol per donnas laudar.
Ar non auden [carta 6r] parlar,
tant es lor prez desliz.
Dont lo tort en siz
d'ellas mal rasonar
digas de qals, d'ellas a dels amanz
 eu dic de totz qel prez n'a trait leoianz.

                             Girad de burnelt.

Ges aissi del tot no m lais
solatz ni deport ne rire,
can q'era non mies lais.
Mas car plus non plaz
deport ni solaz,
Non voill en mi sol despendre,
Mas bons diz presaz,
anz deis qe comenz 
leus chanz avinenz
pos estreing las denz,
qar no ls aus retraire.
Qar no i vei gaire
cui plaça iais,
ni trob qi m'envei 
q'ant m'alegri ni m'esbaudei.

E pero si me noç mais
mas qar no m'es bel a dire,
ma mal amiga qi m trais
e si m par foldaz
qan me soi proaz, 
pois de lei no m puesc defendre.
Mal men soi menaz,
serai donc sofrenz,
Ia m'en vegna lenz
Ben ni gauçimenz,
qar nuls fins amaire
no sap d'amor gaire 
qi leu s'irais, 
q'amors dona lei
com l'autrui torz bland'e mercei.

Vers es qe s'amor me strais
e no se pot escondire.
E pois la força l prat pais,
qe me n val vertaz:
meill me fora assaz
qe l cor vires en atendre
vas qal acun laz.
Qe pois força venz, 
dreich non es valenz, 
e l paux escienz, 
qe m'es cap de laire,
donna mi veiaire
qe tem biabais,
s'eu vas lei felnei.
Q'a poder qe m soria om sordei.                                   

Mais qi m fos amix verais 
e de mon ben es gauçire,
fins e francs e ses mals aibs
ab qe m fos celaz, 
Ia no fos preiaz, 
ioi me pogra enqera rendre.
No m soi tan lognaz
qe l [carta 6v] cor mescreçenz
se combat e l senz
e l terz espavenz.
Q'anc mais temen laire
Dinz nuill forz repaire
Sols nos n'esfrais.
Ce l cors et tuit trei
plus temen vas lei non desrei.

Era soiornez en grais,
qar sap com me pod aucire
q'anc pois no fui liez ni gais, 
des qu in fols versaz
qe m'aduis pechaz
ma fiet en fes entendre
granz mensogna e l faz.
No m fo pois garenz
plus qe l ardimenz,
en qe ma soenz,
ni ia domneiaire
s'er uns emperaire
s'el sobrer fais
non er qi la vei,
q'Amors non vol c'om segnorei.

Q'anc no fo qi lei s'afrais
ni s feç vencuz ni sofrire
si tot ses en al savais,
q'anc non fos paiaz
C'uns desmesuraz
Qis menaç d'escoissendre,
per q'umilitaz
val als conoissenz.
E donc non aprenç
Q'orgoill es nienz,
per qe sofferraire
si non es gabaire, 
q'ancer cui bais
e tegna e manei:
mas eu non dic qe ben estei.

Q'anc valors cui vils preç frais 
per vil agradir assire
ver ben estar no m'atrais
ni ia rix malvaz.
ni mal'ensegnaz
non se degra en alt entendre
Se m fos dreich iudiaz,
e vai si m'entenz
cc e donc consenz,
qe malvaisa genz
s'aus vas domn'atraire,
Conigda e de bon aire, 
qe d'aise nais
locs en qe follei
mas cui no n pesa, amors em vei.

[carta 7r]
             
                        Girad de burnelt

De cantar
me for'entromes
pro veç per cuia de solaz, 
sei vis qe bon chanz fos amaz.
Pero s'agues aiuda
de raison o de druda
valen, 
ges non defen 
q'eu non chantes anqera,
Tant m'es eschiua e fera
la perda el danz,
qar aissi reman iois e chanz
e preç e galobia.
Q'era appellum felnia,
sen deport ni m'esgao ni chan
e non faz zo qe li altre fan.

E non par
c'om sia cortes
qi tot iorn vol esser sennaz.
Molt m'agrada bella foldaz,
lognada e retenguda,
si com locs el temps muda.
Qa l sen
fais pariscen
qe'l enansa et esmera
et eu, qi chant l'esqera
per ver enan;
s'eu sapes qe ioi fos afan
ni trabaill cortesia,
Ia Deus sos pro non sia,
qi lassa ioi ni bel semblan
per malvistat ni per enian.

Oblidar
volgra, s'eu pogues, 
mas non puesc ço dan sui iraz,
qar vei a las granç poestaz
laissar solaz e briuda,                                                                                               
per pren
qe tol ioven
e l'encalça e l'esfera
et eu qe non cu era,
qe de mil an
Fos tant baissaz prez ni buban
qe se chavalaria
en val mens e drudaria,
pois gardet son pro ni son dan,
non nac mester de fin aman.

Ges mudar
non puesc qe non pes,
Mas d'una ren soi conortaz
Qun

[carta 7v bianca] 

[carta 8 r]

                               Folchet de marseilla

Per Deu, Amors, ben sabez veramen
com plus descen plus paia humilitaz
et orgoill chai on plus haut es poiaz.
Don dei aver gauz e vos espaven,
qare se mostraz orgoill contra mesura
e brau respos a mas humil chansos
donc es semblant qe l'orgoill chaia ios,
Qa pres bel iorn ai vist far noit escura.

Mas vos non par puscaz far fallimen.
Pero qan faill cel qes pros ni presaz,
tan qan val mais tan es plus encolpaz, 
q'en la valor poia l colp et descen,
e li tot hom perdon la forfaitura
ia del blasme no i sera faiz perdos, 
e cel reman en mala sospeiços,
qa maint met cel qi vas un desmesura.

Blasme n'a hom et chascun cela sen,
per q'es le man e nes plus galiaz 
aicel q'il fai qai cel q'es eniannaz.
E donc amors per qel fai tan soven,
c'om plus vos serf chascuns plus sen rancura
del servir taing qal qe gierdos, 
preç o amix meillorament o dos: 
ses nn da qest par fol qi si atura. 

Fols fui eu donc qi mis lo cor el sen:
sen no fu gel enanz fo gran foldaz,
car cel es fol qi cuida esser senaz
e sab hom mels chascuns on mais apren.
Q'anc pois merces qe val mais qe dritura
na valg a mi ni ag poder en vos,
pauc me sembla ma gel valgud rasos.
Per q'eu fui fols qar anc de vos aig cura.

Mas er sui rix, pois en vos no inenten,
q'en cuidat es riqessa e paubretaz,
qar cel es rix qi sen ten per pagaz
e cel e paubres qen trop ricord enten.
Per qen sui rix tan rix iois masegura
qan pens qe'n sui tornaz desamoros, 
qa'donc era marriz, er sui ioios:
per q'eo me l teing a gran bonaventura.

[carta 8v] 

Cortesia non es als mais mesura,
mas vos amor no us sabez anc qe fos.
Mas eu serai tan plus cortes de vos 
q'al maior briu calerai ma rancura.

Ab n'Aiman et ab tos temps t'atura,
chansons, qar de lor es et de lor raços,
qautressi sel chascuns desamoros. Mas
semblant fan d'aiso don non an cura.

                            Folchet de marseilla

A qan gent venç et ab qant pauc d'afan
aicel qi s laissa vencer a merce 
qar en aisi venz hom autrui et se
et a vencut duas vez senes dan.
Mas vos, Amor, non faiz ges aisi, 
q'anc iorn merces ab vos non pog valer, 
anz m'avez mostrat tant vostre poder
q'eras no us ai ni vas non avez mi.

Per qe par fols qi non sap retener,
zo qe conqer, q'en prez ben acertan
qi ço reten qe a conqis de nan
per lon esforç com faz o conqerer.
Q'aissi m pograç tener qol fols rete,
le sparvier fer qan tem qe si desli
q'el estreing tant en son pong tro l'auci.
E pos estors vos soi vivre pusc be.

Tot ça qe val pod nocer autressi,
donc s'eu teng pro be us porai dan tener,
et er merces sabeis vostre saber
 Qe m'avez dat don anc iorn non iaudi, 
vos mon tenso  e us dig mal en chantan,
mas non er fait chausimenz m'en rete: 
anc voil trop mais mon dan suffrir ia se,
qels vostres tortz s'adreitures clamar.

En trobarez mais tant de bona fe,
q'anc mais nuls hom se meteis non trai,
son escien, si com en qe us servi: 
tan loniamen qanc non iaudi de re
er q'er merce ço faria parer.
Qar qi trop vai servisi reprochan
semblansa fai qe gaçerdon deman.
[carta 9r] Mas ia e mi no us cuidez qe'l n'esper.
 
E q'il bon rei richard qe vol q'eu chan,
blasmet d'aiço qar non passet dese,
er l'en desmen si qe chascus lo ve.
Qa reire s trais per mels fallir e nan: 
qe l era cons er es rix reis ses fi,
qar bon secors fai deus als bos aver.
E s'e n dis ben al croçar, eu dis ver,
Et er vei  bom per q'adonc non menti. 

Ia, n'Aiman ve tot temps non creran
q'eu vas amor aia iurat mon fre.
Mas eu tenc ben per probat ço q'om ve
et er sabut oi mais da qi e nan.                                                                       

                              Folchet de marseilla

S'al cor plagues, ben fora oi mai saços
de far chanson per ioia mantener, 
mas trop me fai ma ventura doler,
qant eus gard los bens e ls mals q'eu ai
qar rix diz hom qe soi e qe be n vai,
mas cel q'el diz non sab ies ben lo ver,
qar benenansa no pot nul hom aver
de nulla re, mas d'aiço q'al cor plai
per q'eu n'am mais un paubres s'es ioios
Q'us rix sens ioi q'el tot l'an consiros.

E s'eu anc iorn fui gais ni amoros,
er non ai ioi d'amor ni no l' esper,
ni autre pens no m pot el cor caber,
ainz me semblan tut autre ioi esmai.
Pero d'amor qel ver vos en dirai
no m lais del tot ni no m'en pusc remaner,
aisi cum cel q'en mei de l'arbre estai,
q'es poiaz tant qe non sap tornar ios,
ni sus no vai, tant li par temoros,

Pero non lais si tot es pereillos, 
q'ades non poig en susa mon poder. 
E deuria m, domna, l fis cors valer, 
pos conoissez qe ia no m recreirai.
Qab ardimen apoderisc lesglai.
E no [carta 9v] ten dan qe m'en deia eschaer, 
per çons er ient si m degnaz retener
el gaçerdos er ai tals cum s'eschai: 
q'en eis lo dons es faiz lo gazerdos
a cel qi sap d'avinent far sos dos.

Donc se merces a nul poder en vos, 
traga s'enan si ia m vol prou tener, 
q'eu no m'en fi en prez ni en saber,
ni en chansos, qar ben conosc et sai 
qe merces vol ça qe rasos dechai.
Per q'en vos cuiç ab merce conqerer
q'em es escuz contra l sobre valer
qi es en vos e m fai metre en assai
de vostr'amor, ço qe m veda rasos:
Merces me fai cuidar q'avinent fos.

Ara conosc qe soi neins paoros
qan al comensamen meu desesper
e mas chansons pois merce qerer
farai adonc si com lo ioglars fai: 
q'aisi com mog lo lais lo finerai:
desesperaz qar eu non pusc veçer
rasons per q'el degnes de me chaler,
pero al mens ai tant retendrai.
q'enz en mon cors l'amarai a rescos
e dirai be de leis en mas chansos.

Si n'Aimanz sabia ço q'eu sai
dir poria qe ben pauc ai occhaisos
noz en amor mais qe noi val raços. 

                               Folchet de marseilla

Ben an mort mi et lor
mei oill galiador, 
per qe s tang q'ab els plor, 
qar il ço an merit, 
q'en tal domn an chausit
on an fait fallimen, 
e qi n'aut poia baus dessen.
Pero en sa merce m'aten, 
q'an eu non cre qe merces aus fallir,
lai on Deus volg toz autres bes assir.

Pero conoisc d'amor 
qe mas dans li es sabor, 
q'aiço dont ai largor
me fai presar petit 
e pognar a estrit, 
en leis qe se m defen: 
zo qe m'en cauça vau fugen 
e ça qem fug [carta 10r] , eu vau sigen.
Aiso non sai cosi m pusca suffrir 
q'en sems non pusc encausar et fugir.

Er aviaz gran folor: 
q'ardiç soi per paor, 
q'er tan tem la dolor
d'amor qi m'a saçit
qai so m fai plus ardit
de mostrar mon talen 
alleis qi m fai veillar dormen.
Donc ai per paor ardimen, 
aisi cum cel q'esters non pon gandir 
qe vai tot sols eu tre çinc çens ferir.

Pros donna cui ador, 
restauraz en valor 
mi et vostra laudor 
q'am dui n'em afreulit
qar merces en noblit, 
mi qe us am finamen. 
Qai cil qi sabon, van disen 
qe croi servir fai manta gen, 
et eu qens am tant qe d'als non consir
per mi et vos veiaz si m dei marrir.

Mas ges o i am per flor
non viraz chantador,
mas li prec mon segnor,
lo bon rei cui deus guit,
d'Aragon m'an partit
d'ira et de matrimen.
Per q'eu chant tot forsadamen
e al seu bel plasen mandamen
non devon ges sei amic contradir, 
q'als e nemix vei qe s fai obedir.

Sai, a las dolor de las dens
vir la ling a lei cui mi rens, 
et er merces, se mi degna acoillir, 
qe mainç bons locs faç son ric prez audir.

Bels  n'Adimanz. deu mi gard de faillir
vas lei qe fail vas ini, s'eu l'auses dir.

                                Folchet de marseillia

Tant m'abelis l'amoros pensamen
qi s'es venguz en mon fin cor assire
per qe noi pot nul autre pens caber, 
ni autre iois no m'es dolç ni plasenz, 
q'adonc viu sans qan m'aucion consire 
e fin'amors allevia mon martire, 
qe m promet ioi mas [carta 10v] trop l'en dona len 
q'ab bel semblant m'a trainat loniamen.

Ben sai qe tot qan faiz es dreiz nien, 
eu q'em pusc mais s'amors me vol aucire, 
qar escien m'a donat tal voler
qe ia non er vencuz ni el non ven.
Vencuz si er q'aucir m'an li consire, 
tan suavet qar de leis cui dezire 
non ai secors, ni d'allor non la ten,
ni d'autr'amor non pusc aver talen.

Bona domna, si us plaz, siaz suffren 
del be qe us voil q'eu soi del mal suffrire, 
e pois lo mals non poira dan tener 
anç m'er semblanz qe l partam engalmen.
Pero, si us plaz qa d'autra part me vire, 
ostaz de vos la beutad e l dolz rire 
el bel semblan qe m'en folis mon sen: 
pois partir m'ai de vos, mon escien.

A toz iors m'es plus bella et plus plasen 
per q'en voil mal al oils ab qe us remire, 
qar a mon pro non poi rien veçer 
et a mon dan veçon trop suptilmen.
mos dan non es, si vals pos nominaire,
anz m'es tan dolz donna per q'eu mal bire, 
si m'auçiez qe no us estara ien, 
qar lo meus danz vostre ser eisamen.

Per ço, donna, no us am saviamen, 
qar vos soi fis et a mos obs traire: 
e vos tem perdre et mi non pusc aver, 
e us cuid noçer et soi a mi nosenz.
pero mon mal no us aus mostrar ni dire, 
mas a l' esgard podez mon cor devire, 
qar le us cuid dir et eras men repren
e port n'als oils vergogna et ardimen.

Trop vos am mais, domna, q'eu non sai dire,
e s'eu anc iorn fui d'autr'amor iaudire
no m'en pened, anz vos am per un cen, 
et ai proat l'autrui captenemen.

Cansons, vas lei ten va qi qe sen aire 
gauç n'auran, per lo meo escien,
las autres domnas, a cui eu te presen
e celas tres val non mais d'altras cen.

[carta 11r]

                           Folchet de marseilla 

En amor ai tant petit de fiansa, 
q'a pena sai de qem sia ioios, 
ni sai per qe m fasa gaias chantos, 
qe cil en cui ai maior m'esperansa
no mi vol far de mos mal traids esmenda,
anç qan lo sgard non fai semblant qe m veia,
et en aisi fai me morir d'enveia.

Pero mos cors vas autra part, no se pleia 
en dreit d'amors ni s camia ma raços:
ez eu reptin d'enian mos oils amb dos, 
qe m fan amar leis qe plus me guerreia, 
e s'eu col fal sec mon dan per semblansa
eu prec, Amors, pos vol q'en lui entenda, 
qe non fasa faire trop longa atenda.

Qar qi ben fai non es dreitz qe car venda, 
qe assaz val mais et es plus saboros.
Ca z'enqere et faire avinen doz, 
qa qerire sol doz ab non a tenda, 
qe ma domna non taing qe far o deia, 
q'el Dieu d'amor m'a nafrad de sa lansa, 
per qe mon cor en leis anar s'eslansa.

Mas toz hom fai gran follia et enfansa, 
qi loniament vol servir en perdons;
e non le n'es reddutz nuls guiardons, 
e cel qe l prend fai gran desmesuransa,
qar de servir taing qe hom gaçerdon renda, 
per q'eu non voil ma bella do(m)na creia 
qe ia del sieu serviçi mi recreia.

E sapchaz ben, Amor, vais o q'eu stia,
l'am mil aitans qecibe m'en dire con fon, 
e son ient cors dous et car francs et bon,
qe de valor et de prez senhoreia 
sobre qe tot aia de mi membransa, 
se vals d'aitant qe mas chansos aprenda.

E donc merces me vullia et dexenda, 
qe sab com eu son destreitz et choços, 
e membre li qe longa entensios 
an descordat mantas bonas façenda
per q'es foudatz qi d'amor non espleia 
e non auçis qe mais val benenansa 
qi aver la pod q'ira ni malenansa.

[carta 11v]

                                  Folchet de marseilla

Amor, merce non mora tan soven 
qe ia m podez viaz del tot aucire.
Qe vivre m faiz et morir mescladamen 
et en aissi doblaz me mon martire.
Pero, meiz mort, vos sui homs et servire, 
e l servis es m'es mil aitanz plus bos, 
qe de nul autre aver ric guierdos
per q'es peccat amor so sabez vos, 
si m'auciez pois ves vos nom m'aire.
Mas trop servir ten dan maintas sasos, 
e son amic en perd hom, so auz dire, 
qe us ai servit et anqer no m'en vire 
e qar sabez q'al gierdons n'aten, 
qi perdud vos el servirs e siamen.

Mas vos, domna, qe avez mandamen, 
forzaz amors et vos cui tan desire, 
non ges per me mas per dreit iausimen 
qe tot plangen vos pregon mei sospire.
Q'en mon cor plor qan veiez los oils rire, 
mas per paor q'eu non semble noios, 
part mi de vos e traic mal en perdos.
Ia non cuiçera vostre cors orgoillos 
poges al meu tan long desir assire.
Mas per paur non feçes d'un dan dos,
non aus eu tot mon maltraiz devire.
Ai qar vostr'oill non veçon mon martire, 
q'adonc n'a gran il merce se al nomen, 
li dolç esgard qi m fan semblan parven.  

A vos volgra mostrar lo mal q'eu sen
et als autres celar et ascondire, 
q'eu nol pusc plus tener celadamen.
Donc s'eu non sai cobrir qi m'er cobrire 
ni qi m'er fis, s'eu eis me sui traire 
qe si non sab celar non es rasos 
qe l celon cel a cui non es nul pros.

Domna l fin cor qi eus ai nous ans tot dire, 
mas ço q'eu lais q'eu non dic per non sen 
restauraz vos en bons entendimen
mons Aimans diç q'eu li sui traire, 
e mons tostemps qe vas lui sui gelos, 
qar tot mon cor non retrac a el dos.        

[carta 12 r]

                           [Folchet de Marselha]

Greu fera nuls hom fallensa, 
si tan temses son bon sen, 
cum lo blasme de la gen 
qi iudia ab desconoissensa, 
q'eu faill qar lais, per temensa
del blasme desconoissen, 
q'en contramor no m'enpren, 
q'autresi n'ez trop sufrensa, 
cum leus cors ses retenensa.

Qar en vostra mantenensa 
me mis, Amors, franchamen 
e fora i morz veramen 
si non fos ma conoissensa, 
donc non aiaz mais credensa, 
q'eu m'an si cum soi l plagnen,
ni mora oi mais tan soen.
e  mas chansons q'en parvensa, 
n'avian men de valensa.

Ni ia merces no vos vensa 
per om q'eu non la i atten, 
anz me starai planamen 
ses vos pos tant vos aiensa, 
franx de bella captenensa, 
s'eu pusc en aison n'enten.
E cil suffran lo tormen 
qi fan per fol atendensa, 
anz del peccat penedensa.

Mas eu avia plivensa,
tant qant amei follamen.
En aiço q'om vai disen: 
ben fenis qi mal comensa.
Per q'eu avia entendensa 
qe por proar mon talen, 
m'ag sez mal comensamen.
Mas er comisc a presensa 
qe toz temps m'agr a tenensa.

E si m degraz dar guirensa 
qar miels gazagna et plus gen 
qi dona q'aicel qi pren, 
si prez n'a, ni benvolensa.
Mas volts es en vil tenensa 
vostra fars et en nien, 
q'om vos sol dar, er vos uen.
Mas lais m'en q'eu ai sabensa 
de mal dir et abstenensa.

N'Aiman al vostre sen, 
e de toç temps eissamen, 
mi teng d'amors qe parvensa 
en faiz mas pauc vos agensa.

                                     Folchet de marseilla

Mout i fez gran peccat, Amors, 
pois li plac qe s meçes en me, 
qar merce non aduis ab se,
ab qe s'adolçes ma dolors. [carta 12v]
q'Amor perd son nom e l desmen
et es desamor planamen, 
pois merces no i pot  far socors.
Per qe l fora prez et honors
pos il vol vencer totas res, 
q'una vez la venqes merces.

Si no us venz vencuz soi, Amors: 
vencer no us pusc mas ab merce.
E s'entre tanz mals n'ai un be, 
ia no us er dans ni desonors. 
Cui daz vos donc qe us estia gen,
qar mi faiz plagner tan soen 
ans en val mens vostra laudors.
Pero mals me fora dolçors, 
sol l'aut ram a cui me soi pres 
me pleies merceian merces.

Mas trop adirat amors,
Qar ab merce se n desave. 
Pero l miels de miels qe hom ve, 
mi dons qe val mais qe valors,
eu pot leu far a cordamen, 
qar maior n'a fait per un cen: 
qi veu cum la neus el calors, 
zo es la blanqessa e l colors
s'acordant en lei, semblanz es 
q'amors si acord et merces.

Esters non pusc durar amors,
e non sai cosi s'en deve
de mon cor q'aisi us a e us te, 
qe re non par qe n'aia allors, 
qar si be us es grans eissamen.
Podez en mi caber leumen 
qos devezis una grans tors, 
en un pauc miraill e l largors 
es dinz tan grans qe si us plagues,
enqer neis i caubra merces.

Mas non pod esser pos Amors
non vol, ni mi dons so cre.
Pero de mi dons non sai re, 
q'anc ton non m'enfolli follors, 
q'eu l'auçes dir mon pensamen,
mas cor ai qe m captel ab sen 
et ardimen qe m tol paors, 
Pero esperar fai la flors 
tornar fruit e d'amor si m pes
qe speran la venqes merces.

Trop mi soi gardaz per no sen, 
q'a mi eis m'a emblat Amors 
er qe t'a estorç de sas dolors.
mas dir pusc q'eu eis me sui pres, 
ne us no me'n a valgut merces.

N'Aimanz, la vostre secors 
ara et tost temps voill ben aillors,
mas aiço non voil sapzaz ges, 
q'anc qar neis no la sap meres.

[carta 13 r]

                              Folchet de marseilla 

Tant mou de cortesa rason
mon chantar q'eu no is pois faillir.
Ennanz men dei meill avenir 
qe mais non fe et  sabez o q'om
qe l'einperaris me somon.
E prega m fort q'eu m'en ieqis,
s'il mal sufris.
Mais qar il es cim et rais 
d'ensegnamen
non s'eschai q'al seu mandamen 
sia mon saber flas ni lenz, 
anz taing qe dobles mos enienz.

E s'am per lei en ma chanson
de lausenger cui deus a dir, 
a qi lor voill del tot mal dir
ni ia deus noca lur perdon,
qar an diz so q'an ver non fon
per cela cui obedis
me relinqis
e cuia qal ior ai asis
mon pensamen.
Ben m'odon per gran fallimenz, 
qan per ço q'eu ain finamen 
per el q'el dison qe nienz.  

Amerai la donc a lairon, 
pois vei q'il nom degna sufrir, 
q'i enzei mon cor la desir, 
e sai qe far m'er voill o non.
qe l cor ten lo cors en preson, 
et al si destrez et conqis 
qe no m'e vis 
c'aia poder q'eu men partis.
A banz a ten, 
q'anqer la vencha sufren, 
qe merce ab lung sufrir venz 
lai u non val força ni nienz.

E se merce non me ten pron, 
qe farai, porai m'en partir? 
Non eu, qe pres soi a morir.
de guisa qi m'er sobre bon
q'en pensan remir sa faison, 
e remirand en languis 
qar ella m dis 
qe non dara ço q'eu l'ai quis 
tan loniamen, 
ni per aiço no m'alen 
anz dobl'ades mon pensamen 
e morai si mescladamenz.

Ni per aiço no m'abadon,
qar en ai sempre audi dir, 
qe mensogna non pod cubrir, 
qe non mora qalqe sason.
E pois drez venz fals occhaison, 
anqer aissi plus e devis, 
com eu fui fis 
qar si fai suiez et aclis 
de bon talen,
de lei amare apres conten
mon fin corages et mon senz,
chascun cui amar plus formenz.

[carta 13v]

                     Folchet de marseilla

En chantan m'aven a membrar 
zo q'eu cuid chantan oblidar, 
mas per ço chant q'oblides la dolor 
de l mal d'amor
mas on plus chant mais me sove, 
qa la bocha nulla ren no m ave,
mas sol merce 
per q'es vertaz et sembla be
q'inz el cor port, domna, vostra faiçon
qe m castia q'eu no vir ma roçon.

E pos amors mi vol ondrar
tant q'en cor vos me fai portar, 
per merce us preg qe us gardez de l'ardor,
qe us ai paor 
de vos, molt maior qe de me.
Donc pos mon cors, domna, vos a en se, 
si mals li n ve
pois dinz el sufrir le us cove.
E per ço faiz del cors so qi l'es bon
el cor gardaz si com vostra maison.

Q'el garda vos et ten tant car 
qi'l en fa nesci semblar, 
qe'l sen i met lengein et la valor, 
si qe'n error 
laissa l cors per sen q'en rete.
Com mi parla mantas vez s'en deve, 
q'eu non sai qe, 
qe m salud hom q'eu non aug re.
E ia per ço nuls hom no m'ochaison 
si m saluda et eu mot no li son.

Pero l cors no us deus ges blasmar 
del cors per mal qe l sapcha far 
qar tornad l'a al plus ondrat seinor
e tolt d'allor 
on trobav a enian et non fe.
Mas dreiz torna vas son segnor, anc se, 
pero non cre
qe n deing si merces non mante, 
qe l intr el cor tan q'en log d'un ric don 
deing escoltar ma veraia chanson.

Qar si llom degnaz escoltar, 
domna, merce i deuria trobar, 
pero obs mes q'oblides la ricor 
mas la laudor 
q'eu n'ai dit en dirai ia se, 
pero ben sai mos laudars pro nom te 
cum qe m malme.
Qar l'ardors me creis e m reve, 
el focs qi l mou, sai qe creis a bandon, 
e q'om nol toc mor en pauc de saçon.

Morir pusc be, 
N'Aiman, per mia bona fe, 
ni si m doblava l mals d'ai tal faiçon, 
q'om doblal poinz del tauler per raçon.

Cansons

                               Folchet

[carta 14r]

Vos voler oltracuidaz 
ses inz en mon cor aders, 
pero non dis mos espers. 
Ia puosc esser accabaz, 
tant aut ses es penz.
Ni no m'autreia mos senç, 
q'eu sia desperaz,
e soi aissi mertadaz, 
q'eu non desper, 
ni aus esperanç aver.

Qar trop me soi haut poiaz 
ves q'es petit mos poders, 
per qe m castia temers, 
qar aital ardimenz
fac noz a mantas genz.
Mas d'un conhort soi iausenz, 
qi m ven de ves autrelatz, 
e mostra m q'umilitatz 
l'a tant en poder 
qe ben me pot escader.

Tant si es mon cor fermaz, 
qe menson ia m sembla vers,
qe ai tal mal traich m'es le sers. 
Pero ben sai q'es vertaz 
qe long atur venz
per qe us prec, domna valenz, 
qe sol d'ai tant me sofraz
e poi serai gent pagaz, 
qe m laisser voler 
lo gauç qu'eus desir aver.

Ben parec nesci e taz 
e trop sobrardiz volers, 
qar solament uns veders 
m'a decebut tant viaz 
qes conigdetamenz 
me venc al cor uns talenz, 
tals don eu soi enamoraz, 
mas pos m'es tant fort doblaz 
qe maitin et ser 
me fai dolçament doler.

Mas pero chantar non plaz, 
si m'en valgues esteners,
anz me fora non calers 
laissar deport et solaz.
Oi mais pos n'es meinz 
l'emperariz cui iovenz
a poiaz en lauçor graz, 
e se l cors noill fos forchaz, 
il fera saber 
com fol se sap de chader.

                                   Folchet
Cantan uolgra mon franc cors descobrir
la o m'agrobs qe sus saupuz mon vers.
Mas per dreit gaug me fallit mon sabers,
per q'ai paur qe no i puosc avenir 
q'uns novel ioi en cui ai ma speransa 
vol qe mon chant per lei sia adrers, 
ed a lei plaz q'eu ennanz sa laudor 
en mon chantar, don ai gaug et paor, 
qar son preç sabis lauçador.  [carta 14v]

Per qe non par qe podes devenir
son prez cortes q'er tant aut aders, 
qar o non dei en ver semblant faillir,
qar q'eu chant en leu de bon audir, 
qe son bel ris et sa bella semblansa 
me pars ses oils tan garda veers, 
per q'eu poghes retraire sa valor
e de bon prez triar lo meillor 
e dels aman lo plus fin amador.

Car anc no l dis, tam tem vas lui faillir, 
q'un ses en lei a turat mos volers.
Mas der enant no me cal mais temer, 
q'eu sai qe l focs fa brasa per cobrir,
e Dieus d'amor a m nafrat de tal lansa 
don non ten pro soiornar ni iazers, 
q'eu ai lascad per leis cui eu açor, 
tals qe m'a fait gran ben et grand honor, 
mas ben dei hom cambiar per meillor.

E doncs pos eu non ai mais lo desir, 
non ai donc pro mout es gran mon poders, 
se vals d'aitant me n'a donat leçers 
e doncs per qe ni vuilh de plus enardir, 
qar sei beil oill et sa gaia semblansa 
don pasc mos oils, tan m'agrada l veçer.
Mandat conort tal qe meu de folor, 
q'ades m'es vis qem vulha dar s'amor, 
qan voilh ves mi ses oils ples de dousor.

E donc, domna, q'eu mais non puosc sufrir 
lo mal q'eu trag per vos, maitin et sers.
Merces n'aiaz, q'el mond non a avers 
qi, senes vos, me podes enriqir.
E qant vos vei, soven n'ai tal doptansa 
q'ab vos me faga oblidar mon calers.
Mas eu, qe sent la pena et la dolor 
no vos oblit ges, anz i teing noit et ior 
les oils el cor si qe nol vir aillor.

                                        Folchet
Chantar mi torn ad afan
qant mi soven del baral, 
e pois d'amor plus non cal.
Non sai com ni de qe chan, 
mas qex demanda chanson 
e no il cal de la raison, 
q'autressi m'es obs la faça 
de nuo, cum los moz el son. 
E pos forsaz, fes amor, 
chan per dept e de folor,
pro er mon chanz caballos, 
si non es avols ni bos. [carta 15r]


Amador soi d'un semblan, 
e l ric cube d'autretal, 
c'ades ab dolor coral 
merman lor iois on mais n'an, 
qe en luoc de fenestra son,
qe merma s'om ia pan
on plus pren, qex so qe chaza
 plus a de segre ochaison,
per q'eu teing cel per meillor 
qe rei ni emperador
qi cel mals cubs venz am dos,
qi venz hom plus dels baros.

Ben fora s'om preçes tan 
Dieus com si ni ben cum mal, 
mas ço prez hom qi non val 
e son pro ten hom a dan, 
per q'eu non aus nostre pro
dir chantan, qe non sap bo 
al segle in cue qi l placha 
qi l diren si son mal no.
Mas pero la deishonor 
puos dir, sil l truc entre lor.
Son vencut ni bassat ios, 
puois tuich vencut venzon nos.

Ben venz hom, pois nul deman 
no i fan de la vinta mortal.
Mas si nos fossam leiall, 
tornera antz ad honor gran.
Q'uns cortes genz de Dieus fon, 
q'al rics trobes son perdo, 
qi s fan plus frevol qe glacha 
qi dab strenenç a l somo,
mas combatten ab lauçor, 
n'a Deus pres en son labor 
mainz qe ia consessios
no ill plagra s'a qi no sos.

Donc, nostre baron qe fan,
ni l rei engles, cui Deus sal 
e iuça aver fonz son iornal 
molt i'aura l'art enian
s'il a faiz la messio
en autre fan la preiso, 
qe l'emperaires perchaza 
cum Deus cobres sa reiço.
Qe primers cre qe socor
si Deus li rent so honor, 
res taing, tant es rix lo dos 
qe tal sia l ghiardos.

Al rei francs lau re fachal, 
tornar c'om no l teng a bo.
Per q'eu dic, s'era i socor
q'es ops qe no s don paor, 
e s'ar noi vai qe saisos
dic c'au ni des per un dos.

N'Aiman molt mi sap bo
e molt en prez mais valor, 
c'ab em baral mon seignor 
e monos prez e messios,
aissi cum s' anc re non fos.

E toç temps et eu et vos, 
e l'uns per l'autre ioios.

[carta 15 v]

                                 Folchet de marseilla

Si tot me soi a tard aperceubuz
aisi cum cel q'a tot perdut et iura 
qe non iog mais a gran bonaventura, 
me dei tener, qar me soi conoguz
del grans enians q'Amors vas me façia.
Q'ab bels semblanz m'a tengud en fadia, 
mais de dex ans a lei de maldeutor,
q'ades promet mas re non pagaria.

Q'ab bels semblanz qe fals amors aduz, 
s'atrai vas lei fols amanz e s'atura, 
q'ol parpallion, q'a tan folla natura 
q'es fer el foc per la clartat q'ei luz.
Mas eu m'en part et segrai autra via, 
q'om mal pagaz qe stiers no m'en partria, 
e segrai l'aib de tot bon seruidor, 
qe si rais fort si cum fort s'umelia.

Non muderai, si ben soi irascuz,
ni faz de leis chantan ma rancura, 
ni diga ren qe no i semble mesura. 
Mas ben sapcha q'a sos obs soi perduz, 
q'anc sobre fre no m volg menar un dia, 
anz mi fez far mon poder tota via.
Et anc sempre cavals de gran valor
q'in beorda trop soen felnia.

Fel for eu trop mas so m'en retenguz
qar q'ab plus fort de si se desmura.
Fai gran foldaz, ne is a gran aventura 
e de son par, q'esser'en pot vencuz.
E de plus freol de si es villania, 
per q'anc no m plag nim plaz sobransaria, 
pero en s'en devon gardar honor, 
qar senz aunid preç trop mens qe follia.

Amors, per ço m'en soi eu recressuz
de vos servir, qe mais non arai cura.
Q'aisi c'om mais preç hom laidi pentura
de long no fai qant es de pres venguz.
Pres au eu vos mais qan no us cainossia, 
e s'anc ren volg mais, n'ai qe'r non voldria
q'aisi mes pres cum al fol qeridor
qe dis q'aurs fos tot qant el tocaria

Bel n'Aiman, s'Amors vos destregnia, 
vos nin toçtemps eu non [carta 16r] conseillaria: 
Sol, membres vos qant eu n'ai de dolor, 
o qant de ioi i a plus non vo n caldria.

En plus leial sab los oill vos neçia 
aisi cum faz ab lo cor tota via, 
zo q'eu ai diç poria aver valor. 
Qe us qier conseil et conseill vos daria.

                                   Folchet

Ia non cuit hom q'eu change mas chansos, 
pois non cangia mos cor ni ma raços:
qar s'em iaçis d'amor, eu m'en lauçera, 
mas q'eu mentis no m seria nuils pros.
Q'autressi m ten cum se sol en balançha, 
desesperat ab alques d'esperança, 
pero non vol del tot laissar morir 
per ço qe m puosca plus soven aucir.

Mas er vei ço q'anc non cuigei qe sos
qe soi tornaz de mi metheis gelos 
contra mi don q'eu no la correiera.
Mas tot conseil qe d'amor si es bos 
n'ai assaiatz et pois re no m'enança, 
tot li farai de desamar semblança.
Ai lais q'ai dit ia m cui dev'eu cobrir 
e donc oi mais ia sab tot mon albir. 

Donna, sperança et paur ai de vos,
ar men conort et era m soi doptos, 
pero paors tem qe m'apodenera.
Mas un conort ai d'amor a saços: 
q'ab tal poder mi mostra sa contança, 
qe plus no m pot mostrar de malestança.
E fai esforç qi pot en se sofrir   
ir' e poder de cel qi vol delir.                                                       

Mas ben conosc qe gran meillorasos 
es de cort fait qant hom n'es oblidos, 
ia mais amors a tal tort no menera: 
si ia pogues tornar desamoros.
Pero, leus cors tol mainta benenança
q'eu neg faillir maiç per q'eu doptança 
qe l fallimen d'autrui taing q'om remir 
per ço q'om gard se meçeis de faillir.  [carta 16v]

Donna, ben vei qe non val ochaisos,
q'amor non vol q'eu tan sia gignos. 
Merce vos clam qe non enqera, 
tan es mon cors de vostr'amor cortos.
Voillaç, si us plaç, complir la devinança,
com dis q'eu ai dautr'amor benenança, 
e qe us poges cobertamen iausir, 
e l bruç venges de lai on sol venir.

A na ponça cals esforç faz per vos 
qar era chan e n'ai null allegrança,
qe morç de mon seignor mi desenança, 
qar vos sabeç qe il sabia iausir
cui deui om onrar ni enançir.

A n'Aiman vai, chanson, e t' enança 
et an toç temps et di lor ses doptança 
qe totz ai tals soi cum eis in albir, 
e no me pot niulç faiç enfadeçir.

                             Folchet de roman

Qant ben me sui a pensaz, 
tutz l'als es mens mas Deu,
q'eu hom lais la lou e l fei
e tuz las heritaz: 
el ricor del segle malvaz 
non e mais un trepassemenç, 
per q'om deuria esser temenz
e leials ses tuç en ians, 
qar chascun es viandans.

Ai tantost com hom es naz, 
mou et va com romeu
a iornaz, et es greu 
lo viag, ço sapchaz, 
q'a hom sen va toz eslaissaz
ver la mort, q'aur ni argens 
no li pod esser garens, 
e qant om viv plus d'ans 
ses Dieu, mais fa de sous dans.  

E tu, zaitius, qe faras, 
qi conois el mal el ben? 
Fols es se non te souen
don es venguç, ni on vas. 
E se n ta vida ben non fas,
tu metheis t'es eschernis, 
e si se m part l'esperiz
charchaz de pechaz mortals, 
qar a tutz es mors perpetuals.

Ar garda com oberas, 
Meinç qe vida te sosten, 
qa mantas [carta 17r] vez q'en deven 
qe hom mor en un trapas, 
per q'om non deuria esser las 
de ben far, qan est ailiç:
qan un sol puntz es failliç, 
le ioi da qest segle fals 
qa tutz es mors comunals.

Eu non vei feble ni fort 
qar tan sapcha de schermir 
qe a la mort pusca gandir, 
qe non gard agur ni sort, 
ni dreit, ni mesura, ni tort, 
q'aisi tost non prenda l meillor 
com fa l sordeior.
Pero neguns hom per nul plait 
non puosc gardar del soi trait. 

On ias mais un conort: 
qe hom pens en Deu servir, 
e qe s gard de faillir 
mentr'om vais vas la mort, 
qar passar nus conven al port 
on tutz passan a dolor,
e rei e emperador,
e la trob hom a traisat
el ben e l ma qe hom a fait.

Pregheu, Deu, per sa dolsor, 
qe n'esgard de mortal agaiz
tro l seu plaser aiam faiç.  

                                    Folchet.

Luçenç, larc et arditz a drez amoros
era, qan vei lo gais termin et gentz,
qe fai la flors espanditz per la plagna.
El rosignol chanta iosta verç fuoil, 
ma eu non am son douç chant si com suoil,
pois mi dons plaiz qe toç bens mi soffragna.

Pero ben sai qe dreitz es e rasos, 
q'es cels q'es francs et humils et plasenz
sia plus mals d'autrom et plus felos, 
qan no il ten pro merces ni çausimen.
E pois mi dons m'è selvagia et estraigna,
leu pot trobar a me mal et orgoill.
Mas leis non cal si m perd, per qe non voill 
Plus de s'amor, 
ni a cor qe m'en plaigna.

Non dic eu ges qe toz temps si eus non fos, 
e non feçes tot son comandamenç, 
sol qe non fos sos cors tant orgoillos, 
mas si tot s'es bona et bella et plaçenz,
franc et gentils et d'avinent [carta 17v] compagna,
ia non aura si no l vol tot qan voill,
ai los qe m val si eu l'am o si men tuoil, 
qi fai semblan qe rens de mi no il tagna.

Totz mal menaiç for ieu, si çels et bons, 
franc et humils et de toç en ians bros,
e s'aubla entrels desconoisenç, 
cobrir mon ioi qe fals cui deu contragna.
No me nesso de vostramor gangoill,
so si m volges la gençer qe s despuoill, 
ia non ferai fencha, ni gran ni lagna.

Pero me stau marritz et consiros, 
car anc l'amei, ni failli tan mon sens,
qar per un ioi don no soi poderos, 
soan ai lors, totz autres çausimenz, 
aisi no m sai conseil a covire magna, 
s'autra non am et ella desacoill.
Fols es qi, qe totz q'an veçon sei oill,  
ni qi pert trop so qe non gaçagna.      

Amors, loncs temps ai estat en bretagna 
e faiz pechat, qar me mostraz orgoill 
si eu plus qe totz la ul n'amador vos voill,
ni mais vos ames dreitz, doncs qe m'en plagna.

                                 Folchet

Pois entremes me soi de far gaia chanson,
ben dei gardar qe faus moç no i entenda,
e s'eu dic ren qe madonna en grat prenda,
ben m'en sera rendut bon gaçerdon,
et auren tort si mos chant non es bos.
Per qe qar il me dona l'art e l geing 
e so q'eu fag non dei metre en desdein.

E si tot m'es de semblant orgoillos, 
non ai poder qe vas autra m'entenda, 
qe l cor e ls oils me mostron qe me renda,
tant m'agradan de sa bella faisos. 
E qant eu m'en cug partir mais me pren, 
La s'enamor mas denant qe m'aten, 
qe m fai tornar vas leis, tant mi destrein.

Anc nuls amans per dons non sofrir, 
tan gran dolor ni tan greu malennansa
per mer seus preg qe m digaz tal pesansa, 
s'il cor non a qe s mellhur en vers mi, 
per qe vengues plus viatz a la fi, 
q'assatz val [carta 18r] mais morri al meu senblan.
Qe toz temps vivre a pena et ab afan.

Loinh m'es des oill mas del cor m'es tant pres
s'ela per cui soen plang et sospir 
et on plus n'ai d'afan et de martir, 
dobla l'amor et creis et nais ades.
E qar son sieus non qe m'en guanses,
si m'es tant en l'ensenhament, 
per qe ai respeit qe n'aurai iausiment. 

Cansonetta, vaiten tot dreit cami, 
vas a mi dons en cui ai m'esperansa, 
e digaç li q'aia qal qe menbransa 
de mi qe l'am sens enian ab cor fi,
q'anc per ma fe da l'ora q'eu la vi, 
non mi mudei, nin cangei mon talan, 
ans l'am ades e la dopt e la blan. 

                                 Folchet de roman.

Qan cuit chantar, eu plaing et plor 
per ço qe vei es devenir,
qa per pauc non muer de dolor, 
qant en mon cor pens et consir 
la perda e l gran dampnage 
q'a pres cortesia et solaz.
Qar se de servir vos m'eschaz, 
nius donaz allegrage, 
il diran q'eus es fols provaz
si de tot ioi non vos laissaz.

Tornaç es en pauc de valor 
la segles qi l ver en vol dir,
e il clerge son ia li peior,
qi degran los bes mantenir, 
ez an un tal usage 
Qe mais aman guerras qe paz, 
tant lor plais maleça et pechaz: 
per primer passage, 
m'en valria esser passaz, 
qe l mais de qant vei me desplaz.

E son vers lor meçeis traior, 
le mais dels rics per qe ls air,
q il ant oilç on non a lugor, 
q'en re non sabont avenir 
qe sia d'agradage, 
q'aisi ls ei sorba cobeitaz, 
e ni anç et fina malvestaz
qe de struch an parage, 
e per aqels pert sas clartaz, 
preç et valors et leialtaz.

Ben volgra agessen un senior 
ab tant de poder et d'allor, [carta 18v]
q'al avols tolgues la richor 
e no il laisses terra tenir,
e dones l'eritage
a tal qi fos pros et preisaz,
q'ìaissi fo el segles comenhaz, 
e no i gardes linage. 
e mudes hom los rics malvaç, 
si com fai prior et abaz.

Ar prec al bon emperador
qi s'es croisaz per Deu servir,
qe mueva ab força et ab vigor 
ves la terra on Deus volc morir, 
e mes son cor en gage 
per nos, en fo en croiz levaz
et es tot hom desesperaz, 
qi no i a ferm corage.
qi ve com  el fo clavellaz 
per nos et battuz et nafraz. 

Tuit deurian aver paor 
qar melç no li sa bon grazer
zo q'el sofre per nostr'amor, 
q'el receup mort per mort aucir, 
tan volc nostr'homenage 
per qe so de honora naz.  
toz hom qe l fervira croçaz 
ni fara l seu viage,
q'anc puols q'el fo deseretaz 
non ac honor crestiendaz. 
 
Emperaire, si be us pensaz, 
com Deus fai vostra voluntaz, 
mout haurez bon corage, 
q'el val et es vers ço sapchaz.
qe vos cobrez sos heritaz.

Seruentes, Mon Cenis passaz 
e anoth del Carret digaz, 
q e us tramettet per message, 
qez an lai on Iesus fo naz 
puois er sos bons preç coronaç.

                                  Folchet de roman seruentes.

Ma bella donna, per vos de esser gais, 
q'al departir me dones un dolç bais, 
tan dolçamen lo cor del cors me trais 
lo cor aves, donna, q'eu la vos lais 
per tal conven q'eu nol voil cobrar mais, 
qe meill no pres a Raol de Cambrais, [carta 19r]
ni a Flori, qan poget el palais,
com feç a mi, qar soi fins et verais, 
ma bella donna.

A vos me vallia Deu, 
qe mil aitans son meil vostre qe meu.
Obedient plus qe serf ni iudeu, 
e de vos teng mon aluoc et mon feu, 
e null trabaill non pot esser greu, 
sol q'a vos plaça, anç mes plaçens et leu.
E morrai tot aissi, com  fes n'Andreu, 
e valgra mais pagues mort vint romeu,
ma bella donna.

Ia vos am eu tan fort; 
se no vos ai vencuz, soi a mal post,
q'eu ai ben vist et coneguç en sort
q'en breu de temp m'auran li sospir mort 
si eu ab vos en chambra non deport.
Ha, dolça res, vostre cor sia cort, 
qe ren sen vos no me poi dar conort, 
se n'aisi mor, pechat n'aurez, et tort, 
ma bella donna.

No me laissaç morir,
qe mil aitant vos am q'eu non sai dir, 
qe nulla ren non am tan ne desir, 
com eu faz vos per cui plaing et sospir.
Lo danç er vostre se n'aissim faiz languir,
qar plus vos vei, mais vos ve embelir.
Nafrat m'avez, non sai tan de schermir 
ab dolç esgard et ab genç acoillir,
ma bella donna.

De vos soi enveios: 
sabeç per qe qar es valenz et pros, 
e ges parlant et d'avinent respos, 
q'anc non vos ne qe non si amoros, 
qe Deus vos de cors ab bella faiços 
e ia no us pes sen soi un pauc gelos; 
e per amor fu vencuz Salamos, 
aissi soi eu cortesa res per vos, 
ma bella donna. 

[carta 19v]

                                            Folchet de roman.

Donna, eu pren comiat de vos,                
ez anc non sui plus angoissos          
com soi de vostra departia,   
e comant vos a Deu, amia               
per cui mos cors languis et font,   
qe mais vos am qe rem del mont; 
qar de puesc qe us parlai ni us vic,   
ren del mont tan non m'abelic,        
qar neguna tan ben non fai.             
tot qant a voill en prez s'eschai,          
ni neguna tan ben non di
bels plaçers ni tan gen non ri.
q'ab bel semblan, franc et cortes,    
aveç mon cor laçat et pres,
tan qe dal re non pueis pensar       
mais de vos servir et amar;
e sen grat seruir vos sabia,
ia mais marriment non auria,         
donna, qe ia non voilla Deus, 
se meilç non soi vostre qe meus.     
Qe la nueit, qan soi en durmiz,             
s'en vai a vos mos esperiz,
donna, ar agues eu tan de ben,
qe qan resveil et m'en soven,        
per pauc non voil los oilz crebar,
qar s'entremettent del veillar;
e vauc vos per lo leich cerchan, 
e qan nos trob reman ploran,
q'eu volria toç temps dormir
q'en sonian vos pogues tenir.

Mas aissi com plaira sia,

q'en vos es ma morç et ma via;

q'autra no me pot aiudar, 

vos me podez far o defar.

Q'eu am pro mais per vos morir

Qe per autra dompna guarir;

mas vos n'aurez pechat et tort,

se mais non m'amaz uiu qe mort.
E sai ben qe gran ardimen
faz, dompna, qar en vos m'enten,

qe ben sai c'a mort non s'ataing.

Pero fai sol qi non s'en plaing

al mege qi lo pot guarir;

q'om non se deu laissar morir

qe non faça som mal saber 

al mege qi li pot valer,

per q'eu o faz saber a vos,

bella donna valenz et pros,

de cui teing tot qant ai en feu:   [carta 20r]
et comandarai vos a Deu                    
qe senz cor vauc et senz cor veing,   
e ses cor ades me sosteing,                 
qe de cor soi mondes et blos, 
bella dompna, vos n'avez dos,            
qe vos avez lo meu e l vostre,              
e ai ben talen qe vos mostre:               
qan preses mon anellet d'or,                
mi traisses dinz del cors lo cor,
q'anc pueis en mon poder non so,
anz remas en vostra preiso           
e vos per fin'amor enteira,                  
dompna, mi des vostr'almosneira,   
don eus vos rent cinc cenç merces,    
q'amorosamen m'avez pres;             
e farez peccat a sobrer                        
s'auciez vostre preisoner,                      
dompna, mais d'aitam me conort.        
q'anc hom non feç tan bella mort    
c'om eu farai s'eu mor per vos,              
per q'en dei esser mout ioios,
q'eu non cre qe negus fos naz          
con tan bel glavi fos navraz               
com eu soi, ni ab tan plaçen;             
o in vera o viva a vos mi ren,                
qe vostre cors non a pareil               
en tan qan hom vei lo soleil                 
qe tan l'avez bel e ben fach
Qe li autre m semblan esser lach,
qe qan vei la gula e la faça,
plus blancha qe neus sobreglaça
e vei lo menton ben assis,
ben cuch esser en paradis;
e qan vei la bocca vermeilla,
q'anc Deus non sap far la pareilla
per baisar ni per rire gen,
ni per enamorar la gen,
a donc soi eu enamoraz,
qe non sai qe dic, ni qe faz,
e qan vei vostras bellas denç,
plus blanchas qe n'es fins argenz,
e vostra color natural,
qe Deus fez qe no i a ren al,
aissi soi d'amor entrerpres.
qe q'un sona non respon ges.
Qan vei vostre bel nas traiz
e l cils gignosez e petiz, 
e ls bels oilz rienz en la testa,  
de ioi faz dinz mon cor gran festa;
e qan vei lo fron bel e blanc, 
tal qe son pareil non vi anc,
e vei los cabeilz genz et sors,
qi reluison plus qe fins ors,
si soi esperduç et pensis, [carta 20v]
qe non sai si soi morz o vis.     
Dompna, vos audir mon corage,
mas, si ben voleç el visage
esgardar, lor poreç chausir
Qe us es cella qi m fai murir;
e si esguardaz cals vos e sez, 
de qal beutaz et de qal prez,
ni de mi qi soi, ni qan vail,
toç temps vivrai mais ab trebail;
mas non mi deu noire parages
ni riqueza, ni auz lignages,
c'om non deu gardar en amor
gran parage ni gran richor,
q'amors deu esser comunals
pois l'uns es ves l'autre leials,
qar fin amors pren a amic  
tant tost lo paubre com lo ric,  
e val mais merces qe raços  
en amor, ço dis Salamos
per q'eu dei ben trobar merce
en vos, pos mais am qe re.
dompna, tot aissi o fai Deus,                                 
qar qi meilz l'ama meilz es seus.
Donc, pos eu vos am mais e plus,
meilz vos dei aver qe negus;
qe vostr'hom soi e vostre sers,
plus obediens q'uns convers
e s'en amor volez entendre,
non vos devez ves mi defendre
q'encar non façaz plaçer,
se l Deus d'amor es dreiz ni ver;
qe tan vos soi ferms e leials
qe Tristan fo vers Ysout fals
contra mi, e vers Blancha flor
Floris ac cor galiador.
Aves qe vos soi francs et fis,
qe qan truep homen del pais
on vos estaz no il aus parlar
ni m pueis partir, ni m sai lognar,
anç li vauc demandant raços
tant qe lo faz parlar de vos;
e adonc non me pueis tener.
en pes, anz mi ven a chaer,
si qe vergoigna n'ai soven;
chascuns sen vai a perceven,
q'eu non o pueis far desconoisser,
q'uns orbs o poriad conoisser
ke vos m'avez pres et lazat:
e volgra aguesses la mitat                                 
o l terç o l qart del mal q'eu ai,
q'adonc sabriaz co m'estai.
Mas vos, non senteç la dolor
ni l mal qi m ven de fin amor,
ez eu non serai ia mais lez.  [carta 21r]
se vos vostra part non sentez 
q'adonc sabriaç vos de ver      
qe us es cella qi m fai doler;      
q'altre mal mi semblavan iuec     
tan q'eu senti d'amor lo fuec.
Vers es l'eiaxemples de ramart,      
tal se cuida chal far qi s'art;     
qar el primer acondamen       
me trais pres de vos planamen,      
e vos, ab ioi et ab solatz,      
mi tendeç en rient un laz      
q'eu non gardei tro qe fui pres:      
aissi fui d'amor sobre pres.      
E pagues mi ben come fol      
qan mi meses lo braç al col      
e m disses q'eu era primers      
amics e seria de rers       
e anc vos fos enamorada,
donc fos la veritaz provada      
a qe n'agues crebat l'un hueil.      
dompna, ben sai q'eu dic orgueil,      
mas non m'en devez piez valer,      
qe per toç luers vos ai dit ver;      
e se m teneç en tal balança,      
compainz serai Andreu de França      
qe mori per amor s'amia;      
e pueis venc tart la repentia,
q'ella s'en repenti mout fort
qar non l'ac eschapa de mort.
Atrestal aventura e de me,
dompna, se no m'aveç merce:
ke, s'en breu temps non m'aiudaz,
mort mi trobarez, ço sapchaz;
e ço es ben veritaz pura, 
ke trobem en Sainta Scritura:
qe dompna qe aucit lo seu
a escien, non vei pueis Deu.
Ma bella dompna, se vos plaz,
de mi vos prenda pietaz:
qe mort me podez far caçer
o viv me podez retener,
q'eu soi tot en vostra merce,
far mi podez mal o be;
Ma s'eus prec per vostra franqesa,
qar es del mont la plus cortesa,
la plus plazenz e la plus bella,
e cil qi gençer se cap della,
q'un pauc m'aleugesez mon martire,
qar ren del mon tan non desire
com faz vostre bel cors leial;
qe Deu non sai querre ren al,
dompna, mas qe us meta bon cor,
ves vostre amic qi per vos mor;
q'eu vos dirai qe m'es desie     [carta 21v]
per vos c'am mais qe nulla re:       
qan men intraz el moster,     
si com autres pechaires quer       
a Deu perdon de sos pechaz,      
ez eu vos or entre mos braz;      
q'eu non sai far autra oraçon.      
Ans pens tant a vostra faiçon      
qe qan eu cuit dir patre nostre,     
ez eu dic "dompna tot soi vostre" :     
aissi m'avez ensollit      
qe Deu e me en entroblit,               
pero tant es granz la vertuz     
de vos, a cui me soi renduz,      
qe se n façiaz d'amor tan      
qe me retenguesses baisan,      
mos mal traichz q'es peiers qe morz,    
devenria iois e deporz      
e serian tuit mei sospir      
e mei afan e mei desir     
tornat en ioi et en dolçor;     
qe tals es la força d'Amor       
q'uns bens fai oblidar cent mals.
e uns iois cent iras mortals;
ni non sab d'amor ben iausir
qi non sab celar et sofrir,
ni ia non sera benananz
ai non es soffrenz et celanz.
Enaissi cre e o cuit,
e d'aiço sai eu mais qe tuit,
q'e mi non aren mais amors;
q'aisi m faderont tres serors
en aquel'ora q'eu fui naz
qe toz temps fos enamoraz,
c'Amors no s partes ia de me
ni eu d'Amor per nulla re.
d'Amor soi e d'Amor me plai
tot qant ella mi dis ni fai,
q'eu soi faiz per dompna servir,
q'anc res non poch tant abellir.
Mi donz m'autrei, mi donz mi ren,
q'eu nasqi per far son talen,
e vaill a mi Deus et merces,
en s'amor e ma bona fes.

 

[carta 22r bianca] 

[carta 22v bianca]

[carta 23r]

                                Lensegnament d'arnald 
                                       de miroilt.

Raisons es e mesura
mentr'om e l segle dura,
qe aprenda chascus 
de cels qe sabon plus 
I al sens de Salamon, 
ni l sabers de Platon, 
ni l'engeinz de Virgili,
d'Omer ni de Porfili, 
ni des autres doctors
q'aveç auçit pluisors.
Non fora ren presaz 
s'agues e stat celaz, 
per q'eu soi en consire: 
com pogues far e dire 
tal ren qe fas honors
e graçit pels meillors.
Mas ia uns non entenda 
q'eu a qest fais mi prenda, 
qe l'encrini de folor, 
nun tenga per doctor
de saber u'om feng ges; 
mais d'aiço q'ai apres 
escoltan et veçen, 
demandan et auçen, 
qe uns non a doctrina 
senz autrui disciplina.
Mos sabers non es granz 
ves qem tiral talanz 
az aprendre et auçir
zo com degues graçir 
qe neus lo men apenre, 
se nuls es de mi me'n re 
de sen et de soiença
segon la conoissença,
q'eu sent, vi, vei ni sai 
del segle mostrarai,
com se deu captener
qi bon laus vola aver;
mas ben conven guardar
on a Deu comenzar, 
qar senz non es graçiç,
mas per los escherniz.
E si vos non es guaire 
e per ço voil retraire. 
Al rei cui es Lerida,
cui iois e iovenz guida, 
premeiramen mos diç,
si com los ai escriç:
non per tal qe il sofraigna
res qa bon preç ataigna, 
mas qar es conoissenz 
en toz faiz avinenz
la prec qe mend eu me, 
si eu mespren en re.   
 
Qi vol cortesa vida 
de menar ni graçida 
ab ferm cor e segur, 
per ço qe sos preç dur 
sapcha dev retener, 
onorar et temer, 
qar preç e cortesia 
senz Deu non [carta 23v]  cre che sia,
pueis de totas contradas,
estraignas et privadas
a preiugas de las genz 
faiç et captenemenç, 
e demant ez enqeira 
le ser e la maneira 
dels avols e dels pros, 
dels malvaz e dels bos
lo mal e l ben apreigna, 
lo meilç gart et reteigna;
toç qant les leiz saber 
e l ben sol retener.
E pot s'en meilç defendre, 
se nuls lo vol reprendre, 
ia non aura proeça.
qi non fuiç avoleça,
ni no la pot fugir 
qi no la sap chausir,
ni cortes non eria 
qi non conois vila,
ni bons se Deus mi sal
qi non conois lo mal, 
perço nos d'eu tarçar 
d'auçir e d'escoltar.
Nuls hom q'en preç enten 
qar pel meu escien 
dentrels nescis els faç 
pot chausir lo senaç, 
tal ren q'a lui er bo 
eç a els non ten pro,
qi sap senç e foldaz 
meillers nes sos solaz 
qar li sens et li ioc
an lor temps et lor loc.
Luin se fan a retraire, 
per cels qe sabon faire.

Del segle dic artan, 
segon qe m'es semblan,
celui tenga per pro
qi sab guardar saço
de sas ibtas veniar.
Els bens guiçardonar.
c'aitals es sos usages,
E requer o parages
com sia humils als bos.
E als mals orgoillos
mas una re us dirai 
segon lo sen q'eu ai:
non an proeça bona 
ges tuit cel com raçona 
q'entrels desconoissenç
es per avol garenz 
proeça for iudiada 
e per mainç autriada,
q'anc non saubron qe fos 
proeça per raços:
proeças son divisas
e preç de maintas guisas, 
las unas son venals, 
e las altras cabals;
mas cui qe pes o plaça, 
ia no us dirai quel faza; 
preç de gab ni du fana
ab proeça certana, 
q'ab son don s'asegura 
tan com el segle dura.

Qi proeça desira 
fols es, si non consira, 
don nais ni don soste 
qar senz aiço non cre, 
qe nuls hom bon preçaia, 
qi qe s'encrit ni m braia
per fals raçonador 
qi non conois valor 
en se, ne en altrui
non es se ben embrui 
ges pros cel qa lauçat, 
ni avol li blasmat   [carta 24r]
dels non voil plus parlar, 
mas laserai estar: 
los nescis ab lo faz
el pros ab los presaz 
e mostrarai als gais 
de proeça don nais
qe no(n) nais ni comença
segon autra naisença, 
q'inz el cor ço sapchaz
la noiriç volontaz 
e no us sia veiaire, 
qe fils fos de bon paire.
q'om per pro meravil 
se non pareis al fil. 
Terra pot hon laissar.
son fil et heretar, 
mas preç non aura ia 
qi de son cor non la,
perqe preç segnoreia 
e par qe far o deia 
sobre totas honors,
e n'es caps e colors, 
parages d'alta gen, 
poders d'aur ni d'argen
no us dara ia bon preç 
se ric cor non aveç.
Ric cor se s desmesura
qe d'altre non ai cura: 
proeça eis del corage 
vens son meillor lignage.
Eç entendez a pres: 
pre cui esta en pes
conoisença e sabers
senz largeça e poders 
dan on preç per toç temps,
q'il sab aver en sens
E n'a qest çinq sens pliu,
nais proeça et reviv: 
conoisença e largeça
son las claus de proeça,
poders n'es la serrailla 
e qi gen la barailla
no la sap desfermar 
ne pot guaire durar,
per qe l senz i conven,
qe las claus gard e ten 
sabers ni messagers 
cortes et placenters
qe diç plaçers e fai, 
lai on ve qe s'eschai 
senz a qe si cinc non vei
emperador ni rei, 
duc, conte ni baro, 
ni nuil altre home pro
cui preç pusca durar, 
se be us fau raçonar 
li flac ric de parage
sofrachos de corage 
fan dir a lor privaç 
per vertat sapiaç.
Mos seinor, foro pros,
ab q'els poders i fas 
A qesz raçonamen
es uns devinamenz: 
E a mi non lor val 
segnor, se Deus mi sal,
ni ia nols encreirai, 
qar conosc ben e sai 
q'auc sempre so ezer
qe toz pros hom conquer 
ab sen e ab saber 
e ab bon cor poder.
Pero ges eu non dic, 
qe cel qi an cor ric 
poschan far tota via
tot qan ben estaria; 
mas qi tan qan pot fai 
deço qa preç s'eschai
de qalqe poder sia, 
pros es senes faillia; 
pero non entendaz. [carta 24v]
Qe a toz los presaz, 
autrei proeça enteira 
per neguna maneira
en cort non adiria, 
qar sai q'eu failliria 
preç ia e honors
de diversas lauçors; 
mas tot cels qi prez an, 
nul ei ges d'un semblan.

Li chavaler an preç, 
si c'om auçir podez
li un son bon guerrer,
li autre bon conducher;
li un an preç de servir, 
li autre de gent guarnir; 
li un an preç de donar,
l'autre de bon estar; 
li un son bon chavaler,
li autre en cort plaçenter. 
Cist aibs qe us ai com itat, 
son greu eu sens trobat
mas qi mais n'a ab se, 
mais de bon preç rete.
E qi negun non a,
si ia pueis li rema 
le noms de chavaler
no l tenc per dreiturer.

Las donnas eissamen 
an preç diversamen: 
las unas de belleça,
las autras de proeça; 
las unas son placenz, 
las autras conoisenç;
las unas gent parlanç, 
las autras benestanz; 
a dompnas ço sapchaç,
esta molt gent beltaz.
E sobre tot l'agença 
sabers e conoisença.
E sapcha quec honrar 
segn qe tain a far.

E il clerc per cui anc se 
sab hom lo mal el be, 
an preç cil cui s'eschai,
segon qe us dirai:
li un de bona clerçia,
li autre de cortesia;
li un de gen parlar, 
li autre de rics faiz far; 
ez en aissi seignors
son diversas lauçors 
donadas a chascun.
Mas non ni a negun,
donna ni chaualer 
ia celar no us o quer, 
ni clerc ço m'es veiaire
don hom puescha retraire, 
per aisi del tot fi; 
q'on no i trob qe chasti,
q'aisi o de part natura, 
graçia e aventura,
los dons entre las genç
non es uns tan valenz 
el segle, ni tan pros, 
ni tant aventuros
de qalqe poder sia, 
q'en alcuna partia 
de lauçor no il sofraigna
tal ren don se complaigna. 
Mas ia li plus preçat 
non men sapchant mal grat,
ni non s'en desesper 
qi bon laus vol aver, 
qar qi mais diz e fai
de ço q'a preç eschai 
pro es aventuros 
se meiller es dels pros
vers es ço auch retraire, 
qe'l temps del primer paire
des qe cregon las genz   [carta 25r]
per bons entendemenz
e l' egron poestaz, 
per qe entrels fos paç
e franqeça e mesura
e merces e dreitura 
maior men q'en altrui
mas sera non destrui
chascuns e non auçi 
aicel qe son veçi
non cuida esser presaz, 
tant es desmesuraz 
lo segles deschausiç,
dessebraç et partiç 
de sen e de proeça, 
e mesclaç ab maleça.
Eu o plain per ioven,
per lo destric q'ei pren 
mas qe non faz per vie,
q'a mi non grava re 
s'el segles se deschai: 
non puesc mover esmai
de ço qe veia far 
ab tan qe Deus mi guar.
Ma dolça domna cara,
qe m cap della einguara
de tot altre consir 
mais de leis obedir.
Pros domna e valenz, 
cortesa et avinenz, 
se n ren ai conoisença
la vostra sovinença, 
qe m'es d'envei escrima 
l'am, donna, e l'ama prima
per q'eu de toç mos bes 
vos rent laus et merces; 
eus o graçisc ades,
qar m'es al cor plus pres.

                                      Arnauld   de   miroilt.
Domna, genser q'eu non sai dir              
per cui soven plaing e sospir         
lo vostr amics, fins et leials,             
assaz podeç entendre qals,             
mand e tramet saluz a vos;                
mas a sos obs n'e sofraitos.                
ia mais saluz ni autre be                   
non aura, si per vos no il ue.                
dompna lonc temps a q'eu desir      
qe us diga o vos faça dir                               
mon pensamen et mon corage
per un meteis o per message
mas per message non aus ges
tal paor ai no us desplagues
anç o diria eu metes
mas tan soi d'amor entrepres
qan remir vostra gran beutat,
tot m'oblit qant eu ai pensat
message us trametrai fiçel,
breu sagellat de mon anel
non sai message plus cortes,
ni qe meilz celes totas res.    [carta 25v]
Cest conseil m'a donat Amors          
a cui deman soven socors              
Amors m'a comandat escrire           
zo q'ab la boca non aus dire,           
e non puesc far esdit ni ganda        
d'aiço q'Amors vol e comanda.         
Er auiaz, dompna, s'a vos plai,         
ço qe mon breus vos dira lai.           
cortesa dompna conoisenz,         
de bons saluz a totas genz             
a presa de tot benestanz                 
eu diz en faiz e en semblanç          
la cortesia e la beutaz                    
e l genz parlars e l bels solaz,           
L'ensegnamenz e la valors             
e l genç cors e la fresca colors       
lo bels ris, l'esgarz amoros              
e il autre benestan de vos              
li bon faich e il dich agradiu           
me fan si noit et iorn pensiu.         
Ioi ni deport non puesc aver         
non pueis aver ioi ni deport         
periz sai si non traiz a port.           
q'en lonc esper e l greu sospir         
e l trop veillars e l pauc dormir          
e l desiners de veçer vos                
me tenon si l cor angoissos
cen veç prec Deu la nueit e l ior
qe m don la mort o vostr'amor.
Dompna, si m don vostr'amor Deus,
cen tanz soi meilz vostre qe meus.
Qar de vos sai, dompna, q'em ven
tot qant eu faz ni dic de ben
e de vos ai l'ensegnament
e tot qant sai far d'avinent.
Lo primer iorn, dompna, qe us vi,
m'entret al cor vostr'amor si
q'un foc m'aveç lainç asis
q'anc non mermet, pueis fo empris:
focs d'amor es qart et destreing
qe vins ni aigua no l desteing
pueis fo emprens anc non esteis.
de ior en autre doble e creis
e qan soi de vos plus loignanz
e l creis e dobla treis aitanz
q'eu vos vei, dompna, ni us remir,
son sans et sals mon escien
per q'eu sai ben qe fail e men
Lo reprochiers qe hom dir sol,
Qe oilz non veçon, cor non dol
lo cors m'en dol, dompna, per ver
qar no us podon mei oil veçer;   [carta 26r]
mas del veçer conseill non sai       
pero mos cors qe remas lai               
lo primer iorn qe anc vos vi             
anc pueis de vos non se parti       
non se parti de vos un iorn             
ab vos soiorna nueit e iorn               
ab vos esta, ou q'eu me steia.           
la nueit e l iorn ab vos dompneia    
ges d'autr'afar pensar non leiz        
e non s'es deve maintas veiz            
qan cuit entendre en autras res       
de vos ai message cortes                
mon cor, q'es lai vostr'ostagiers:         
me ven de vos çai messagers          
qe m diz e m remembra e m retrai     
vostre gen cors coint e gai               
las vostras bellas souras cris,           
e l fronz plus blancs qe flor de lis,     
los vostres oilz clars et rienz          
e l nas q'es dreiz e ben scenz            
la tendra face e la color                        
blancha e vermeilla plus qe flor         
petita bocha, bellas denz                    
plus claras q'esmeraz argenz,            
menton e guola e petrina                    
plus blanc qe neus ni flors de spina  
las vostras bellas blanchas mans   
as loncs granz grailes e plans
e la vostra bella faiçon

ou non aren de mespreison.
e l vostres guabs, plaçenz e bos
e l genz solaz e l francs respos
e l bel semlblan qe m fer al prin
con se devenc q'am don nos vim.

can çom remembral cor e m daz
adonc reman si esbahiz,
non sai ou vac, ni don me venc;
meraveil me car me sostenc
qa l cor me failh e la colors
si m destreing, dompna, vostr'amors
tot ior suffert ai tal batailla;
mas la nuit trauc peior trabailla,
qar qant eu soi anaz iaçer
eu cuid alcun repaus aver
e il compaignon dormon trestuit
qe nuls non fai noisa ni bruit
adonc me torn e m vol e m vir,
pens e repens e pueis sospir
soven me la vi en scenz
e pueis me retorn en iaçenz
e colc me sus mon braz destre
non sai si m soi sus el senestre
descobre mi si doucamenz
pueis me recobri bellamenz.  [carta 26v]
E qan me soi pro trabaillaz,              
eu get de fors am dos mos braz      
la faç el cor e l oilz enclis.          
las mans iontas vas lo pais            
ou eu sai, dompna, qe vos es      
faç la raçon q'auçir podes;               
ai bella do mpna benestanz,           
se ia veira est fin amanz                 
a son viven ni l iorn ni l ser                
qe per celat o per leçer                  
vostre gen cors coind e preçan      
entre mos braç remir baisan           
oils e bocha tan dolçamen              
q'un dolç baisar façam dels cen      
e dens del ior blasmar me lais        
ar ai trop dich mas non puesc mais  
qar sol una veç ai parlat                 
ço qe l cor ai mil veç pensat             
ar ai trop dich non pueis plus dir:   
claus son mos oils, faç un sospir     
en sospiranz vac endormiz             
a donc sen va mos esperiz             
tot dreitament, domna, vas vos    
de cui veçer es cobeitos.                 
Tot en aissi com eu desir                 
la nueich e l iorn, qan m'o consir,       
a son talent ab vos dompneia,       
abraça e baisa e maneia
sol q'en aissi dures mon sons
non volri esser reis ni cons,
ni Rodocesta ni Biblis
Blanchaflors ni Samiramis
Tibes, ne Yda ni Elena
ni Antigona ni Esmena
ni bel Yseut ab lo pel blai
non agron la meitat de ioi
qant il eran ab lor amis
com eu ab vos, ço mes amis;
per la douçor faz un sospir
pueis qan me ven a l'esperir
obri mos oilz esnelamen
gard çai et lai tot bellamen
trobar vos cuit, dompna, lonc mei
mas non vos trob, ni non vos vei
clauçi mos oilz (et) torn ma chera,
las mans iontas d'aital mainera
si ia m poiria endormir.
Mas ges no i puesc esderuenir:
anç torn en eussa la batailla
d'amor, qi m'a mes en trabailla.
Domna, non sai lo centen dire
de las penas ni del martire,
del pantais ni de la dolor
q'eu trac, dompna, per vostr'amor.  [carta 27r]
toz vius per vos art et aflam,         
mas per merce, domna, us reclam   
qe m perdones, s'eu fail ni pec:        
auiaz e entendeç ces prec                
dompna, la gençer criatura             
qe formes anc el mon natura          
gençer q'eu non puesc dir ne sai:   
plus bella qe bel iorn de Mai,           
soleilh de vern, ombra de stiu          
rosa de mai plueia d'Abriu               
flors de beltat, mirailh d'amor           
claus de bon preç e scrinz d'onor.   
Mans de dompnei, caps de ioven    
cim et raiç d'ensegnamen,              
cambra de ioi, locs de dompnei;     
Dompna, mans iontas soi leialmenz  
e pueis vostre soi leialmenz            
vencha us merces e chausimenz,  
qem retenguas a servidor                   
e prometteç me vostr'amor
de plus no us prec ni no s conve
mas tot sia en vostra merce,
q'aisi m lais deus d'amor iauçir.
Mais am de vos sol un desir
o l'esperança o long esper
qe de nulla autra son iacer.
E pueis de mi vos faç liança,
promettez me bona esperança:
de la promessa aurai confort,
e bon respit tro c'a la mort.
Mais voil en bon respech morir,
non faz desesperaz languir.
Dompna, no us aus de plus preiar,
mas Deus vos salf et Deus vos gar,
se us plaz rendez mi mos saluz,
qar per amor soi si vencuz,
venchaus per mi cortesamenz 
Amors, qe totas chausas venz.
                                                 Dompna.

                                              Arnald de miroilt.
Tant m'abellis e m plaz 
iovens e amistaz,
cui per iasse m'autrei
nul autra re non vei
don aia soing ni cura, 
q'aitals es ma ventura.
Pero la manentia 
q'eu ai de druderia
es mos maier tesors, 
e fes e verais cors, 
e ma bona esperança, 
don, si Dieus m'o enansa,
crei qe vencha al plus; 
ch'aisi o fai chascus
qi s vol d'amor iauçir. [carta 27v]
Ubs l'es sapcha sofrir
las penas e ls afans, 
las iras e ls bobans,
l'orgoill e l spaven, 
q'amors mostra soen, 
e ll vet e ll escondig
no sio e mal es rig
ab gen sofrir en paz 
esta l'orgoill damnaz 
e ab bellas preguieras 
en diversas maineras 
qi s'entremet d'amar
e ien non sap preguar 
enqer so gran damaçe,
q'amors vol encoraçe.
Ardit, cortes et franc,
sol qe non sia estanc;
nulha fola vanansa
retorne en balansa. 
Amors m'aiutas saços 
a cui non es nuls pros,
ans val mout mais assaz 
iois on es mais celaz,
qe pos el es es pars
non es tenguz en cars. 
Segon a qest saber, 
se dev hom captener:
cel q'amon finament 
seguon mon essient.
Mais de me s'en deve,
qe mais am d'autra re, 
q'aissi com eu am plus 
tem plus fort qe negus,
q'a penas aug cuiar 
en mon cor, ni pensar
qe sel'amar mi deing 
per q'amors mi destreing, 
ans n'ai lonc temps de sert 
mon deçier cubert, 
q'anc no li n fi semblant; 
mas des er en avant
conoisca be, se l plai, 
qe tant qant eu vivrai, 
serai vas leis aclis, 
c'ab un amoros ris 
qe m feç qan m'esgardet,
m'ubri e m trasforet 
mon cor iusqa en mei loc,
a donc me tenc aioc 
e paregro m leugier 
d'amor li cossier; 
mas er son tan cregut 
q'aissi m'an destolgut 
de nulh autra facenda 
No m plaz qe mi entenda,
ni se tot me volia 
entendre no i poiria; 
q'ades tenc en corage
lo donç e l bel estage 
qe se la sab aver, 
qe m'a en so poder 
on es tota ma fortz,
ma vida e ma mortz.
La vida i es, se lh plaz, 
a far sas volentatz; 
ma retengut per ceu 
qe u lh vir e lh don a feu 
qe ia no pens ni fassa; 
mas so qe a leis plassa,
bella donna corteça, 
ensenhada e apreça
la vostra grans beutaz,
e l deport e l solaz 
don aveç entier laus, 
mi fan tener enclaus 
ins el cor un desir 
don m'avenra morir, 
se no us en pren merces.   [carta 28r]
A dousa franca res, 
per vos art e aflam, 
tan de bon cor vos am;
e se merces no m val 
ab vos, ia mais non cal 
qe m'esforce de viure; 
qe non poria escriuire
Uns clers a son viven 
lo mals q'eu per vos sen: 
ni non crei qe l pogues 
mais sufrir nulla res.
Mas Amors mi fai creire 
ae ies no m dei recreire 
d'amar vos a ma vida, 
qe us es tant echernida
e pros e conoichens, 
pera us en chausimens 
de mi e pietaz.
For aissi soi lassaz 
e pres de vostr'amor, 
Domna, per gran dousor 
vos voill merce clamar;
si no m degnaz amar,
consentez me qe us am. 
Per gran merce us o clam,
c'ab sola bella semblansa 
mi podez de speransa
de so q'eu plus deçir.
Lonc temps suau noirir, 
qe mais am, fe qe us dei, 
domna, con que m n'estei, 
de vos lo bon esper 
qe d'autra tot aver.
Qe, si Deus mi secora, 
pueis vos vi nulh ora 
no s pos de vos partir
mos cors, don vos remir
en pensan, car estiers 
no puesc ke volentiers.
Uos uira de mos oils. Ies no mo tolg orgoils. Mas
   failh mon ochaiços. Domna maintas saços. Qe non posc uenir
   lai. On uostre cors estai. Pero domna on Reum sia. Uos maues
   en bailia. Aisi ses part dautrui. No fez ren dieus ab cui. Uos
   maiaz a deuire. Nous me pot contradire. Negun autr amistaz.
   Qanc domna ço sapchaz. No(n) fo neguns amans. Qe tant be ses
   engans. Ames comeu am uos. Neih leandⁱer eros. Ni paris
   elenan. Ni pirramus titban. Ni floris blancha flor. Qen traich
   mainta dolor. Ni lauina eneas. No neich cleopatras. Cel qe 
   fo reis de tyr. Non ac tan ferm desir. Ni crei qe tant ames.
   Lo reis ociocles. Salamandra tan be. Ni tan p(er) bona fe. Ni anc
   yseut tristan. Qen sofri maint afan. Ni berenguiers quendis.
   Ni ualensa seguis. Ni pel me un essien. Absalon florissen. 

[carta 28v]

   Ni anc iris ça cre. No amet biblis re. Auers so qeu am uos. Ni
   nuls amans qanc fos. No amet tant samia. Ni no crei Re mais
   sia. Cors daman tant uerais. Reu domna no mi rais. Tant
   daousamen mi seinch. E tan gen mi destreinch. Lo uostramor
   em lassa. No sen mal qe no(n) plassa. E donc do(m)pna cum er. Dest
   uostr home qeus quer. Uns don que uos li deç. Nous aus dir
   qe mamez. Ni noug aug dir aitan. Mous seus plaz so semblan.
   Do(m)pnam podez far be. E nous greua de re. E sab qa pauc da
   fan. Podez tan fin aman. Com eu so retener. Mout o deuez
   uoler. Do(m)pna nous posc plus dir. Qar tot lo mon consir. Mas
   ben podez mo(n) mal. E ma dolor coral. Conoicher (et) saber. p(er)qeu de soz
   mos bes. Uos rent laus e merces. Eus o graçisc ades. Qal cor
   me staz plus pres.                       
                                           Arnald de miroilt
[c]                            El cui uos esal        Cel qe ses uos non pot auer.
                                cor plus pres.          En est segle gaug ni plaçer.
   Do(m)pna preget qeus saludes.          Cel qe no sap conseill de se.
   Cel qeus amet pos anc uos ui.            Se ab uos non troba merce.
   Ab ranc cor (et) humil e fi.                   Uos saluda e uostra lauçor.
   Cel qe autra no(n) pot amar.               Uostra beutat uostra ualor.
   Ni auça uos merce clamar.                 Uostre solaz uostre parlar.
   Cel qe languis per uostramor.             Uostraculliir e uostr onrar.
   E uiu ses ioi e ses baudor.                  Uostre preç uostr ensegnamen.
   Cel qe no(n) pot de uos partir.            Uostre saber e uostre sen.
   Mon cor sin sabia mori.                      Uostre gen cors e uostre dolç ris.
   Cel qe toz te(m)ps uos amara.           Uostra terra uostre pais.
   Mais dautra re tan qan uiura.              Mas lorgoill qaueç uas lui.

[carta 29r]

   Uolgra ben aesez uas autrui.            Sius plaz lo deuez be uoler.
   Qe lorgueils ^don(n)a e lo spauens.     Mas una re deuez saber.
   Qel feces lhes tals masrime(n)s.      Qe a locs ai guardar raços.
   Qanc puich no ac ioi ni conort.         E qi la sec maintas saços.
   Ni sab en cel guisas deport.             Non es cortesia ni sens.
   Mas lo meillor conort Re na.             Do(m)pna cortesa e auinens.
   Es qar sab qe per uos morra.           Nous fassa raços oblidar.
   E plaiz li mais morir per uos.            Merce qe non o deuez far.
   Qe per autra uiure ioios.                  Raços part maintas res de re.
   Morir li plaz qar a uolez.                   Qe merces cossent e rete.
   Qel non a uolgra ies isez.                Raços es esquiua e cozens.
   Anz uolgra uiure sius plages.           Merces es doussa e plaçens.
   E si nous plaz non a uoles.              Raços siraih merces blandih.
   Qel no uol re qe non uoillaz.            Raços destrui merces nairih.
   Mas una re don es forçaz.               Raços regarda ab orgoilh.
   Qar uos ama tan de bon cor.           De merce son humil sei oilh.
   Qe deçiran languis e mor.                En raço agran re de fel.
   El nes forsaz e forsan uos.              En merce no are mas mel.
   Aisones tota la chaiços.                   Souen se tol raços amix.
   Per quens pot uas uos raçonar.       Merces pladeials e nemix.
   Seras fai qeus torn a pe sar.            Raços auci per iudiamen.
   Qar hom dai so don es forsaz.         Merces aduz a saluamen. 
   Non deuesser on chaiçonaz.           Maintas uez india raços mort.
   Pero tant es gra(n)s uostre prez.     Qe merces perdona lo tort.
   Raços es tot qant uos uolez.           Doncs don(n)a uailla mai merces.
   Mas qar nous ama e nous sabbo.   Per qem semblera sius plagues.
   Sol per a qesta ochaiso.                  Qem degues mais ab uos ualer.

[carta 29v]

   Merces qe raços don tener.              Eus tehin sobre tot qa(n)t escar.
b     ella don(n)a cortez e pros.            Qab uos degues merce trobar.
   Ab gai semblan e amoros.                Quna reus posc iurar en uer.
   Ab toç bos fags cus meins no(n) es  Sim lais deus far uostre plaçer.
   Perqe nous pren de mi merces.        Qe non aueç tan bon amic.
   Qe ia ses uos ioi no(n) aurai.            En tot lo mon paubre ni ric.
   Ni nulh co(n)seilh de mi no sai.         Qe feçes de tan bon talen.
   Si merces p(er) son chausimen.       Tot lo uostre comandamen.
   El uostre ric cor no(n) dechen.         Com eu farei e totas uez.
   Qeus fassa humilitat auer.                E tem qe ia be nom farez. 
   Uas mi cui res no(n) pot ualer.          Bona don(n)a qans mi faiz mal.
   En est segle si uos in faillez.             En sofri dolor tan mortal.
   Mas qar es tan gra(n)s uostre prez.  Qe in uostre faiz ab peiz d(e) mort. 
   El parages e la ricors.                        E si pogesseç auer tort.
   Tem qe nos mals ni mas dolors.        Ni blasme de neguna re.
   No ue(n)gua de na(n)s uostr oils.      Tort e pechat agraz de me.
   Eques o defenda orgoils.                   Qar si uos al comensamen.
   Mas ab dieu qes senher d(e) nos.    Qeu uos mostrei cubertamen.
   Drei turiers humils cars e bos.           Cum uos amaua mais qe re.
   Ual lo bos cor el iens preiar.              Si qe uos conogues be.
   E merces (et) humiliar.                      No(n) sofridez qen diches plus.
   Mais qe riqeça ni auers.                    Eus tenga mon fin cor reclus.
   Per qem par qe mesurafos.               E amera uos a rescos.
   Seu anc re no(n) for fi uas uos.         Aissi qe ia re no(n) saubratz.
   Mas qar uos am d(e) cor uerai.        E no(n) perderal bel solatz.
   On plus coralmen posc ni sai.           Nils plaçers nils cortes respos.

[carta 30r]

   Per qes part benuole(n)s de uos.     De lor ensa sim uailla dieus.
   Chascus qe(con)ue segon qe ses.   Ai estat meilhs uostre qe meus.
   Ab grat ab laus e ab merces.            De bon cor e de bon talen.
   Nuls hom nous ue nous sia amix.     De bon talen e de bon sen.
   Tant es uostre preç cars e rix.          Per tot uostre prez enansar.
   Mas ami es qar uos am plus.           Totas saços qes tainh a far.
   Uostre solatz esquius e brus.          E so mercesno(n) ual ab uos.
   E a toz autres plaçentiers.               Tris e marriz e uergoignos.
   Per qe magra don(n)a mestiers.      Lais chant e deport e solaz.
   Qai tals trebails no(n) auengues.     E no no fat ho(m) plus forsaz.
   Mas era sai be qe uers es.              E no posc mai ioi mantener.
   Tal se cuia calsar qe sart.                 Si a uos no uen a plaçer. 
   Qeu no(n) cuiera qe lo qart.            Deuez iurar plus pres de me.
   Me de streiches per uos amors.      Los oils damor e de merce.
   Lo iorn qem feiz uostra ualors.        Ma sperança mon cor e me.
   El parages e la beutaz.                   Laih tot en la uostra merce.
   Ublidar autras amistaz.

                                 Arnald de miroilt.
[s]               i com li peis an en laigua lor uida. Lai eu en ioi e
                   toç te(m)ps laurai. Qamor ma fait en tal domna iausir.
   Don uiu gaudent sol del desir qeu nai. Tant es ualens qe qan
   Ben me consir. Menais orgoill em creis humilitaz. E sim ten
   ioinç amor e ioie amb dos. Qe ren noi perd mesura ni raços.
t     ot autre ioi desconois (et) oblida. Qi uei seu cors coind (et) cor
   tes e gai. Qen aissi sob dauinent far e dir. Ab purs plaçer tot
   so qil dic ni fai. Qhom no(n) pot mal dir senes mentir. Qen leis

[carta 30v]

   es preç honor. senç (et) beltaz. E si non ual songent cors amo
   ros. Amor na tort qi men fai enueios.
b     ona don(n)a de toz bons aibs complida. Tant es ualens per la 
   meillors qeu sai. Mais am de uos lo talens el desir. Qe daura
   uer tot ço qadrut seschai. De tant nai pro qar temel plus
   faillir. Pero no(n) soi del tot desesperaz. Qen richas cort ai uist
   maintas saços. Paubrenrichir e recebre gens dos.
u     ers lo pais pros don(n)a e ischirnida. Repaus mos oils ol uoste
   cors estai. E qan de uos plus pres no(n) poisc aisir. Tenc uos al cor
   ades e consir sai. Uostre bels cors cortes qem faii languir. El ge(n)t
   parlar el deport el solaz. Lo preç el sen e la beltaz de uos. Donc
   pois uos ui no(n) fui anc oblidos.
d     onna cui preç (et) iois (et) iouenz guida. Ia no mameç toz te(m)ps
   uos amerai. Qamor o uol uers cui no(n) posc gandir. Eqar conoisc
   qeus ai fin cor uerai. Mostran de uos de tal guisa iausir. Pensan
   uos bais ens manei eus embraz. A qest don(n)eis mes dolç e car e 
   bos. E nol mi pod uedar negun gelos.
m     on gens conquis ioi e preç e solaz. Uos te non guai uostre
   cors e ioios. Per chom no uos uei qi no(n) saçaut de uos.
u     ers mon franches uoill qes and ma chansos. Qar es adreitz
   e larg e amoros.

                                   Arnald de miroilt
[L]               a gran beutatz el fins ensegnamenç. El uerais pres
                   a las bonas lausors. El cortez diç ab la fresca colors.
   Qe son en uos bona don(n)a ualenz. Me don geing qeu chant (et) es
   siença. Ma granç paors mou tol e gran temença. Qeu no(n) aus
   
[carta 31r]

   
   dir don(n)a qen chant de uos. E no(n) sai ren si mes o danz o pros.
e     u uos am don(n)a tan celadamenz. Qe no(n) osa mas chant eu (et)
   amors. Ni uos eil sa tan granç sobre temors. Mou tol ades qeu
   no(n) aus far paruenz. Tal paor ai qira e maluolença. Nom por 
   tasses qar eu ai entendença. E pos mon cor nous aus dira res
   cos. Pregar uos ai se uals en ma chansos.   
a     issi uos rend pros don(n)a conoisenç. Mon cor ni ia noluire
   rai aillors. E uos faz mi qan uos plaira secors. Qeu uos serai
   de tot mon mal sofrenç. Tro conoiscaz ma fina ben uoilença.
   Bona don(n)a aiaz en conoisença. E no(n) siaz de semblant orgoillos.
   Ami qi soi lials e amoros.
i     a non serai uencuz ni recredenz. De uos amar sia sens o
   folors. Qar seu follei per uos mas mes damors. Qe sab autra
   mabon(n)dona mon senç. E si ricors me tol uostra ualença. P(er) merçe
   prec qumilitaç uos uença. Se uaus daitan don(n)a ge(n)ser qanc fos.
   Qel mon seruis uos plaça e sia bos.
g     enser don(n)a qanc fos de nulla genz. E la meiller de totas la
   meillors. Per uos morrai chom dis ades paors. Sen uos no(n) trau
   merçe e iausimenç. Bona don(n)a aiaz en souinença. Al cor ni ia
   no me façaz paruenza. Tro conoiscaz qe ben sia raiços. Qin es
   qalqe ric ghierdos.
b     ella guarda saber e conoisença. Uos do(m) engein sobre totas ualença.
   Per qeu retrai uostre prez cabaillos. Al meilç qeu saia mas humil chansos.

                                           Arnald de miroilt.
[L]             A franca captenensa. Qeu no(n) posc oblidar. El dolors el 
                 esgar. El semblan qeus ui far. Me fan domna ualen.

[carta 31v]

   meillor qe non aus dir. Dinc dels cors consirar. E si per mi
   nous uenz. Amors e iausimenz. Tem qe mera morir.
s     ens gein e sens fallensa. Uos am e ses cor uar. Al plus chom pod
   pensar. De tant uos pois forsar. Per uostre mandamen. Ai don(n)a 
   cui desir. Si conoisseç mos par. Qe sia fallimenz. Qar uos soi ben
   uolenz. Sofreç ma qest faillir.
t     ant es de gran ualensa. Mais uos am ab cor clar. Sens
   pro merce damar. Qab autra gadagnar. El uostrensegnamen.
   Pois no(n) men posc partir. Fasa uos humiliar. Si qel uostre cors
   genç. Amoros (et) plaisenç. Si no(n) uol no(n) madir.
d     omna per gran temensa. tant uos am eus ten car. Nous
   aus esters preiar. Mais plus fai ab honrar. Un paubres a
   uinen. Qi sob honor graçir. El bens damor celar. Cuns rics
   desconoisenç. Cui par qe totas genz. Lo deian obedir. 
p     lus noi ai de pliuensa. Ni pois rason trobar Don maus
   asegurar. Qe iam degnaz amar. Mais duns mon ferm talen.
   Qe poria auenir. No(n) dei desesperar. Qe tals es paoc manenç.
   Qi fa astres e senç. En ran ricor uenir.
g     enoes sens faillir. Com plus aus demandar. Cortes faiç
   auinenz. De reis o dautras ge(n)ç. Lo uostre uei iausir.

                                 Arnald de miroilt.
[m]              out eran dolç mei consir. E ses tot marrimen. Qan
                   la bella ab lo cor gen. Humils e franca e de bonaire.
  *Me dis de samor estraire. Don ies non pusc partir. E pos il      *al(iter) mandet
   nom rete. Nisaus clamar merce. Tuit solaz mi son e strang.
   Pos de leis iois me sofrang.

[carta 32r]

d     onna sius plagues sufrir. Per uostre iausimen. Qab mos cors
   prey humilmen. Merceian cum fins amaire. Uos auses mon cor
   retraire. En loc dautres iaudir. Uos no(n) costera re. E mi fera gran 
   be. Qel malates qan se plang. Si nol ual si sen refrang. 
d     olsa don(n)a cui desir. Per uostrensegnamen. Uostre bel acoilimen.
   Non uedeç qem soleç faire. De plus nous aus pregar gaire. Tan
   soi espauentaz. Qar es de tan rix plais. Mas oui dis (et) retrais. Qeu
   trels corals amadors. No(n) ual parages ni ricors.
e     nsegnament e beutaz. Franchesa e gens parlar. Gens acoillir
   e ondrar. Humils e gaia semblansa. Uos fan sobrautres onransa.
   Per qe iois e solaz. Reuiu un uos e nais. Uas qal qe part bi ais.
   E no mo fai dir amors. Mas uers e uostra ualors.
t     ant es per toz autreiaz. Uostre preç rix e cars. Tem qe noi ual
   mos laudars. Pero dir puesc ses dopta(n)sa. SI tot ses plena la balansa.
   Qi met de uas lun laz. Sol un gran pesa mais. Uascela part lo 
   fais. Autressi creis uostr honors. Qaut hom plus endiç laudors.

                                Arnald de miroilt.
[L]                  ensegnament el preç e la ualors. De uos don(n)a cui saplei
                      noit e dia. Man si mon cors duc de bella paria. Com plus 
   mi doil e chant e mesbaudi. E qar amors mostran tan son poders.
   Uas mi tot sol cui troba plus leial. No(n) ual esfors co(n)tra lei ni sabers.
e     donc don(n)a uaillam uostre secors. E uenca uos merces e corte
   sia. Anç qe talant del desirer mancia. De uostre cors gençers qel
   mond estei. Qal uostre laus dir me sofram leçers. Qar es tar rix
   uostre pres e tant ual. Sobres melliors es auçat (et) ers.
d     e ço sai grat als autres trobadors. Qen son cha(n)tars plic chascu(n)s

[carta 32v]

   (et) afia. Qe sa don(n)a es la genser qe sia. Si tot ses fals lors diç lau
   e mercei. Qentre lor gabs passa segurs mon uers. Quns no(n) conois 
   ni no so cen a mal. Qaisi chascuns cui gen sia plaçers.
d     on(n)a nos tri uos (et) eu (et) amors. Saben tot ses autra garentia.
   Cals fol  conuent nos taing qe plus uos dia. Mas uostre soi e per 
   uostre mautrei. Si es mas cors en uos iont e aers. De(s) fin amor
   (et) de d(e)sir coral. Qen autra part no(n) es ferms mon uolers.
d     on(n)a ualens ab auinenz laudors. Ren de mon cors no(n) te(n)g mas 
   la bailia. De uos lo teng don tot lo mon terria. Sol ora meus o
   qar souent nous uei. Silou uos es contrastamel temers. Qar eu
   mon cor eu uos faison aital. Com eraz lai al plus plasen ueders.
d     o(m)nals plaçers graçis e lachonors. E graçirai toz te(m)ps si tant
   uiuria. Si tant sofreç qen bon respec estia. P os a uos plaz be(n) sai
   qe far odei. Mas seu i mor qem ual mos bos espers. Si eu breu d(e)
   mi plus coralment nous cal. Desesperaz me fara no(n) calers. 

                               Arnald de miroilt.
[s]                  im destregnes don(n)a uos e amors. Qamar nous aus
                     ni no men posc estraire. Lun menchauça lautrem  
   fai remaner. Luns men ardis lautrem fai temer. Preiar nous 
   aus per entendre iaudir. Aissi cum cel qes naurat a moriri. Sap
   qe mort es e pero sis combat. Uos clam merce ab cor desesperat. 
b     ona don(n)a parages e ricor. On plus aut es (et) de maier afaire.  
   Deu mais en se dumilitat auer. Qar ab orgoill no(n) po bo(n) preç chaber.
   Qi gent nol sa a chausiment cobrir. Mas poes no(n) puesc de uos a
   mar sofrir. Merce uos clam per uostr humilitat. Qen uos trobes
   qalqe pietat.  

   [carta 33r]

n     o me nogues uostra richa ualor. Qanc no la pag un iorn plus
   enanz traire. Pois eu uos ui ab lo sen el saber. De uostre preç
   creiser a mon poder. Qen maint bon loc lai diz (et) faiç audir. 
   E seus plagues qel degnesaz graçir. Nous qeria plus de uostramis
   tat. E gradiria per gederdon lo grat.
t     ot los forfaitz e totas lasclamar. Qeus mi podes rancurar ni
   retraire. Es qar mausaz abellir ni plaiser. Mais dautra ren qeu
   anc pogues ueder. Autra ochaison don(n)a no(n) sabeç dir. Mais qar uos
   sai conoiser (et) chausir. Per la plus fina (et) ab mais de beutat. Uecç
   la tort en qe maueç trobat. 
u     ostre gens uostra fresca color. El dolç *semblan plaisen      *al(iter) . esgard
   qe sabeç faire. Me uos fan tant desirar e uoler. Qe mais uos am
   on plus me desesper. E *faz qe fol qar no(n) men sai partir. Mas *al(iter) esi follei
   qant eu pens qi es qem fai languir. Consir lonor (et) oblit la 
   foldat. E fug mon sen e seg ma uolontat.  

                                Arnald de miroilt.
[a]                Grant honor uiu cui ioi es cubiç. Qe da chi mou
                    cortesia e solatz. Ensem^hament e reschesa mesura.
                    E cor damar (et) es fors de seruir. Echausiment sabers
   e conoisença. E gens parlars (et) auinens respos. E toz bon aibs
   per ço es gais e pros.
t     oz te(m)ps er iois per mei couitz e seruiz. De mon poder car
   tenguz (et) honraz. Ma sperança iai mes (et) ma uentura. Mas qar 
   tant tarç ues lei cui plus desir. Nai en mon cor uergogna e te
   mença. No men raçon qar no me ual raços. Mas chausimenz
   e merces e perdos.

[carta 33v]

b     ona don(n)a cui iois e prez es guiz. Esgard mon cor la uostr
   umilitaz. E sem trobaz uer mi nulla falsura. Ja uostre cors no(n)
   pois ia plus iausir. No(n) faça mais de fin iois mantenensa. Qel
   nom qem deç don ab dich amoros. Me seruis al cor per qeu
   son deman bros. 
u     as on qeu ueu an lo cor ele speriz. E sel uostre segno      au
   triaz. E sa uos plaz non gutez a non cura. Si uals daitan me
   podeç enriqir. Sufreç qeus am e si tot nous agença. Non 
   puesc esser de mon cor poderos. Se nous am mais de nulla
   ren qanc fos.
q     ar uos enquer ben i faz qe ardiz. Mais a tot iorn dobla
   ma uolontaz. De ben amar (et) esmera (et) meillura. Lengeing
   camor sol als autres partir. Lor uai tollen car i conois fal
   lença. E donal mi qar soi fins francs (et) bos. Qester donna
   non auser amar uos. 
m     on gent consir dieu uos dec conoisença. E toz bons aibs
   per qes tant enneios. E fins (et) cars uostre preç sobre bos.
e     n aragon al rei cui iois agença. Tramet mon chant qar
   es cortes e pros. E lai ostaing humils (et) orgoillos.

                         Arnaud de miroilt.
[a]               issi com cel qam (et) non es amaz. Ai eu faiz qai
                   amat loniamen. En un sol loc e ges no men repen.
                   Ainz la uoil mais amar desesperaz. Qe dautr auer
   totas ma uolontaz. E car eu lam finamen ses enian. Crei
   qill ualt tant per qeu noi aurai dan.
a     r auiaç per qeu son conortaz. Qar qi ben serf bon gidardon  

[carta 34r]

   aten. Sol qel seruir sia en loc ualen. Qen aissi ert mout
   meilz gederdonaz. Per qeu me soi del tot a uos donaz.
   Bella donna qe dals non ai talan. Mais de seruir uostre
   cors benestan.
m     eilz qe nous dic uos prec qe mentendaz. Qe mais uos
   am qeu nous aus far paruen. E no men lais mais per dreiz
   espauen. Qe sim failia de uos plus priuaz. Hom diria qeu fos 
   enamoraz. Pero uers es qanc re non ame tan. Mas en dreit 
   damor nous aus far lo semblan.
u     os ualeç tant qar ben crei qe sapchaz. Qar qi plus ama 
   prega plus temen. E qels qe prec ades ardidamen. Bella
   donna ia a qel non credaz. Qab enian uai (et) sia enianaz.
   Mas eu soi cel qe temen mor aman. Per qeu nous prec gaire
   mais en chantan.
s     ouen mauen la noit qan soi colqaz. Qeu soi ab uos per
   semblant en dormen. Adonc estau en tan rix iausimen. Ges
   non uolria esser resiaz. Sol qem dures a qel plaisen pensaz.
   E qant me sueill cuig morir desiran. Per qei uolgra aissidor
   mir un an.
c     hascun qe uos ue don(n)a sa qe uertaz. Qe toz bons aibs
   aueç complidamen. En uos pot hom trobar beutat (et) sen.
   Preç (et) ualor (et) tot bon faiz onraz. Per ço endreit uos er 
   maior li pechaç. Sel mal eu ai (et) per uos mor aman. Qe no(n)
   foria se non ualghes aitan.
s     e toz non soi auutz auenturaz. Daiço qeu ai tenduz
   loniamen. Et eu per ço non soi desconortaz. Per ço uos prec 
   bella don(n)a en chantan. Qaiaz merce del uostre fin aman.

[carta 34v] 

b     ella don(n)a souent sui acordaz. Qeus an ueder (et) soue(n)t uau
   doptan. Qe nous plagues per qeu ni stau aitan.
s     egner franceis qals qe sia baissaz. De tot bon prez uos anai
   meilloran. Per dir e far trestoz faiz benestan.

                            Arnald de miroilt.
[s]               Ens ioi nones ualors. Ni sens ualors honors.
                   Qar ioi adus amors. Et amor donna gaia.
                  E gaieça solaz. E solaz cortesia. Pero non uoil
   un dia. Uiure desconortaz. Qen eis qan sui iraz. Eu chant
   e me solaz. Cora cauinent sia.
e     n iei ai mon esper. Fin cor e ferm uoler. E ioi non
   posc auer. Donna tro qa uos plaia. Acui som autreiaz. Per
   aital auentura. Qamors me nasegura. E uos menesfreidaz.
   Mas una ren sapchaz. Samor e mi forsaz. Ben es
   saluag e dura.
d     el cor uos mir ades. E qar nous uei plus pres. La gen
   ser qanc nosqes. Prec uos qe dalz no sia. Bona donna sius
   plaz. Al uostre p(re)z retraire. Ses ioi de uos mesclaire. Sim
   ferma uolontaz. Qen autres es baissaz. Non sui a le oraz
   pois eu anc uos ui gaire.
d     onna de uos me clam. Qe tot ard (et) aflam. Tant de
   bon cor uos am. Ai franca ren uerai. Qar tant aut mes
   poiaz. Merçeus clam donna genta. Colors dautra beltaz.
   Qar seu orgoill i faz. La uostr humilitaz. Per merce
   mol consenta.
i     ausiment e merce. Podeç auer de me. Qeus amerai

[carta 35r]

   iase. E toz ço qe men es gaia. Donna penrai en paz. Aissi
   com bon sofrire. Qeus am tant e desire. Mais men ual un
   hondraz. La noiz qan soi colqaz. Eus or entre mos braz.
   Qe dautre esser iausire.

                                Arnald de miroilt.
[a]                 issi com cel qe anc non ac consire. Ni uolontat ni
                     cor ni pensamen. De nulla pois uos ui mais de uos.
                     Don ai estat donna tan consiros. Qeus pogues tan 
   de plaiser far (et) dire. Qe una ueiç entrestot mon uiuen.
   Uos daiço qeu plus desir seruire.  
e     donc donna gençer qel mon seruire. Pois aissi soi uostre 
   ses liamen. Per iausimen (et) per honor de uos. Uoillaz qel
   uostre bel respos. Tengal meo cor plaçen en tal albire. Qe uo
   lontaz qai del uostre cor gen. Ten lo meo cor en angoissos
   martire.
u   as qal qe par eu an nim uol nim uire. Bona don(n)a tan
   uos am finamen. Mon corage nos pot partir de uos. Anz
   en dormen me uir maintas saços. Qe ioc (et) ri ab uos en sui
   iauçire. Pois qem re                (et) conosc (et) sen. Qe ren no(n) torn
   en plamz e niaçire.
p     ero plaçenç (et) douz (et) ses martire. Mes lo mals per lo
   ben qeu naten. E sius plagues qeu agues ren de uos. Anz
   com saubes per me qe ren en fos. Sapchaz don(n)a qem laisserai
   aucire. Ja deu non don pois uiure loniamen. Qan ia ren fas
   don uostre cor saçire.
m     ais uoill estar toz temps con franc sofrire. Qanc plus

[carta 35v] 

   non posc auer de iauçimen. Caial solaz e lacoillir de uos.
   Qannes p(re)çan çoi (et) lai en rescos. Qe ges non posc mon corage
   deuire. Qal mieu albir qi en dos locs senten. A chascuns
   engannaire e mentire.
d     onna lo iorn mauciez mantenen. Qe iam trobeç en ren 
   mais de ben dire.

                             Arnald de miroilt.
[L]                o iorn qeus ui donna primeramen. Qant a uos
                    plac qeus mi laisaz ueçer. Parti mon cor tot dau
                    tre pensamen. E foron ferm en uos tuit mei uoler.
   Qaisim pausez donna en mon cor lenueia. Ab un dolç ris (et)
   ab un simple esgar. Mi (et) qant eis mi feçes oblidar.
q     el granz beultaz el solatz dauinen. El cortes diz e lamo
   ros plaser. Qe sabeç dir membleron mon sen. Qanc pois don(n)a
   nol poc auer. A uos lautrei cui mon fins cors merçeia.
   Per e(n)nantir uostre prez ab onrar. A uos mi ren com mielç
   non pot amar.
e     qar uos am donna tan finamen. Qe daultramar nom
   donamor poder. Mas ço donna qab aultra cortei gen. Don
   cuig de me la gran dolor moer. Pois qant consir de uos cui
   ioi sopleia. Tot autre ioi oblit (et) desempar. Ab uos remaing
   cui tenc al cor plus car.
e      membre uos sius plaz del bon comien. Qe me feçes al de
   partir saber. Doncai mon cor adonc gai (et) iausen. Pel bon
   respeitz en qen man deistener. Mout nai gran ioi fera lo mals
   sengreia. Et aurai qan uos plaira encar. Bona domna
   
[carta 36r]

   qeus ui en lesperar.
e     ges mal traitz non men fan espauen. Sol qeu en cug ma 
   uida auer. De uos don(n)a qal començamen. Tuit li mal traig
   mi son ioi (et) plaser. Sol per aiço qanc sai qamor autreia. Qe
   fins amans deu gran tort perdonar. E gen sufrir maltraitz
   per g^uadaing far.
a     sier ia donna lora qeu ueia. Qe per merçe me uoillaz tant 
   andrar. Qe sol amic me deⁱgnaz apelar.

                               Arnald de miroilt.
[n]          . nn guais amoros orgoils. De leis cui beutatz sautreia.
                 plangenser qanc formes. Amors (et) p(er) la plus gaia. E
                 prez per la plus ualent. Ma sayit tot mon coradge. Si
   qen paresc als auols orgoillos. E son plus franc (et) humils als plus pros.
d     on mersei lo cor els oils. Qar en tan andrada enueia. Lor
   plac qen ardir mauçes. Qel mon non crei tant ric naia. Pero
   noi ac ges dondrament. E noi feç uassallage. Esim guerreia
   lei qem feç un respos. Tant auinent per qeu ne uiu ioias.
t     ant es sobre lauçors.

b     ella donna fis capd.       De ric prez ues on qe stia. Mes
   ades del cors pres. Qeu no(n) ai poder mestraia. Damar uos a mon
   uiuent. Del uostre senhoradge. E si nous plaz mos enatz e mos
   pres. Uoldrai me mal don(n)a (et) amarai uos.
a     mors merce qar acoils. Qe paradges te sopleia. Qeu tem

[carta 36v] 

   qen deçesperes. Mas una res menapaia. Don preç cor (et) ardi
   ment. Qe nans co(m)tries paradge. Don senhorist tant sobrel po
   deros. Qe qant q(ue)r plac fo pois ades raços. 

                                        Arnald de miroilt. 
[a]                 nc uas amor no(n) pog res contradire. Pos ben iuolc
                     son poder demostrar. Per qeu no(n) puosc sa uerra sol
                     atendre. Qen sas merces me ren totz domengiers.
   E ia mos cors uas leis no(n) er leugiers. Qanc nuls amans pos 
   lo primer conquis. Ni a qel eis nol fon de cor plus fis.
d     amar nom feing ni soi del plus iausire. Mas sol daitant qab 
   ferm cor (et) ab clar. A lei damant me fai en tal entendre. Don es
   sos pretz sobrautres tan entiers. Ja *enqisa no(n) er per me etiers.       *conqisa
   Si finamor qe a mon cor assis. Lo seu dur cor per força no(n) languis.
s     i dieus uolgues sa gran beutat deuire. Gran ren pogra dautras
   don(n)as hondrar. Tant qant mars clau ni terras pod estendre. Es lo
   seus pretz de totz caps e p(ri)mⁱers. Et a gran obs lo iorn ui las portiers.
   Qauei uas eis o qeu tan p(ri)m no uis. Qe nios sabers ai paor qe maucis.
b     ona don(n)a li plaçer el dolç rire. Elauinent respos qem sabeç far.
   Man si conqis qad autra nom puesc rendre. Partiramen seu pogues
   uolentiers. Qel uostre plaiz tem qe mes sobranciers. Mas en ai
   som conort emafortis. Qe paradges es uas amor aclis.
a     l ferm uoler don uos am eus desire. Don(n)am iudiaz e si me
   seraus par. Qeus endegnes merces al cor descendre. Nomo toilla
   paors de lauçengiers. Qar ia negus no mer tan plaçentiers. Ab
   prim saber ni lointas ni ueçis. Pere qel sia de mon a far deuis.
q     aitant se perd qun cuida plaçer dire. Ni lausenga p(er) mon cor

[carta 37r]

   deuinar. Qatertant ie(n)t o miels men sai defendre. Qeu sai mentir
   e remaing uertadiers. Tal uer ia qes fals emensongiers. Qar qi diz
   ço per qamors sauilçis. Uas si dons ment e si meteis trais.
c     hansoneta cel cui es monpesliers. Qes gais e pros uolgra ben
   qe taudis. Mas en abanz uai a mon ient conqis.

                            Arnald de miroilt.
[f]                ranqesa (et) noirimenz. Madui (et) chausimen. Qades am
                   ses falsura. Quals qe sialbes. Euoill trop mais ab uos. Bel 
   la don(n)a (et) pros. Totz te(m)ps far mon da(m)pnage. Qab autra co(n)qeçes. Qar
   tan grans honors mes. Totz mos mal traiz meilhura.
t     ant es ferms mos talenz. En uos don(n)a ualen. No(n) puesc auer
   mesura. Nous am mas beus pes. Mais dautra re qanc fos. Aiso 
   es lochaisos. Don maueç cor saluadge. E daiso sius plagues. Sa
   utre tort nous feçes. Non degraz far rancura.
f     ranca res auinenz. En cui iois (et) iouen. E totz bon prez
   meilhura. A tort es mespres. Qi tant qant pod es bos. E plus no(n)
   qer raços. E non es de paradge. Sera cons o marqes. Auols ho(m)
   mal apres. Es iudiaz per dreitura.
p     ros don(n)a conoisenz. Qen uos es prez e sen. E beutatz fin (et) 
   pura. Qe natura imes. Cors gais (et) orgueillos. Ab semblanz
   amoros. De ioi dagradage. E son en totas res. Tuich uostre 
   faich cortes. Plus qautra creatura.
o     n plus ol uostre cors ge(n)z. Mi mostrals ni men. Deça segura. Amors
   qe ma pres. Men fai plus enueios. Emte uostra faisos. Plus preçde mo(n)
   coradge. E mostra(n) qe merçes. Amainz autres co(n)ques. Ueus tota ma ue(n)tura
s     enher en genoes. Abon prez no(n) tainh res. Don uos aiaz fraitura.

[carta 37v]

                                    Arnald de miroilt.
[h]                           om diz qe gauz no(n) es senes amor. Mas eu noi trob
                               mas enug e peçansa. Qe anc noi ac ioi qe non costes un
   plor. Et en aissi dobla ma mala(n)nansa. Qal prim qeu ui madon(n)a (et) il
   mi. Magra ben obs qadoncs no(n) uis en re.
a     nc mais mos oils no(n) foron traidor. Mas eras man traid ses
   desfiansa. Qar man traid assaz an traids lor. Qil en ploran chascun
   iorn ses doptansa. en pren lo cor (et) eu lo iorn ueniansa. Lo cor
   dels seus sospirs qe nan anch se. Et eu del mal (et) del dan qe men ue.
a     lor obs an chausit en la gensor. Mei oill e pres segon la lur es
   mansa. Mas a mos obs çausiron la peior. Pois descobrir no(n) laus
   ma malenansa. Qautressim pues la reina de fransa. Amar aiso
   no(n) pod uedar so cre. Pois no(n) lenqier ni laus clamar merçe.
n     on esgardez paradge ni ricor. Don(n)a uas me mas uostra benesta(n)
   sa. Qar ben podez de bon faire meillor. Et er lo pro meus (et) uostra
   londransa. Qar no(n) fai trop qils enansaz enansa. Mas quis humils
   enansa (et) soste. Dieu (et) amics (et) bon prez en rete.

[carta 38r bianca]

[carta 38v bianca]

[carta 39r]

                                   Arnald daniel.
[s]                        im fos amor de ioi donar tant larga. Com eu
                           uer leis dauer fin cor e franc. Ja p(er) gran be no(n) cal de far
   embarg. Qeran ten aut qes p(er) me puia em to(m)ba. Mais qant malbir con
   es de preç al som. Molt me nam mais qar ac lauçei uoler. Qera sai 
   eu qe mos cors (et) mos sens. Me faran far lor grat rica conquesta.
p     er ço seu faz long esper nomenbarga. Qe tant ric loc me son
   mes e me stanc. Qabsos bel diz me tindra de ioi larg. O segrai tant
   com me(n) port a la tomba. Qeu no soi ges cel qe lais aur per plomb.
   E pois en leis nos tamh com ren esmer. Tant li serai fins (et) obediens.
   Ero de samor sil plaz baisan menuesta.
U     n bon respeit me reuen em descarga. Dun dolç desir don mi
   dolon li flanc. Qem padz pren lafan el sofri (et) parg. Pois de beutat
   son las autras en co(m)ba. Qe la genser par qaia pres un tomb. Plus bas
   de leis qi laue (et) es uer. Qe totz bos aibs prez (et) saber (et) sens. Ren ho(m)
   ab leis quns non es mens ni testa.
e     pos tant ual nous cuiez qe ses pargua. Mos desirers ni ques
   fort ni semblanc. Qar eu no sai si eus ni meus si men parc. Per
   sel seinhor qes mostret en colomba. Qel mon no(m) a hom di negun nom.
   Tant desirers gran benena(n)sa auer. Com eu fas leis (et) teng a no(n) caler.
   Los enoios cui dans damor es festa. 
u     a en miels de ben ia no(n) siatz auargua. Qen uostramor me
   troberez tot blanc. Qeu no(n) ai cor ni poder qem descarg. Del ferms
   uolers qe no(n) es par de recomba. Qe qan mesueilh ni claus  los
   oils de son. A uos mautrei qant leu me uauc iacer. E nous cuies
   qes merme mos talens. No(n) farages qaral sent en la testa.

[carta 39v]

f     als lausengiers focs la lengua uos argua. O qe perdaz los oils 
   ab un mal tang. Qe per uos son estrait caual (et) marc. Amor tollez
   qa pauc de tot non tomba. Confondaus dieus qe ia no(n) sabes com. Uos
   faiz als druz mal dir e uil tener. Malastres es qeus ten desconoiscens.
   Qe pegier es qant hom uos amonesta.
a     rnaud a fait (et) fara lonc atenz. Qatenden fai pros hom ri
   ca conquesta.

                              Arnald daniel.
[a]                     Issi com cel qa la lebre caçada. Or pois la perd (et)
                         autre la reten. Tot autresi es auengud a me. Duna
   falsa qai loniament amada. E seruida de bon cor humilme(n) . e qa(n)t 
   cuid auer mo(n) iaçimen. Pres soi de ioi e mi mesen soan. Aissi a fes co(m)
   las lobas o fan. 
m     as se raiçons men fos a dreit iudiada. Saluas man part en
   degra eu auer. Eu samistat don ara no(n) uoil re. Qar tal don(n)a uia 
   samor autreiada. Qe bella es a mos obs per un cen. E ual trop
   mais a laus de tota gen. Fin (et) leial e senes cor truan. Per qeu
   lam mais non fes auda rolan.
s     ouen soplei uas la douçe contrada. On il estai e se tot no mi
   ue. Eu la uei ben en mon cor per ma fe. Qar maintas uez laurai
   so(m)pnas baisada. En ai agud mil plaçers en dormen. Qe del menor
   ai plus mon cor iauçen. Qant ben me pens ni men uauc rime(n)
   bran. Qe sautram des tot ço qa leis deman.

[carta 40r]

    
   
   
 

                             Arnald daniel.
[L]                   o ferms uolers qel cor mintra. No(n) pod ges betz escors
                       cendre niongla. De lauçengier qe perd per mal dir sarma.
   E qar no(n) laus batrapan ni ab uerga. Se uals a frau lai on no(n) aurai
   honcle. Ni iauçirai ioi en uergier odins cambra.
q     an mi souen de la cambra. On a mon dan sai qe neguns non
   intra. Anç me son tug plus qe fraire ni oncle. No(n) ai membre non
   frenisca ni ongla. Plus qe no(n) fai lenfans denant la uerga. Tal paor
   ai nol sia trop delarma.
d     el cors Il fos non delarma. E consentis ma selad dins sa cam
   bra. Qe plus me na fral cor qe colp de uerga. Qar lo seus sers
   lai on il es no(n) intra. De leis serai aissi cum carns (et) ongla. E non
   creirai castig damic ni doncle.

[carta 40v]

a     nc la seror de mon oncle. No(n) amei tant ni plus per aqest
   arma. Qai tant ueçis comes lo detz del ongla. Sa leis plagues
   uolgr esser d(e) sa ca(m)bra. De mi pod far lamors qins al cor mintra.
   Mielç so qes uo                   fort de freuol uerga.
p     os florid la seca uerga. E den adan foron nebod (et) oncle. Eant
   fin amor cum sela qal cor mintra. No(n) cre qe fos en cors ni es en 
   arma. Qe on qe mestes fors en pla o dinscambra. Mos cors nos 
   part tant cum la carn del ongla.
q     aisi sen pren (et) sen ogla. Mos cors en leis cum le scorse en la 
   uerga. Qel mes de ioi tors (et) palaidz (et) cambra. E no(n)am tant fraire
   parent ni oncle. Qen paradis naura doble ioi marma. Si negus
   hom per ben ama lai intra.
a     rnaud tramet son chantar dongla en oncle. Ab ondraz diz
   qe de samia larma. Son deçirat cui iois en cambra intra.

                                    Arnald Daniel.
[c]                    Anson dolç motz son plan (et) prim. Fatz mos eral bronol
                       uim. E li ausor. Sim som de color. De manta flor. Euer
   deia la fulha. E chant (et) brailh. Son a lombrailh. Delç auçels
   per la brulha.
f     els bruilh aug loçan (et) referm. E per qhom no(n) men fasa
   crim. Obri (et) lim. Motz de ualor. Abar damor. Don no(n) ai cor
   Qem tulha. Anç si ben failh. La sec atrailh. On plus ueis mi
   sorgullia.
p     ent uol orgoill damor. Qades trabuca son senhor. Del
   luec ausor. Bas el terrailh. Per tal trebailh. Qe de ioi lo
   despulha. Dreitz es lagrim. Et art (et) rim. Cel qi damor

[carta 41r]

iangulha.
b     ona donna ues cui açor. Ges per orgulh non uau alhor.
   Mas per paor. Del deuinailh. Don ios trasailh. Faz semblant
   qe nous uolha. Qanc non iauçim. De lor nai rim. Mal mes
   qe lor culha.
s     i ben uau per tot adescailh. Mos pensamentz lai uos assailh.
   Qeu chant (et) uailh. Pel ioi qenz fim. Lai ont partim. Mas 
   souent loilh mi mulha. Dire e de plor. E de dolsor. Qar per
   ioi ai qem dulha.
e     rai fam damor don badailh. E nosec mesura mo tailh. Sols
   mo egailh. Qanc non auçim. Del temps caim. Amador mens
   aculha. Coir triçhador. Ni bausador. Per qe mos iois cap
   dullia.
b     ella qi qis destulha. Arnaud dreitz cor. Lai o es honor.
   Car uostre pretz capdullia.

                            Arnald daniel.
[a]      l       R uei uermeilh uertz blaus blancs gruecs. Uergiers
                 plais plans tertres (et) uaus. El uotz dels auçels sone(n)t .
   Tuit ab dous acort maitin e tart. Zom met en cor qeu colore
   mon chan. Dun aital flor don lo frutz si amors. E ioi lo 
   grans e lolors de noi gandres.
d     amor me uen pesan lo fuecs. El desiriers douç (et) coraus.
   El mals es saboros qen sint. E flama suaus on plus mart. Qa
   mors enqer lo sieus daital semblan. Uerais francs fis merce
   ianz partidors. Qar a sacort notz orguelz e ual blan
   dres.   

[carta41v]

m     as mi non chania temps ni luecs. Conseilz aiçinabes ni ma
   us. E si eu al mieu enten uos mint. Ja mais la bella no *reguart.    *al(iter) mesgart.
   Qel cor el sen tenc durmen e ueillan. Qeu non uoil ges qan
   pens as granz ualors. Ualer ses leis on plus ualc alix
   andres.
m     aintas uez mes solatz en uecs. Ses lei qar de lei uoil
   si uaus. Com parle lo qart mot ol qint. Qel cor non uir uas
   autra part. Qeu non ai dals pensamen ni talan. Per ço
   qil es dels bos sabers sabors. E tenc la el cor sera en poilla
   o en flandres.
m     olt desir qenqer li fos cuecs. E mauengues aitals ior
   naus. Qar eun uiuria danz plus de uint. Tant met el 
   cor baut (et) gaillart. Ua ben sui fols qe uauc dunals sercan.
   Qeu non uoil ges mas per geing treuallors. Bailir qe cla
   uçon tegris e menandres.
e     ntrautres faiz soen feng iuecs. El iornz sembla un an
   noaus. E pesam qar dieus non consint. Com pogues temps
   breuiar ab art. Qar lonc respeitz fai languir fin aman. Luna
   (et) soleils trop faitz lonc uostre cors. Mal faitz qar plus soue(n)
   nous faill resplandres.

                           Arnald daniel.
[a]             Nc eu uon lac mais ella ma. Totz temps en so poder
                 amors. E fai mirat liet sauis (et) fol. Cum selui 
   qen ren no(n)s torna. Com nos defen qi ben ama. Qamors co
   manda. Com la serua e la blanda. Per qeu naten. Sufren.
   Bona partida. Qan mer escarida.

[carta 42r]

q     en dic pauc qins el cor mesta. Qe star me fai temen paors.
   La lengas feng mais lo cor uol. ço don dolenz se saiorna. Gent
   languis mais non senclama. Qen tant aranda. Qan mars (et) terra
   garanda. No(n) a ta(n)gen. Presen. Com la chausida. Qeu ai en cobida.
t     ant sai son prez fin (et) certan. Per qeu no(n) puesc uirar ail
   lors. Perço faz eu qel cors mi dol. Qant soleils clau ni soiorna.
   Eu no(n) aus dir qi ma flama. Lo cors mabranda. E loill non la
   uianda. Qar solamen. Ueçen. Mestai aiçida. Ueus qen te(n) auida.
f     ols es qi p(er) parlar en uan. Qier com sos iois sia dolors. Qar
   lausengiers cui deus afol. No(n) anges lenguet adorna. Lus co(n)
   seille lautre brama. Per qes demanda. Amors tals fora granda.
   Mas eum defen. Fegnen. De lor brugida. Et am ses faillida.
p     ero iauçen menten (et) san. Ab un plaçer ab qe ma sors.
   Mas mi no(n) passara ial col. Per paor qil nom fos morna. Qenqe
   ram sen de la flama. Damor qimi   manda. Qe mon cor non es
   panda. Si faz souen. Temen. Qeu uei per grida. Mai(n)t amor d(e)lida.
m     ant bon chantar leuet en plan. Nagri eu plus fait sim
   fes socors. Cella qem da ioi el mi tol. Qer soi leiz er mo trastor
   na. Qar a son uol me liama. Re(n) noil demanda. Mos cors ni nol
   fai ganda. Mas fra(n)chamen. Lim ren. Donc se moblida. Merces esperida.
m     ielz de ben. Sitz pren. Chançons graçida. Qarnautz no(n) oblida.

                            Arnal  daniel.
[a]                Ns qel cims reston dels branchas. Sec ni despulhad
                    de fulha. Farai qamors mi comanda. Breu chanson de
   raçon logna. Qar ient maduç ab lafar de lescola. Sei tant qel
   cors fas restar de suberna. E mous buos es trop plus coçe(n)s qe lebres. 

[carta 42v]

e     tu qe maus nota franchas. Per e per camars aculha. Sec set
   defui nic fai ganda. Mas greu er com naia ponha.
                  Qeu passera part la plutz de lerna. Lomh peregris olai drech
   on cor ebres.
s     eu nai passatz pontz ni planchas. Per leis cuiaz qeu mendulha.
   No faz cap ioi ses uianda. Mi saup far medçina conta. Baisan tenen
   (et) cor si tot mi uola. Nos part de leis qem capdella em gouerna.
   Cors on qeu an de leis no pars me sebres.
e     tu cailhors no te stanchas. Per autra qec denhnit nulha. Tot
   pladies qi ue desmanda. Sai (et) lai qi qit somonha. Qe fol plah fai
   qi se meteis afola. Etu non fai folha don hom desqerna. Mos a prop
   dieu lei sonors (et) selebres.
i     es de paris (et) us casanchas. Jenser nos uest ni despulha.
   E sa beutaz es tan granda. Qe sembla riaus mensonia. Ben uai
   damor sillam bais (et) macola. Non dopti mai ielada ni buerna. Nim
   fai patz mals ni guera ni febres.
a     braços co(n)tas (et) franchas. Ma mandid qeu no(n) destulha. Ni no(n)
   seg autra nim blanda. Mas tant sai qapsi ma coinda. E ditz qe flors
   non semble de uiola. Qes cania leu si tot nocas iuerna. Mas per
   samors sia laurs o ginebres.
s     eus es narnautz del sim ius qen la sola. E senes leis no uol
   auer luçerna. Nil segnoriu del rei enqe corebres.

                               Arnald daniel.
[a]               l resplan la flors enuersa. Pels trenchanz rancs e pel
                   tertres. Qa flors gels neus e co(n)glapis. Qe cotz e destrein
   (et) trencha. Don uei mortz qils critz brais ciscles. El foil els rams (et) els
   
[carta 43r]

   giscles. Mais mi ten uert e iauçen iois. Er qan uei secs los do
   lenz crois.
q     ar enaisi o emierse. Qe bel plan me semblon tertre. E tenc
   per flor lo co(n)glapi. El cautz mes uis qel freg trenca. El tron mi
   son cant (et) ciscle. E parom foillat li giscle. Sim soi lazatz e ferms
   en ioi. Qe ren no(n) uei qem sia croi.
m     as una gens fada enuersa. Qem semblon noirit en tertres.
   Qem fan trop pietz qel conglapis. Qus qei sap sa lengua trenca.
   En paraulas (et) ab ciscles. E noi ual bastons ni giscles. Ni menaças
   anz lur es iois. Qan fan ço don hom los clam crois.
c     ar en baisan nous enuerse. Non mo tollon uall ni tertre. Do(n)
   na ni gels ni co(n)glapi. Mas no(n) poders trop entrenche. Do(n)na percui
   chant et ciscle. Uostre bel oill mi son giscle. Qem castiom sil cor
   ab ioi. Qeu no(n) aus auer talan croi.
a     nat ai cum chaus enuersa. Totz temps cerchan uals e tertres.
   Marriz com hom cui co(n)glapis. Destregn e maçoll et trencha. Qanc no(n)
   conqes chanz ni ciscles. Plus qel sel clerc conqer giscles. Mas er
   dieu lau malberga iois. Mal grat dels fals lausengiers crois.
d*     olça do(n)na amors (et) iois. Nos ten en sems mal grat dels crois. 
   Joglar gran ren ai mon de ioi. Qan nous uei en faitz semblan croi   .

*An mos uers chaissi

enuerse. Enol tegnon

uall ni tertre. Lai on

hom no(n) sen conglapi.

Ni a freiz poder qe

trenche. Amidonç

lo cant el ciscle. Clar

qinz el cor lintrol

giscle. Cel qe sab gen

cha(n)tar ab ioi. Qar nos

fai a cantador croi.

                                 Arnald daniel.
[L]            os braid els cric. El sons el chant es uoltas. Qau dels
                auçels qen lor latin fan pres. Damar lors pars altre
   si co(n) nos i fan. Elas amigas en cui entenden. E donca eu qen
   lagençer entendi. Deg far chanson sobre tot de bel obra. Qe no(n)
   aia moz fals ni rim estramba.

[carta 43v]

b     en soi guaric. E mas paraulas coltas. Per tals qe gens al
   iausir no(n) sai precs. Anç uolgri mais penre fin aur qe ram. Al
   prin qeu (et) ma do(n)na nos baiçen. Nim fes escu de son gent man
   tel en di. Qe lauçengers fals lenga de colobra. Nonoui sim
   don tan mal mot sescampa.
d     on soi maric. No no(n) pexi de stoltas. A prim qentrei el castel
   dinz los decs. Lai on mi don stai don a gran fam. Anc tal nol
   lac bot san guitt(e)m. Cent ues lo iorn em badais em nestedei.
   Uas la bellas qi totas altras sobra. Et an canual mais gran
   gauç qe no(n) fam rampa.
d     eus lau chançic. Per cui foran acoltas. Las faillidas 
   qe fes longin lo cecs. Uoilla qeu (et) mi don lais iaisam. En la
   chambra on ambedui nos mandem. Un dolç conuen don tan
   gran don atendi. E qel son cors baisan iguan descobra. Eqel 
   remir (con)trallum de la lampa.
b     ocha qe dic. Qeu crei qe maiaz toltas. Tals promessas qe
   lemperaire grecs. Faron ric al senhor de roam. Ol rei qi
   ten sur (et) ierusalem. Don bei soi fols qe tan qer qeti rependi.
   Qe ies amor non a poder qes cobra. NI sanginei ni hom
   qe ioi acampa.
L     os desc^hauçic. Ab las lengas es moutas. Non dic euges
   sel seinor dels galecs. An faig faillir per cades son blasman.
   Qe son parent pres romeu ço saben. Raimon lo si alcondi
   (et) aprendi. Qe greu al rei ferran de pres cobra. Sen man
   tenent nol sol uenul eschampa.

[carta 44r] 

                         Arnald daniel.
[t]              os te(m)ps serai seruentz per deseruir. De seruentesal
                 flacs rics dauer sers. Qar uei de lor conseilher (et)
   conuers. Conseilhadors qe fan aunhor aunir. Et en lor
   cortz as densenhament. Noia sol senz ni cap ho(m) ensenhatz. Neis
   iometeis qe no(n) sui trop apres. Ni trop presaz qan mi pre(n)c mi te(n)c pres.
m     as ui anar uolgra de uianes. Qanc piez no(n) ui an(n)az a uiatz.
   Qio fui qan ui(n)c mos parenz paratz. Pero baros cortz es 
   corçatz cortes. Ai trobat manz on ren no(n) ualg trobar. Tan son
   ualen qen ual tan mon ualgut. Qanc piez no(n) foros a roma
   romieus. Qio fui del mieu desmaisaitz entrel mieus.
s     apchan sen des lo ric                                                               dona ireidons poder del rics 
   Aital fossio sieu lor qesetz adiudz. Com fu iudas qel uendec     despoderaz perduz
   als iudeus. Lor faitz fals fraich mon laitz desafetait. E de
   solat de solaz e de chan. Lor cresier sa non rosat de gai. Uilde
   uilan cheranz (et) çheruai.
a     i qan mal uiu qi ue ço qel desplai. Qel desplacer son faitz
   qel rio croi fan. Qio enuei mantz cui prez trach de soan. Qe
   so anam poi preç qan ben lor uai. Qio ni ia el ric rei rugier
   frideric. Fresc ses esfrei  per ualer auolar. Qan non cusei
   tan lauçi preç preçar. Qe ial pogues lemperes peiorar.
e     n monferrat se solen referrar. Li desferrat ualent al
   ualedor. Per noia dels ensenhatz seinhor. Se tuit no(n) fan luinh
   sa ualor uolar. Mas io com fol uolei a mon uoler. En uiaues
   on par dolor donat. On fuilh trebailh ma trabaillat tres anz.
   Qanc plus estranç trabailh no(n) trac truanz.

[carta 44v]

                                 Arnaud de qintenach.
[L]                   a ioi comenz en un bel mes. En la melhor saçon del
                       an. Qan li auçel mouon lor chan. Contral dous ter
   mini de stiou. Cadui una dolça sabor. Per qe sallegron chantador.
   Et eu las torn en recaliou.
s     anc amor tornet en defes. Per fals amador pres lo dan.
   Qel fols cuida far prim engan. E lenganaua sobrel badiou.
   Pois lamistat torna en error. E donna da la colpa lor. Ediçon
   tuch qom no si fiou.
u     es tal amor mi tiral fres. Canc nos açautet de truan.
   Ni negus no sen uau gaban. Ni sos amics no(n) len castic. Qanc
   no feç blasme ni folor. Anz porta de beutat la flor. E de ric
   preç nomenatiou.
p     etit son damador cortes. Qe sapchon guaire al meu sem
   blan. Enqere damor com ni can. Mais pois iois rs el mager
   briu. Aqi pareisson li meilhor. Qi sabon tenir fin amor. E fols
   es de son segnoriou.
s     amor fai son amic qel pes. Ges non desconort per aitan.
   Qeil li rendra son ioi doblan. Sil nol conois fol o auriou. Qe 
   donna cama per amor. Non cainia il meilh per sordeior. Et
   silh sirais hom someliou.
e     n petit dora uen grans bes. Si es qe qi lenqeira ol deman.
   E de pauc ioi uen hom a gran. Perqe nai ric cor esforsiou.
   Plens dun bon respeit qe(n) socor. Qem creis ma força (et) ma ualor.
   Ab qe madonna non obliou.
q     ira damor porta merçes. Cab orgueill uai contra lassan.

[carta 45r]

   E pois sil uenz humelian. Lira el mal e pes aisiou. Don lo plait
   porta gran ualor. E cil qei son mal diçedor. Non faron anch
   del meils iauçiou.
q     i sap damor qant bona es. Ni com sallegra ni reblan. Ni
   bel monsamen qe fan. Sil qen sabon esser amic. Greu pot
   asmar sa gran ualor. E cil qi son mal diçedor. Non foron
   anc del meils iauçiou.
b     os es lo uers e chantador. E uolgra bon entendedor. Per
   deu bel clerc tu me le scriu.
e     ntrametrail a lagensor. Qanc iague de sotz cobertor. Per
   cui eu chant (et) uau (et) uiou.
d     e tintinach a la ualor. Qi fes lo uers no men atiou.

[carta 45v bianca]

[carta 46r]

                       Naimerig de pegugnan.
[a]                   issi com larbres qe per sobre carçar. Frain se me
                       teis (et) perd son fruit (et) se. Ai eu perdut ma bella
                       do(n)na (et) me. E mon enter sen fraing per sobr amar.
   Pero se tot me son apoderaz. Anc iorn no(n) fi mon dan ad esieu.
   Mais ar conosc qe trop sobral foldaz.
e     non es ben qom sia tot asennaz. Qe a saçon non sega son ta
   len. E se noia de çascun mesclamen. No(n) es bona sola luna
   mitaz. Qar ben deuen hom per sobresaber. Ne sis en uai ma(n)
   tas uez foleian. Per qe seschai com aia en loc mesclan. Sens
   ab foldaz qil sab gen retener.
l     as qeu non ai nii meteis en poder. Anç uau mon mal
   enqeren e cercan. E uoil trop mais perdre e far mon dan.
   Ab uos do(n)na qab autra conqerer. Qar eu cuit far ab qest dan
   man pro. E qe sauis ab qesta folor. Pero a lei de fin fol ama
   dor. Maues ades on pieç mi fa plus bo(n) .
n     on sai nul hoc per qeu des uostre no(m) . Pero souen tornon
   mei ris en plor. Et eu com fol ai gauç de ma dolor. E de ma
   mort qan mir uostra faiçon. Col basalesc qab ioie sanet a
   ocire. Qant el mirail se remireg es ui. Tot autressi es uos
   mirail a mi. Qe maucieç qan uos uei neus remir(e) .
e     nous en cal qan ^mi uedez morir. Abanzo sai de mi tot en
   aisi. Com del enfant qab un marabotti. Fai hom del plor laissar
   (et) departir. E pois qant es tornaz en allegrer. E hom lestrai
   ço qel donet el toill. Et el adonc plora (et) fai maior doill. Mil
   aitant plus qe non feç de primer. 

[carta 46v]

n     es castellan ges uostre preç non cal. De mellurar qoi ual
   pro mais qe er.

                       Naimerig de pegugnan.
[i]               N greu pantais ma tenguç loniamen. Qar nom lasset
                  (et) nom reteng amors. Et am saggiat del totsa dolors.
   Si qe del tot ma faitz obedien. E qar mi sab isforçiu (et) suffren.
   Am si carçat del amoros afan. Qei millor cent no(n) sufferian tan.
a     mar mi fai mal mon grat finamen. Leis cui ma faitz iausir
   per la gensors. Et agran obs qen fes çausir aillors. Qassai ual mais
   gadagnar in argen. Qe perdren aur segon mon escien. Mas eu
   faiz a leg de fin aman. Qe fug mon pro (et) uau segen mon dan.
e     seu com fol seg mon dan follamen. A tuz lo men mer la 
   foldaz honors. Qar eu ai uist far maintas folors. Qe tornauon
   a saber (et) a sen. Et ai uist far maint faitz sauiamen. Qe torna
   uon a follia trop gran. Per qeu cuit far sen qan uoi fulleian.
e     uos do(n)na qauetz ualor uaen. Aissi cones bona part la
   meillors. Uaillam merçes (et) oblit uostre ricors. Enoi gardaz
   rasons mas çausimen. Qar lun poia ço qe lautre descen. E ço qe merçe
   creis rasons uai merman. E sa uos platz auciderm podez rasonan.
p     auc uos carra de meu ennançamen. Seus remembra uos
   tra ualent ualors. Del gent parlar e la fresca colors. Qanqora
   son al cor uostr oill plasen. El dolç esgard amoros e riden. Eqan
   eu plus souen uus uau deuan. A pauc mei oill estier mo(n) grat
   noi uan.

[carta 47r]

                                        Naimerig de pegugnan.
[m]                         Antas ueiz soi enquiriç. En cortz cossi uers no(n) faz.
                              Per qieu uueill si appellaz. E si allor lo çausiz. Chan
   sons o uers a qest çanç. E respond als demandanz. Com noi troba
   ni sab diuision. Mas sol nom entreuers e chançon.
q     i eu ai motz mascles auçiç. En chansoneitas assaz. E motz
   feminis pausaz. En uersetz bos egraçiz. E cortz sonez e choçanz.
   Ai auçuç en uerseç inanz. Et auçida chansonet ab lonc son. El motz
   damb dos dun grau el chan dun ton.
e     si eu ^en soi desmentiz. Qaissi non sia uertaz. Non er hom per
   mi blasmaz. Si per dreit ma contradiz. Anz nes sos sabers plus
   granç.  Entrels bons el meus mermanç. Si daiçon poit uençer
   segon raison. Qeu non ai ges tot lo sen salamon.
q     ar es de son log partiz. Donneis qi ia fu presaz. Mi soi alqes
   desuiaz. De ioi tan ne stau marriz. Qentrel marriz els amanz.
   Se mes un pales enianz. Qeiuanan lu(n)s lautre cre far son pron.
   E noi garda te(m)ps ni per qe ni con.
q     eu ui anç qel fos faidiz. Seus fos per amor donaz. Us cordos
   qa dreitz solaz. Nis sira e corç e couiz. Per qem par qe dur dos
   tanç. Us mes non façi un anz. Qan regnaua donneis ses traiçon.
   Grieu es qi ue con es e sab con fon.
e     non es tan relinquiz. Si tot me sui desamaz. Qi eu no(n) sia
   enamoraz. De tal qe cima (et) raiz. De preç tan qa mi es danz.
   Puis la ualors el semblanz. Son assemblat en tan bella faison.
   Com noi pot neis pensar meillur raison.
a     bel cors cars gen noiriz. Adreitz e ben faisonaz. ço qi eus

[carta 47v]

   uueil dir deunaz. Qi eu non soi ges tan ardiz. Qi eus prec qe mames
   ab anç. Uos clam merce merceians. Suffrez qeus am e nous
   quier autre don.
u     es mala spina ten çanç. Al pro guillelm qes presaz. Qel apren
   da de te los moç el son. Qalqes uuilla per uers o per çançon.

                             Naimerig de pegugnan.
[d]                     estreiç coiços desamaz amoros. Aissi con cel qaman
                         plora e felneia. Uos uac anc se merceian en perdos.
   E on plus uos merçi mi desmerçeia. Lo uostr orgoil qa merce
   tol poder. De merçeiar pros donna de bon aire. E qar uos soi mer
   çeian fins amaire. Segon merçe me degraz ben uoler. E si merces
   merçeian non defen. En dreit damor preç pauc merceiamen.
p     ero ben sai qen noç plus de uas uos. ço qe mi par qe mais
   ualer me deia. Uostre ric preç e lauinent faiços. El gai solaz qab
   mesura pareia. El sens qeu fais conoiser (et) ueder. Lo mal el ben uos
   el fin conseillaire. De mal ieqir edel ben dir (et) faire. Per qe no faz
   forfaitz ni no(n) de uer. Mais qen uas mi cui faiz plaigner souen.
   Ues lo meu dan e uostre fallimen.
e     qar ab sens es plus gai e plus pros. E a qella qe meilç parla
   (et) condeia. Deueç gardar uostre preç per per uns dos. Com plus daut
   chai preç plus fraingn e peçeia. Mas preç mesclat ab sen non pod
   cader. Donde qen faz parlers ni castiaire. Qab sol gaoden qen fesseç
   pauc ni gaire. Ren nos uos pogron brasmar ni uil tener. Et eu
   pregrera uos en log de iausimen. La bel sembrant qautre faiz no enten.
g     rans forami (et) a uos pauc lo dos. Tant me destreing uostr
   amors et guerreia. E fa souent irat (et) tard ioios. En defen ço

[carta 48r]

   qe iausiment mautreia. Mas uos se uals men deuriaz ualer.
   Al me(n)s daitant qar uos soi merçeiare. Si ben no(n) faz e no(n) feseç
   mal traire. E del ben faiz fos en uostre plaçer. Qeu seruirai pre
   ian tan loniamen. Qem fareç ben o morai uos seruen.
e     n chastell al ualent rei nan fos. Qares lo meils qom aoga
   era ni ueia. Anç qaillor uai de ma part chansos. Qel mellura qan
   altra ren sordeia. De gaidagnar preç ni retener. Noli es nuls reis
   pars ni emperaire. Per qes tot sols qom noi pot trobar paire. Qem
   meraueill com pod en lui caber. Lo preç qil tol e rauba (et) embra
   (et) pren. E co(m)pra ades (et) non dona ni uen.

                            Naimerig de pegugnan.
[a]                mors auos medisam clam de uos. Qar en mi es entra.
                    da solamen. E no(n) intraL en mado(n)na eissamen. Si qe
   lafans da(m)bs comunalmen fos. Mas uos laissatz lei (et) retenez mi.
   Qar me trobaz senes tot enian fi. E daz a lei gauz (et) a mi dolor.
   Les oils el cor uos en trai ad auctor.
e     fai ben paoc desfortz ço sabes uos. E grant orgoill e malen
   segnam(en) . Cel qi çelui combat qe nos defen. Pois es peçatz e auol
   uenasos. Mas uos o faz de mi tot autressi. Com çel qi pres repren
   e mort auçi. Auer uoleç laib de bon seruidor. Qe seus deserf
   tan uol seruir aillor. 
m     ais tot mes bel pros do(n)na tant am uos. E amauaus anz
   qe uos ui finamen. E qant uos ui amei uos per un cen. E çascun
   ior creis lamor per un dos. Gent me sembret a la uista em paicti.
   La uostramor dunautra qem trai. Mas tolt maues mal (et) donat
   peior. Samor ab uos e merces non secor.

[carta 48v]

q     a per uos perd lei (et) ges non ai uos. Com cel qi uai sos qarels
   per traren. Qe per lun perd lautre tot aisim pren. E meron mal
   uostras bellas faiços. Uostra beltaz brasmaz qar mabeli. A preç 
   brasmaz amor qar menardi. E seu ifaiz nesies ni follor. Non
   brasmez mi mas uos eissa (et) amor. 
a     com man mort uostre belsoill e uos. Ab un esgard qem feron
   dolçemen. Qe cuiaua qe fesson ucramen. E non eramais geing (et) trai
   ços. Pauc en aissi. De pauc engrand (et) de grand en maior. De sospir
   en plaing e d(e) plaing en plor.
a     nc la dolçor pois del cor nomeissi. Des qeus baisei les mans
   sim dolçi. Neos ma bocha dinç tant nag gran dolçor. Qanc non
   tastet de tan dolçe sabor.

                             Naimerig de pegugnan.
[a]                  utressim prend com fai al iugador. Qal comensar ioga.
                      maestramen. A petit ioc pois se scalsa perden. Qel fa
   montar tan qes en la follor. Aissim mis eu pauc a puac en la
   uia. Qem cuiaua amar a maestria. SI qem pogues partir qan
   mi uolgues. Ar soi entraz tant qesir no(n) posc ges.
a     utra ueç fui en la preison damor. Don esc^hapei mais eram
   repren. Ab un cortes engeing tan sotilmen. Qen fai plaiser mo(n)
   mal e ma dolor. Qun laiç me mis al col ab qem lia. Don per
   mon grat mais no(n) deslieria. E nulz autrom qe fos liaz no(n) es.
   Qil deslies qe ben no li plagues.
a     nc mais nuls te(m)ps non trobei liador. Tan ferm lies a tan
   pauc liamen. Qel liam fo cortz dun braç solamen. Don non

[carta 49r]

   trob çhai qim desli ni aillor. En li amaz soi tanqe sim uolia.
   Desliamar ges far non o porria. Qamor qe lai mon liamet em
   pres. Me liamasai plus fort per un tres.
a     lei del fer qe uai ses tirador. Ues laçiman qel tira uao
   seguen. Amor qem sap tirar ses tiramen. Mas tirama si uals per
   la meillor. Qe se dautra meillurar me sabria. Tant am lo meill
   qe ben meilluraria. Mas meillurar non cre qe mi pogues. Perqem
   par la meillur qun es.
a     gentils or format plus gent flor. Aiaz de mi qalcun iau 
   simen. Qeu mor per uos denuei (et) de talen. E podeç lo proar
   a ma color. Qan uos remir qe trauail (et) cambia. Qe for almos
   na (et) gran cortesia. Qumiltaz merçean uos preses. Da qest
   coiçhos sofraiços de toz bes.
b     en plaz guillielm malaspina marqes. Qar conqer prez (et) 
   preç ali conqes.
n     abiatris dest lo bens qen uos es. E a meillorar las 
   autras ab los bes.

                      Naimerig de pegugnan.
[d]               E fin amor comença ma chansos. Plus qe non fai de
                   nul autra sciença. Qeu no(n) sabria nient samors no fos.
   Et an tan car no(n) comprei conoisença. Qab bel semblan aissi com
   fals traire. Me uai doblan chascun iorn li martire. Qen la bo
   cham feç al primier dolcir. ço qe ma fait pois el cor amartir. 
s     i de merce acusar fos raiços. Degnademades benuoillença.
   Qamors uenç lei (et) iausiment amb dos. Eus auria del poder qe
   lui uença. Pero mi uoil del tot en tot aucire. Qar sab (et) ue qe

[carta 49v]
   merces nes a dire. Pero non uolges solament aucire. Abanz
   mi fai langent peiz de morir.    
p     eiz a de mort cel qe uiu consiros. E non a iois mais dolor
   (et) temença. Pois ue la ren qem pogra far ioios. Ar non troba
   sosteing ni mantenença. E donc eu las qe soi del mal sofrire. De
   mil dolors fos dun sol ioi iauçire. E ia no fo mais p(er) un escarnir.
   Son degra far al bel semblan languir.
m     as nona tort qeu am lei a rescos. Et en mon cor non aus
   far paruença. Daitant en faz a guisa dorgoillos. Qar soi de lei
   aus auer souença. Mas eu no(n) puesc al maor (con)tradire. ço qeil
   plaz am ço qeil desplaz aire. Pero con fols me uoil enfoleçir.
   Qe enchauç ço qeu non aus conseguir.
q     e son ric preç es lo meillors dels bos. Pois la beutaz es en
   gal a uolença. Qant plus remir i ueg daltras faiços. Ades mes
   uis qe sa beutaz agença. Per qeu uoil puos mon cor preiant
   deuire. Se uals deuant li fermisc (et) sospire. E sis laises ab 
   mmerce co(n)uertir. Dreit fora oi mais qem fes uas si uenir.
o     i mais pois lo dous temps gais ue. E la douça do(n)na plaisenz.
   En cui es preç iois (et) iouenz.

                               Naimeric de pegugnan.
[c]                 El qe sirais ni guerreia ab amor. Ges qe sauis no(n)
                     fai al meu semblan. Qar hom a tard pro de guerra
   (et) tost dan. E guerra fa tornar mal en peior. En guerra trou per
   qeu nola uolria. Uiltat de mal (et) de ben charestia. E fins amors
   se tu me fai languir. Ai tant de ioi qem popi leu çonsir.
q     el plaiser son plus qe le noi damor. El ben qel mal el soiorn

[carta 50r]
   qe lafan. El ris qel plor e leu fais qel pesan.
                          Non dig aisi del tot qe mal noi sia. Mas lo mal
   qom na plais plus qe sen garia. Qar cel qama de cor no(n) uol guarir.
   Del mal damors tant es dolç a sofrir.
e     n qar sai plus dautre ben en amor. Qel uil fai pro el nesis
   gen parlan. E le scars larg (et) leals lo truan. El fol sauis el pec
   conoisidor. E lorgoillos domest (et) humilia. E fa de dos cor un tan
   ferm les lia. Pero no(n) de hom ad amor contradir. Pois tan gen
   sab emendar (et) finir.
s     i eu lai seruit ben nai cha(n)ge damor. Ja qe plu no(n) faç mas aitan.
   qen maint loc ma fait ta(n)t alt (et) gran. On ges ses lui no(n) pogr auer honor.
   E maintas uez mi gard d(e) uillania. Qar ses amor guardar no men sabria
   E maint bon motz mi fai pe(n)sar (et) dir. Qar sens amor noi poria auenir.
b     ona do(n)na de uos te(n)g (et) damor. Sen (et) sabers cor (et) cors mot (et) talan.
    E si eu fai ren qe sia benestan. Deues auer lo grat e la laudor. Uos (et)
   amor qem daz la maestria. E se ia plus de ben no men uenia. Pro nai
   de cange segon lo meu arbir. Mas sel plus fos ben sabria plus grasir.
c     hançon uaten de ma part e damor. Al bon al bel al ualen al p(en)san.
   A cui seruon latin (et) alaman. E so preian chom bon emperador. Con
   trals maiors aura maioria. Conoisença Larghessa e cortesia. Mesu
   ra (et) sen parlar entendre (et) dir. E toz bons aibs de preç enrichir.

                                   Naimerig de pegugnan.
[s]                    enç mos apselg no(n) uaug ni senz ma lima. Ab qe sa
                        breg moç e aplan (et) lim. Qeu no(n) ueg dobrasotil ni prei
   ma. De nulla leg plus sotil ni plus prim. Ni plus adreitz obrer
   en cara rima. Ni plus sprereg sos moç ni mielç los rim. Masal

[carta 50v]

   destrig tan no(n) es erim. Son fe qeus deg qe no me ual escrima.
s     i per merce fes amors a percebre. La bella qe mos precs non
   aperceb. Qe degnes me per seruidor recebre. Molt fera e fail qar no(n)
   receb. Non sai per qe mauci nim uol decebre. Qe bona fe ai on plus
   me deceb. Non ai en se merse si non sox be. Mas orgoill cre qe nolol
   cal sacebre. 
b     enes damoruog e de merçe sema. Las per qe plor qel cor ma
   de ioi sem. Qe nom secor anç loing sestrema. De mi cai glor uol
   qeu mud e mi strem. Non a paor ni ta(n)t ni qant no(n) trema. De la dolor
   don eu fremisc (et) trem. Per qai maior mal em par qe plus trem.
   Qar de la dolor qi mard ella no(n) trema.
t     ant dolçamen me uenc nafrar (et) pugner. Qeu no(n) osen ni no(n)
   sai ab qe poi(n)g. Pos ses ungen mi sap guarir (et) ogner. Ab un pla
   sen esgard ueus ab qe moing.  Qe fa mon sen a ma uoluntat ioigner.
   Qe dun talen las trob qels lie noing. Per qeu corren ueng uas lei
   don mi loing. Tan mi promet len e fai de lognor logner.
s     enes maniar do(n)na poiriatz passer. Ab gent parlar qel cortes
   dig mi pais. Qab eschiuar mi tornaz en iraisser. Per qom blasmar
   no(n) deu seu men irais. Nei lingrassar em perd qe un fora grasser.
   Per aultr afar nom fail la carn nil grais. E sab peior en uos
   merces no(n) ais. Foram çom par miels qeu sosez a naisser.
a     b douç esgard sab se(n)s uençedor paiser. O ab onrar ne(n) milla cui ioi pais.
   Qonor en car (et) preç qab leis renais. E do(n)neiar sufrel fa mort renaiser.

                                 Naimerig de pegugnan.
[t]                 ant fui de dura condansa. Uas uos al comensament
                   tant qen prendez ueriament. Abrau respos (et) ab lo(n)ganda.

[carta 51r]
   Ans qeu ames mames uos senz enian. Et eu meçius bona do(n)na
   en soan. Per tal qe ma traid ses desfiansa.
s     eu fui a la comensansa. Fals ar uos am finament. E sai qe
   direz souent. Qe fraitura dautramansa. Me fai uenir uas uos
   omelian. Qar anc seus uau minteu (et) gualian. E ges en faitz
   nouan mas en semblansa.
d     e gran forfaitz gran uenia(n)sa. ço dis dreitz per iudiament. 
   E merces dis eissament. De gran tort gran perdonansa. Qamb
   dui son en maint loc dun semblan. Et en mant loc se uan atra
   lian. Qar dreitz auçi (et) merçes a pietansa.
d     oncs si dreitz ni uostra ondransa. Guardatz nil meu falli
   ment. Ja non aurei chausiment. Qel mal dreitz malenna(n)sa. Qel
   falliment qeus fis uas uos tan gran. E londrament qaueç sobre
   mi tan. Creischon mamor (et) mermon mesperansa.
p     ois conoichetz ses doptansa. Qe falhi nesiament. Nous sia la
   mal en ment. Mas del bene aiaz membransa. SI beu noi faitz
   se uals no(n) tenguaz dan. E del ben far sial uostre coman. Qeu
   atendrai senes doptansa.

                                   Naimerig de pegugnan.
[p]                   Ois ma mala enemia. Ma mes de cent sospires captal.
                       A for de cabaliel lial. Los lai cregutz chascun dia.
   Dun mil per qoi mais se(r)ia. Raços (et) dreitz comunals. Qels par
   tissem per engal. Qaisi stanh de compagnia.
p     ois sin uolla seinoria. Ben es dreitz qe mais pod (et) ual.
   Et emport lamor tant coral. Qel neis si fort o no(n) lia. Son uo
   ler non desdiria. Mas daitant e no(n) de ren al. Damar son gent.

[carta 51v]

   cors natural. Ueus tot qant endes uoldria.
m     as ellam prega em castia. Qeu men lais qar perd mon
   iornal. Et eu no(n) puesc se dieus mi sal. Si doncs lo cor non
   traçia. Et autre no(n) ni metia. E mei oilh meron del tot mal.
   E sil semploron no(n) men cal. Qil procasan lor follia.
p     eiz mes qe si mausiçia. Qan la prec nin soi en logual. El
   lam respon (et) ditz maital. Qe fort sen iracheria. Si da uenis
   lo disia. No men crei pechat fai mortal. E sil nai mostrat
   mant senhal. Per qe creire men deuria.
a     çir sen sis uol on ria. Qe ben sai qe nomes uenal. Qe plus
   uer dun libre messal. E tot ço qeu li diçia. No(n) puesc mais
   sis na feunia. Qeu felnei per leis autretal. Ab tot some a
   meilhs sens sal. Qe qant lim dei no(n) auia.

                              Naimerig de pegugnan.
[n]                 Uls hom non sap qe ses gauç ni dolors. Sen son
                     poder no la tengut amors. Mas eu sai be la dolor
   el turment. E ren no(n) sai qals es sa benenansa. Pero molt mais
   senuia sel consent. Qe nol rete niluol del tot geqir. Per so qe
   mais le pusca far languir.
m     as mi no(n) te    mal traitz dan ni dolors. Ans soi plus fis
   on plus crema lardors. Uas leis cui son totz seus hon no(n) defent.
   E per so ilh ne pren ne dura ueniansa. Amor qar faitz ta(n)t desme
   suransa. Qar qi poia mais qe no(n) deu descen. Eras conosc qem
   uol far penedir. De so qe il ma fait tant abelir.
d     e lauçengiers ni de mals parladors. No(n) clam en res ans
   mer lor brug honors. Per qerl menors de lor duz no(n) desment.

[carta 52r]

   Pero dans mes mas lo dans mes ondransa. E lais qar bes sil bel
   ana me(m)bransa. Qesters no(n) sap de mi niulh mon talent. Qadonc
   mespren qant eu be mo consir. E çels di son so qeu no(n) li aus dir.
a     b uos soi mutz (et) gent parlantz alhors. Ab las autras (et) ges
   aitals errors. No(n) deu esser contaz per falliment. Bona do(n)na 
   qe ma simpla semblansa. Podeç saber mon fin cor ses doptansa. E
   uos sius platz ne(n)gua rament. Qen loc de fait loli deu hom gra
   çir. E sel qia uolontad de seruir.
s     i com ual mais de uant iu en pascors. Et autresi com so
   bre mal douçor. Es sobre totas de bel captenement. Qe mantas
   nan geloçia (et) pesansa. Et eu meteis en mur de sobra ama(n)sa.
   Qa mi son fals tan uos am finament. E no(n) deuez de tot en tot
   delir. So qe ab uos a auiure (et) amorir.

                             Naimerig de pegugnan.
[p]             Er solatz dautrui chant souent. Mas anqar qeu
                 per me chantes. Ni p(er) bon respeit malegres. Sai qeu
   cha(n) p(er) nient. E son a mon dan çantaire. Si co(m) lauçel de bon aire.
   Qe sap qes pres (et) p(er) so nos recre. Qades no(n) cha(n)t autretal es d(e) me.
e     n amor ai lo cor el sen. Fe^rmad (et) meillur men ades. Seu
   podes trobar qe mames. Tan ben com eu am finamen. Mas eu
   am lei ses cor uaire. Donc sui desamatz amaire. Et on eu
   plus lam de cor (et) de fe. Ades creis plus lamor qem lasa em te.
n     omes uis qanc plus follament. Nuls hom p(er) amor foleges.
   Qeu am mais qe sautram baises. De leis plus lentendime(n)t. Qonors
   mes mas qi pod faire. Ses emper emperaire. Qem ual honors
   ni preç don mals mi ue. Si fai qel mals qe platz es par del be.

[carta 52v]

p     er so mi son li mal qeu nai plaçent. Qanc no(n) ui do(n)na lainh
   ni pres. Qi tan ben ni tan gent parles. Ni tant amesuradament.
   Si qe çascun nes lauçaire. Puis es del mon la belaire. Qanc
   natura nomis en leis so cre. Ni plus ni menz mas aquo del coue.
d     o(n)na per merçe solament. Sofrisetz cun pauc merseies.
   merçes (et) qun pauc afranqes. Merçeian uostre dur talent.
   Uers mi qeu son merseiaire. Toz te(m)ps (et) merce clamaire. E mer
   seian sui (et) serai ia se. Uostrhom claman merse merse merse.
L     o pros guillielm malespina soste. Don (et) do(n)nei cortesia (et) me.
   Bel peaguon ca(n)t on plus souen ue. Na beatritz dest mais li uol de be.

                                         Naimerig de pegugnan.
[c]                     Hantar uuilh per qem iam pladz. Ja teneras tu lai
                         chatz. O eu fols es tu qines. De cui chantas fola res.
   De la genser qel mon fia. Oc ben leu mas si tul cres. Altre nol te
   creiria ges. Per deu si faria.
t     oz hom qe uis sa beutatz. Es tan pros com lom lauçaz. La
   melher qanc dieus feçes. Doncs fastu be(n) qe cortes. Et eu fol no to diçia.
   Si be doncz de qem mescres. Sai si es platz mi e sos bes. No(n) entremetria.
s     ai si no fos la uertaz. Erauos qar me digaz. Eqe amaus tan ni
   qan. Uai tu mensongier truan. E la p(er) qe mameria. En ta(n)t qant
   soleilhs resplan. Na tan pro ni tan preçan. Fol costan heria.
a     mi sos genz cors hondratz. Ben es doncs nesis (et) fatz. Cum car
   as mes tot afan. A guisa de fol aman. Cre me tu qe merseian. A
   man siruen (et) preian. Conqer hom amia. La on gares not ualdria.
t     ost o tard doner auiatz. Qe ben es hom enguanatz. No(n) es ges saps
   qe ma sors. Eu nous conort qamors. Restaura tot en undia. Qa(n)t

[carta 53r]

   qe a mesfait alhors. Per qem sofri sas dolors. En paç tota uia.
e     ls afans qe ma tardatz. Las eu mur cun soi nafratz. Quit na
   fret del mon la flor. Qe flors es de la mellhors. Per qe fetz qar se uo
   lia. Bel cre do(n) aten socors. De leis qe sa gran ualors. Mes suaus medgria.
g     arir ses leis no poiria. Perre de mas greus dolors. Qasim nai
   fret gent samors. Non sai co(m) me stia.
n     a beatrix cui iois guia. Dest qes flors de lagensors. E mellier
   de las meillors. Meillura tot dia.

                              Naimerig de pegugnan.
[q]                 j sofrir sen pagues. Ben fora qom se stes. Qe ia pois no(n)
                     blasmes. So qe lausadz agues. Pero ses tot pro dan.
   E se(n)s soiorn afan. E ses aiuda fais. Uolria eu portar mais. Qe
   desonor sofrir. Don no(n) pogues cobrir. Ni men auses ueniar. No(n)
   poria far. E sia pro ueniança. Qis part de falsa mança.
s     oi men partir no(n) ges. Anz mi souen ades. De li tan me sta
   pres. Del cor ço qamespres. Si soi partitz daitan. Qe totz lame
   inz pessan. Mes preç sos faitz sauais. Qar una en creis (et) nais. Be(n)s
   plus qom no(n) pot dir. Lam fai desabelir. E de mo(n) cor loignar. E sim
   fai ta(n)t amar. Qanc eu plus greu bala(n)ça. No(n) so andreus de frança.
q     aisi cum sers o pres. Soi seus liges co(n) fes. Qe anc nuls hom
   qames. No(n) fo tan leus conqes. Qal traire de son gan. Sa bella ma(n)
   baiçan. Mintret tan a qel bais. Qel cor del cors mi trais. Al re
   torn dun sospir. Per qel uiure el morir. Mi fai esser mesclatz. E
   hom nos pot guardar. Ni cobrir d(e) sa lança. Damor pois ta(n) for la la(n)ça.
e     ia no(n) er ni no(n) es. Ni cuit qom anc trobes. Eu do(n)na qanc nasqes.
   Ses totz mals tan de bes. Per qades hom qeu man. Humils (et) mer

[carta 53v]

   çeian. Li sui fins (et) uerais. Si qe ren no(n) biais. E seu ab gent ser
   uer. Ni sufren ab brandir. Noi puois merçe trobar. Ja nos deu hom
   fiar. Mais en bella semblança. Ses peing o ses fermança.
d     o(n)na sisius preses. Cu mi pres nius forçes. mor ni merçeies.
   Si com sol far merçes. Uos magraz fin talan. No(n) tengaz en soan.
   grasir. Et hondradiment chausir. E ço qis taing celar. E sol de cest
   pensar. Mes feses perdonança. Qnc mais nous fitz pesança.
L     a reina sap far. de tolosa ses par. E dir so deon senança.
   Sos pretz (et) creis sondrança.
L     enfant pod hom laudar. Castellan cui deus guar. Qom del mon
   d(e) senfança. tan dreich uas prez no(n) lanza.

                                     Naimerig de pegugnan.
[e]                       N amor trob algues en qem refrang. Ql meins damor
                           mal o ben nom sofraing. Ni eu p(er) mal nom loing damor
   nim flaing. Com plus mauci ues amor me flaing. Mas no(n) conosc qa
   mor ues mi sofraigna. Ni eu damor no(n) ai poder qem flagna. Ren nom
   sofraing sol qamor nom sofragna. Qar ses amor no(n) sai en qem reflagna.
d     amor nom puesc partir qamor me pren. Eqan me cuit emblar
   plus me re pren. Ab un esgard don mon cor ses compren. Qim fai ue
   nir de lei en cui men pren. Mas a so no(m) cuiez qeu mi prenda. Ni per
   autra mon fin cor sesco(n)prenda. Don hom per fals amador mi repren
   da. Qen leis es tot seil platz qem lais o prenda.
a     issi son faig del tot al seu coman. Qe nulla re(m) nol desdic qil
   oman. Pero dun ben la prec qil no(n) desman. Qal començar me p(ro)mes
   del deman. Don sol peççat oi mais qar no(n) demanda. Egran merçeis
  
[carta 54r]

   si uals qar no(n) desmanda. Ma eus teing ben p(er) desman sil non demanda.
   Pero affatz qe no(n) desditz comanda.
e     n lei son tot los bons aibs qom retrai. Estiers qe greu promet
   (et) leu estrai. Per qeu no(n) puesc sofrir lo mal qeu trai. Si qal qe ben
   merces no(n) matrai. Ma perol ben ol mal qalqe matraia. Sofrirai
   tot qe ia per mal qem traia. Non estarai qi qe me ne straia. Qe ia nul
   te(m)ps non uoil qom me retraia.
d     onna uos ai mon cor tan fin (et) ferm. Qe ges non ai poder qe
   lom deferm. Ab anç uos iur sobre sainz eus aferm. Com plus me
   cuig partir plus me referm. E sel merces qil per temença referma.
   Per çausimenç en uos plus no(n) sa ferma. Qautre mais uos non
   uoil qe me steia ferma.
n     abeatriç ta(n)t es de bontat ferma. Qe uostre sens no(n) cama ni disferma.
   De uostre laus anç meillure e saferma. E pois mos cha(n)tz e mos digs eus referma.

                                       Naimerig de pegugnan.
[t]                      ot hom qai so brasma qe deu laudar. Lais autresi
                         aiço qe de blasmar. Eu dic per so qar es amors. For
   iudiada per nesci iudiadors. Qe no(n) sabon a dreitz mostrar per qe.
   Mas eral te(m)ps qe diz hom de mal be. Et autresi qe de ben diç hom mal.
   Per qe lor diz non es co(n)ditz de sal. 
e     straniament se deuria pensar. Sel qaltrui uol reprendre (et)
   uergognar. Qeu nai uist mait repres reprendidors. E mainz
   bassatz qestre cuianan sus. Per qal sel deu gardar qi repren. Si qom
   no(n) pusce lui reprendre de ren. Qab ainz deuen se meteis far lial.
   Qaultrui per traitor ni uenal.
a     mainz homes aug amor acusar. Et el mal dic damor assotilliar.

[carta 54v]

   Qe chaualiers ai uist (et) trobadors. Qe de bassez feç aulç (et) daulç
   auçors. Tant eis laissatz qe non ten piu fren. De dir damor tuit
   mal senes merçe. Aisi cones de traitor mortal. Acil qa fait 
   de men fan aital.
m     as ges adreitz no lon pod hom prouar. Qamors fai ben tot
   aiço qe deu far. Qenna mairritz entra en amadors. Don nais doncs
   cortesia (et) ualors. Et tutit aiço qe uerais prez perten. No(n) es del
   plus tengut amors. Socre. Dunc pois lo ben lor mostra e il fan
   al. Qar amb las mans fan pechat criminal.
p     er            menton segon ço qe mi par. Co no ue rens qi pos
   ca ben gardar. Son regnes me tot sol ses bailidors. Deus qi tro
   ba ses uassals traidors. Dunc pois aors fai tuit ço qes co(n)uen.
   E cil qa faitz li porta mala fe. Dic qom deo dir dels per dreit
   natural. ço qil an dit damor se deu mi sal.
u     na do(n)na sai qe no(n) troba par. Qe de beutat posca ab lei
   preçar. E sa beutat es entres les çençors. Als com entre foil
   la flors. Et eu am la trop e il petit me. Mais ades nai un
   conort qe reuen. Qal menz se totz de sobre plus no(n) ual. Ta(n) nai
   donors qe ben coble los captal.
q     ar conois plus dels autres (et) ma(n)ten. Sen (et) saber (et) tot ço qes d(e) ben.
   Lemp(er)aire qe sobre le ualen ual. Conoisera si eu dic ben o dic mal.

                                            Naimerig de pegugnan.
[a]                     B ta(n)t de sen cum dieus ma *donat. Sui cresenç en la       *dat
                         far damors. Qar hom no(n) pod auer honors. Si no(n) fai lo
   qil a mandat. El mandament es tan granç pros. A cel qi de bon cor
   lo fai. Qe puis nes en prez cabalos. Qar daiso fai ben qis nestrai.

[carta 55r]
q     aisi son partid (et) iudiat. En lacort del uer dieu damors.
   A dreg per leial preiadors. Per qe aras o teng per proat. Qar qi
   de son poder es bos. Per bon a de hom tener ses plai. E sama no(n)
   an em per dos. Qe per dreit a mairitz li eschai.
m     os diç blasmaran li blasmat. E sil qe son fals ues amors.
   E las fals el trichadors. Qalus lautre si galiat. Qe çascuna na
   al menz dos. E chascus dels doas o mai. E puis es longnans
   traiçonç. Il garden qa ben lor estai.
q     an dui cor en unamistat. Sacordan per leial amors. Aqil
   an de fin ioi la flors. Et eu ço dic sai en uertat. Et par als
   ditz demas chansos. Et en so qera uos dirai. Qe no(n) chanta ho(m)
   consiros. Ni es marritz cantaiai.
a     ital do(n)na cu(n) per horat. Am ioue (et) es caps damors. Oilz
   rienz ab fresca colors. Et a son cors gras edalgat. Long (et) dreit
   gai (et) amoros. Mil tanz genser qeu dir no(n) sai. Edaut paradge
   ab bellas faisos. Et es tot bon qant diz e fai.
b     ona uentura tant es pros. E bella qe chascus retrai.
   So qeu uoill (et) qem plaz de uos. Et tug en remanen uerai.

                                  Naimerig de pegugnan.
[a]                   Nc mais de ioi ni de chan. Ni de solatz mantener.
                       No(n) agui al meu parer. Tan bon ni tan ferm talan.
   Ni anc mais no me plac tan. Com eram plaz damor sa man
   tenensa. Per qeu la uoil mantener (et) ondrar. E contra cels
   defendre (et) raçonar. Qin fan clamor alqes per no(n) sabensa.
e     qals qe se uan claman. Damor a pauc de saber. Qar
   segon raçon (et) uer. Eu lenuenserai raçonan. Celsqe sen uan

[carta 55v]

   rancuran. Qamors no(n) fai mal ni desconoisensa. Per qe nuls
   hom en degua rancurar. Ni ges amors no(n) pod apoderar. Neguna
   re ses grat dautra ualensa.
n     i fin amor souos man. No(n) ai ni no(n) pod auer. Ab si forsa
   ni poder. Ni nul conseilh pauc ni gran. Sil oilh el cors non
   li dan. Mas so qals oils plaz (et) al cor agensa. Uol fin amors
   qe noil pod contrastar. Per qhom non deu amor occhaiçonar.
   Tant qant los oils e cor e ma paruensa.
q     ar li oilh son droguoman. Del cor. e li oill uan ueçer.
   So qal cor plaz retener. E qan ben son accordan. E ferm tut
   trei dun semblan. Adonc pren uerai amor nachensa. Daiço qe
   luilh fan al cor agradar. Qesters no(n) pod naise ni comensar.
   Mas per lo grat delstres nais (et) comensa.
p     rt lo grat (et) pels coman. Dels tres (et) per lor plaçer. Na
   is amors qen bon esper. Uai sos amics confortan. Per qe tuch
   li fin aman. Sapchan qamors es fina benuolensa. Qe nais del
   cor (et) dels oils sens doptare. Qeil oill la fan florir (et) cor gra
   nar. Amors qes frutz de lor uera semensa.
p     er qeu aclin merceian. Mas oils (et) cors sens temer. Et
   amor qap ferm uoler. Se uan trestuit per chassan. De mas
   honors traire enan. E de mos bes ses geinh (et) ses temensa.
   Per qeu los dei grasir (et) merceiar. Qar il man fait de tant
   enamorar. Don sui paguaz ses plus ab lentendensa.
c     hanson uai dir emblacaz en proensa. Qe fai ualor ualer
   (et) p(re)z preçare. Qom lui lauçan non pod sobre lauçar. Tant
   es ualenz (et) fina la ualensa.

[56r]

                                   Naimerig de pegugnan.
[p]                      Er raçon natural. Seguon ma conoichensa. Deu
                          dir de maluoilhensa. Ben qi dis damor mal. Per qes fols
   cel qe cre. Lui qe de mal diz be. Eqan dic eissamen. Del be(n) mal fai no(n)
   sen. Qi so(n) blasme tem ni sa lauçor bla(n).Qar no ate(n) p(re)sos laus ni blasmes da(n).
p     auc noz dome ni ual. Sos ditz a ma paruensa. Qan no(n) a de
   falhensa. Uergogna ni paor. No noz ni ual ab me. Ni entrels
   sauis re. Qen lui meteis enten. Lo dan daicel qemen. Emaldiz
   fals es laus al meu semblan. E ben diz fals blasmes qan  mon denia(n).
a     qel qe diz aital. Qe lauia cresensa.
   mes eror. E parlar contra se. Donc autresi conue. De bon co
   mensamen. Far mal finimen. En lui par uer qal comensar
   chantan. Dis ben damor (et) fenir mal gran.
q     ar apres ben diz mal. Fe gran desconoisensa. Mas falsa
   mal diçensa. Mou de fals diçedor. Donc no failh an laue. Qan
   diz so qil pete. Mas leial failh minten. Els fals failh uer diçen.
   Qautresil fals failh leialtad menan. Cum lo leials qan seuai desuian.
u     na do(n)na leial. Sai eu qes de plaçensa. Mas esta en ualensa.
   Per mels guardar san flor. E mirabel qe te. E corteçon per qe.
   Gaçanha ben auen. E bel iuc francamen. E ten guarda (et) uerona
   ma(n)dan. Es bateiet lo iorn de san Joan.
q     ui qes crod le ni estai entrenan. Malaspina esta en
   ferm en lestan.

[carta 56v vuota]

[carta 57r]

                            Naimerig de belhnui.
[a]                  Issi col pres qe sen cuia fuir. Ades estortz (et) hom
                      pois lo repren. Eli doblom son per illos turmen. Cui
                      gei ab geing de la preison issir. Damor qe ma tan
   durament repres. Qe per nul geingestorçer no(n) puesc ges. Anc
   mais no(n) fui entan mala preison. Qe sen o geing no(n) puogues tener pro.
a     b aital geing mi fes mon sen partir. De son pais qeu no(n) ui son
   cors gen. Qes oblid hom ço qe no(n) ue souen. Mas anc mon sen nos
   pot tant afortir. Qem get dal cor cela qe ma conqes. Don crei mo
   rir si no len pren merces. qe mon cor es mirails de sa faiço. Per
   qel fugir no mes ren se mal no.
t     ant mes alcor qe qant de leis consir. Cels qe parlon a mi ges
   nols enten. Mas faz les ben ab esgardar paruen. Et ab rire (et) ab
   oc eno(n) dir. E pois entrels tris ab fin ioi cortes. Pensan de leis com
   ueçer la pogues. Qeu no(n) ai ioi mas tant qant ab leis so. Ni naus
   parlar tan *tem son mal resso.                                                           * al(iter)
a     al no(n) aus far mas lai on puesc auçir. De lei parlar men tor          enten mal reso.
   nerai corren. Qar fins ama(n)z pren gran refraemen. Qant au si don
   laudar ni e(n)nantir. E parla pois a cels cui plaz los bes. Qar negu(n)s
   hom tant enemic nomes. Si lamentau qeu no(n) uoilla son pro. Se
   uals daitant qant dira sa raiso.
t     restot qant deu a honor abelir. E tot qant uei en uerai preç
   ualen. E tot qant taing a ioi (et) a iouen. Iuei ades qant eu plus la
   remir. E qar noi ue a mos oilç so qe pes. Mor deçiran qe strai
   nia dolors es. Qe fug da qo don li sabria bo. La consogres mais
   dautra ren qanc fo.

[carta 57v] 

                                    Naimerig de bellinui.
[e]                     Ran destreing amor. Tant amorosamen. Qel malqem
                         trai non sen. Anç mes lafans doulçors. Si qe lumil
   pauença. El douç captença. De lei per cui ten pres. Amors masi
   conqes. Qadunc hon ieu estei. Lai on la ui la uei.
e     qant ieu uenc daiglors. Sa granz beutaz el sen. Trop do
   blat doblamen. Per qeu men pren paors. Qe merçes no la uença.
   Mas daitan nai priuença. Qes anc orgueill nos mes. En tan franc
   luoc sempes. Per qe chon qe(m) chorrei. Amors son tals qon dei.
s     a conuinenz colors. Els oilç clar (et) risen. Els douç esgard
   plasen. E londrada ualors. Mes tant en sounença. Per qe tot iorn
   magença. Qe mos leials cor es. Meraill de tot sos bes. Per qeu un
   qen cortei. Pensand ab lei donnei.
t     ant es granz sa ricors. Qi eu no(n) laus par paruen. Com eu
   lam finamen. Qi eu no(n) aten socors. Mais de sa conoisença. Qi eu
   lam aital temença. Qesgardar no(n) laus ges. Qella uegga ni res.
   Qe qan sgarda uas mei. In sieulesgard morir crei.
p     uis aissi uenz temors. La bella cui me ren. Naia bon çau
   simen. Qel mond no(n) es dolors. Mas trop lungha tendença. Per
   qi eu faitz tal sofrença. Qe si nom ual merces. Ab leis (et) bona fes.
   Ai paor qes desrei. E qar no(n) dic follei.

                            Naimerig de bellinui.
[f]                  Ins (et) leials (et) senes tot enian. Aissi cum cel qa tot
                     conqes amors. Aurai en paz soffertas mas dolors.
   Qanc no(n) amei palngen ni rancuran. Qai amat loniame(n)t desa

[carta 58r]

   matz. Uostre gens cors do(m)na cui me soi datz. E pois merces ab
   uos ren no(m) ualria. Partiraimen eu no(n) qeu no(n) poiria.
a     nz atendrai sofren (et) merçeian. Tro qe de uos aia qalqe secors.
   Qa totz lo mens mes latendres honors. Bona do(m)na se bon trag
   gran affan. Qar molt ual mais ric esperar honraz. Quns auols
   dons don hom no(n) foç pagatz. Per qeus serai tant amics sens a
   mia. Tro qeus apel senes mentir amia.
b     ella do(n)na foldaz faz per semblan. Qar eu çantan retrag
   uostras ualors. Ni las beutat don sobras las gensors. Qobs me
   fora qeus ames oblidan. Qorgueill uos creis (et) me creis humili
   tatz. On plus uos uau membran uostras beutatz. E lais ualors
   qes aut sobre la mia. Dir nai donc mal eu non qeu mentria.
m     il uetz maurei acordat en pensan. Cossis preietz reten mon
   paors. Qar oblidar me fai uostras ualors. Si com hom fui dinz
   lo t(er)tre chantan. Qe soblida ço don plus es me(m)bratz. Eu qan uos
   uei soi del tot oblidatz. E per çom plai qar faillime(n)ç seria. Seu
   perde manç lo ric solaz perdia.
d     onna ben sai qar uostra ualor gran. Mabonda sens (et) sofra
   ing mi ricors. E se de plus li podez far clamors. Uos (et) amors
   en siatz a mon dan. E se per ço do(n)na machaisonatz. Qar no(n) soi
   rics sera tot (et) pechatz. Qar tant no(n) ual neguna manentia.
   En dreit damor con fins cars ses bausia.
p     ros co(n)tesa lo noms desobratz. Es long ausiz (et) p(er) tot si chausatz.
   Per qeu no(m) part de uostra segnoria. Ni no(n) farai aita(n)t con uius estia.

[carta 58v bianca]

[carta 59r]

                             Peire Uidal.
[a]                  Iostar (et) laisar. Sai tan gent motz abson. Qe de
                      carric trobar. No(n) uen hom al talon. Si nai bona raison.
   Mas aisi. Menauei. La bella de cui so(n). Com seu fes faillison. Uas lei
   o mespreiso(n). Qan laui. Sim feri. Mo(n) coradge gloton. Qades poing en so(n) pro.
   E no(n) fai se mal no. Mal mi uol (et) no(n) sai per qe. Mas qar eu lam leis mais qe me.
a     ssatz par qe loignar. Mi uolg de sa reion. Qan passar me fe mar.
   P(er) qi eu len acaison. Enoi ai sospeçon. Qil serui. Ab cor fi. Tant qant
   pot abandon. Qanc no(n) ac guiherdon. Mais dun petit cordon. Si aigui.
   Un maiti. Intrai dinç sa maison. E baisei al lairon. La bocha el
   menton. Sonai agut (et) no(n) mais re. E son totz mortz sel plus rete.
s     ospirar (et) plorar. Me fai mantas saison. Qallegrar (et) chantar.
   Uolgra oi mais sil fos bon. Mas cor a de drago(n). Qan medi. Mal eri.
   Els autres deu uiron. E fai oilç de leon. Per aital falleson. Feç de mi.
   Pelegri. Qanc romeu de raison. Mais tant contaz no(n) fo. E qil uer en
   despon. Toz hom deu prochaçar son ben. Anz qaissi seigner o malmen.
a     brasar (et) cremar. Me fai col fuocs carbon. Qan lesgard tan uei clar.
   Sos oilç (et) sa façon. E no(n) sai guarison. Sim desui. Nim cambi. Da-
   mar leis a baron. Qem ten en sa preison. Amors qe salomon. E daui.
   Autresi. Uenghet el fort sanson. El tenc en son grion. Qanc no(n) uolg
   reenson. Tro qalamorç (et) puois me ten. Estar mer ab sa merçe.
e     sperar (et) musar. a fait coma bricon. Qan lamar ni lonrar. No
   mes en contençion. Anz se dieu me perdon. Em parti. De tal qi. Magra
   fait tan gent don. Qel bon rei daragon. For ondratz e perçon. Me faidi.
   Qi eus a fi. Qeu nagui ben raison. Gaug enters me somon. Qe faça
   ades chançon. Doncs pois tan lam e la cre. Ia noi deb trobar mala fe.

[carta 59v]

a     mon amic folcon. Tramet lai ma chançon. Qe la chant lai
   en bon luoc per me. Al ten eu on ioi uai (et) uen.
m     alastre deu li don. Qil conte dauignon. Mesclet malament
   ab me. Per qe nauierna non ue.

                                        Peire uidal
[b]                  En magrada la conuinen saiços. Et agradam lo
                      cortes te(m)ps de stiu. Et agradam lauçels qan chan-
   ton piu. Et agradam florettas en boisos. Ben magrada tot ço
   qals a dreit platz. Et agradam mils tanz la bel solatz. Per qe mon
   grat aiuçirai lo breumen. On de bon grat paus mo(n) cor (et) mo(n) sen.
d     ieu uos sal qar es bella (et) pros. Mas ia no(n) cel qe son mal
   me scriu. Mas mi uos sal qar uas uos mumeliu. Eia no(n) sal
   salusengiers ni gelos. Dieu sals les pros els adreitz els presatz.
   Mas ia no(n) sal los ennois maluatz. Dieu sal fin drut qi ama
   finamen. Mas ia no(n) sal cels qi an uog sen pren.
b     el mes bella do(n)na qant pens d(e) uos. E bel car sui en uos-
   tre segnoriu. Bel mes qar naug bon prez nominatiu. E bel qar
   uei uostras bellas faiços. Bel mes qan gard uostra fina beutaz.
   E bel qar sui tot uostre domeniaz. Bel mes qar ai en uos mon
   pensamen. Ebel do(n)na qar am uos solamen.
d     onna ta(n)t soi de uos ueçer coiços. Do(n)na qe dals no(n) ai mo(n)
   cor pensiu. Do(n)na qar uos ben podez far çaitiu. Do(n)na sius plaz
   plus rics qel rei nan fos. Bona do(n)na tan fort mapoderaz. Do(n)na
   qe dals no(n) es ma uolontaz. Do(n)na sius plaz agraz ne garimen.
   Do(n)na de mi qe naiaz iausimen.
f     in gauç enter plasent (et) amoros. Ab uos es gauç per qeu

[carta 60r]

   toz bens creuiu. E no(n) a gaug el mon tant agradiu. Qel uostre gaug
   fai tot secle ioios. Ab uos nais gaug (et) creis de uas totz latz.
   Per qeu nai gaug en mon bel castiaz. E fai gran gaug cels qeus
   men tant soen. Lo gauç de uos el bel captenemen.

                                  Peire uidal.
[p]                  ois tornat soi en proença. Et a mi do(n)na sabi bon. Ben
                      de far gaia chançon. Si uals per reconoisença. Qab
   seruir (et) ab honrar. Conqer hom de bon seinor. Don (et) ben faig
   (et) honor. QI bel sap tener en car. Per qeu me uoill esforçar.
e     qar anc no(n) fis fallença. Soi en bona sospeison. Qel mal
   trag mi torn en pro. Pois lo ben tan gen comença. E poiram
   si conortar. En mi tuit lautr amador. Qar sobre forçiu labor.
   T rac de freida neu foc clar. Et aiga doulça de mar.
e     stiers non agra guirença. Ma qar sap qe uencuz so. Uol
   madonna i tal raçon. Qe uol qe uencuz la uença. Qaisi deu
   apoderar. Franc humilitat ricor. E pois noi trob ualedor.
   Qa leis mi pusca aiudar. Mas preos (et) merces clamar.
e     cel qe long atendença. Blasma fai gran mespreison. Qar
   en artus li breton. On auian lor cresença. Et en per loncs es-
   perar. Ai conqis tan gran ricor. Lo bais qes força damor. Qe
   fez a mado(n)na embrar. Don mi faitz iauçent estar.
s     es pechat pris penedença. Et a qis ses tort perdon. E trait
   de nient ric don. Et ai dira benuolença. E gaug entier de plorar.
   E damar douça sabor. E soi arditz per paor. E sai perden gaça-
   gnar. E qan sui uencutz sobrar.
b     el ranier per ma cresença. Nous sai par ni co(m)pagnon.

[carta 60v]
   
   Qar tuit li ualen baron. Ualon sotz uostra ualença. E pois dieus
   uos fez ses par. Nius det mi per seruidor. Seruirai uos. de lau-
   çor. E dals qant porai far. Bel ranier qar es ses par.

                                   Peire uidal.
[n]                    Ieus ni gel ni pluia ni faing. Nom tollon deport ni
                        solatz. Qel te(m)ps escurs mi par clartaz. Per nouel
   ioi en qem refraing. Qar iouens do(n)na ma co(n)ques. E seu lei co(n)que-
   rer pogues. Qan la remir tan bellam par. Qe de gaug cuiera uolar.
m     as laustors qom pren en la raing. Qesfers entro qes dome-
   siaz. Pois torna mainers (et) priuatz. Ses qel tengua ni gen la
   plaing. Mout ual mais dautre qant apres es. Totz autretal
   usages es. Qi iouen do(n)na uol amar. Qe gen la deu adomeschar.
a     pauc de foc roimp laur el fraing. Lobriers tro qe ben esme-
   ratz. Don lobra es plus plasenz assatz. Per qeu de mal traitz
   lonc no(n) plaing. E sel focs damor sen preses. En lei com en mi
   ses pres. De ben amar pogra chantar Mas hom nos deu desesperar.
a     l usagem teing de ghaluaing. Qe qan no(n) soi auenturatz. 
   Eu mesforç tan de uas totz latz. Qeu pren (et) co(n)quer (et) guadai(n)g.
   E si mos afars mauengues. Daiço de qem soi entremes. A
   mon empeiri ses doptar. Faria totz lo mon sopleiar.
a     d bonas do(n)nas maco(n)paing. E plaz mi iouenz (et) beutatz. E no(n)
   platz baron qi re(n) garz. Ma mi no(n) plaz bar qi mi regaing. Ni trop
   li duri sos arnes. Qeu sai tal dos o tal tres. Chom pot per uer
   uillans cointar. Ab sol qe deuesson arar.
a     drut de bona donna staing. Qe sia sauis (et) me(n)bratz. Ecor-
   tes (et) amesuratz. E qe trop no(n) trabail ni laing. Qamors ab ira

[carta 61r]

   uos fai ges. Qe mesura damors fruiçes. E druz *qui a bon cor    *al(iter) qaia
   damar. *Deu sab guauch dira refrenar.                                         *al(iter) Dun sap gadaing
l     as uenturas galuaing. Ai totas (et) daultras assatz. E qan sui    dira afrenar. 
   chaual armatz. Tot qan consec per (et) flaing. Cent chaualiers ai
   tot sol pres. E nai agut tot lor arnes. E cent do(n)nas ai fait plo-
   rar. Et aultre cent rire (et) iogar.

                                 Peire uidal
[c]           ara amiga dolsa e fra(n)ca. Conuine(n)s (et) bella (et) bona. Mos cors
               a uos saba(n)dona. Si qab autra no(n) se sta(n)ca. P(er) qeus port amor
   certana. Ses enia(n) (et) ses ufana. E desir mais uostrama(n)ça. Qe lo(m)bardia ni fra(n)ça.
q     ar uos es arbres (et) branca. On gruig de gaug i sa saçona. Per-
   ço qi ab uos se dona. Non tem fauçer ni laua(n)ca. Qel uostramors segurana.
   Garis (et) reuen em sana. Em tol *en iug e pesança. Ab gaug de fin allegra(n)ça. *al(iter) ira.
q     ab color uermeillia (et) blanca. Uera beultatz uos façona. Ad ops
   de portar corona. Sus en lemperi ablanca. Pois qar es douça (et) uma-
   na. Tenous tug p(er) sobrana. De prez (et) de benesta(n)ça. E de ualor (et) donra(n)ça.
e     hom no(n) pori ab palança. Gitar del ling de narbona. Qaren tant
   qant reuirona. Cels no(n) asaura ni donça. Tan auinen cristiana. Ni iudea
   ni pagana. Qar de nan tota sena(n)ça. Uostra conuinen semblança.
u     eilla rica teng per manca. Qan a poder (et) no(n) dona. E mal acoill
   (et) peiz sona. Pres la mens qe sera ranca. Mas de gentil castellana.
   Ben fait ab color de grana. Am mais la bonaspera(n)ça. Qel pel flo(n)çida ni ra(n)ça.
s     i den dieg uo saranca. No(n) a mestier mas qe pona. O com tot uiu
   lor re bona. En priuada poça ranca. Si cun a chi cha uillana. Recre-
   senç cor de putana. Si tot a taulat ce lança. Es plena dun plit sa pança.
g     es nos dol de pe ni danca. La bella na guilielmona. Ni es falsa ni

[carta 61v]

   fellona. Ni porta socha ni sanca. Qanc tan bella ciutadana. No(n) nasqet
   ni tan dolsana. Neis la filla na costança. On iouenz salta e dança.

                                       Peire uidal.
[p]                Er mantas guisas mes daz. Gauz (et) deport e solatz. Qe
                    per uergier e per praz. E per fuellas (et) per flors. E p(er)
   temps qes refrescatz. Aug allegrar chantadors. Mass al mieu cha(n)t
   neus ni glaz. Nom noitz ni maue  . . . . . 
e     pero ges non desplatz. Lo bel temps ni la clartaz. Nils douç
   chantz qes pels plaissaz. Dels auçels ni lauandors. Qar sim soi ab
   ioi lassatz. Ab una de las meillors. Qen leis es sens e beutatz. Per
   qi eu li don tot qant  . . . . . . . Els iois el pros els honors.
e     n trop ricas uolontaz. Ses mos cors ab ioi lasaz. Mas no(n) sai
   si fez foudaz. O ardimens o paors. O gran sens amesuraz. O si es
   astre damors. Qanc de lora qe fui naz. Mais no(n) destreis amistaz.
   Nim sentim mals ni dolors.
t     an me destrein sa beutaz. Sa proeça sa . . . . . . . . Qeu nam
   mais suffrir en paz. Penas (et) dans (et) dolors. Qe dautra iauçen
   aniaz. Grans bes faz (et) gras socors. Sos homs pleuiz (et) iuraz.
   Seu ades salui plaz. Denant totz autres seinhors.
t     an mi membra desconiaz. Qe pris de leis totz forsatz.
   Allegres sui (et) iraz. Ab sospir mesclatz (et) ab plors. Me dis bels
   amics tornaz. Per merçe uas mi de cors. Perqi eu tornerai
   uaz. Leis qar autre baratz. No(n) mes deletz ni soiors.

[carta 62r]

                                  Peire uidal.
[t]                    Ant mi plaz. Iois (et) solaz. Dhomes hondraz. Per qi eu faz.
                       Tal chanson uiaz. Bon reis qe uoill qaprendaz. Esim do-
   ma(n)daz. Tan souen p(er) qe cha(n)taz. Per far enug als maluaz. E gauz nos enueiaz.
b     en sapchaz. Seu fos amaz. Qe ausiraz. Esmeraz. Chantaretz p(re)iaz.
   Qar on plus son malmenaz. Fatz merauelliaz. Motz ab un sonet dauraz.
   Qami no(n) ual amistaz. Ni no(n) chant mas de prechatz.
p     lus hondraz. Fora chom naz. Sil bais emblaç. Mi fos daz. O sol
   autreiaz. E no uoilh qen qe iraz. On es totz mos graz. Qe ben leu mal
   me faraz. Qar souen fai cobeitaz. Fallir los plus ensenhaz. 
c     ors dolgaz faisonaz. Merce naiaz. Piataz Uos lan conseilhaz.
   Qe destreitz son (et) coitaz. La do(n)na gardatz. Mon cor e no(n) lauciaz. Qe-
   mans (et) tortz (et) pechaz. Er seu mor desesperaz.
a     b un daz. Menut plombaz. Nos a trichaz. Maluestaz. Et es
   cassetaz. E uos ramon no(n) gitaz. Qades no(n) sassaz. De ben aita(n)z. Qant
   puscaz. Qe hom mane(n)ç cobes seriaz. Ual menz qe mort soterraz.
p     ois beutaz. Fal plus senhaz. Oltracuiaz. Per qes faz. Qi nos ten
   solaz. Mas eu sui ben enchantaz. Sab mi donç parlaz. Qe no(n) pos par-
   tir de laz. O eu son gelos proaz. O del tot enamoraz.
n     eus (et) glaz. Qar no(n) restaz. Ia uen estaz. E bel praz. Qe no(n) uerde-
   iaz. Qeu sui plus enamoraz. Per lei cui embraz. Qe nostr emp(er)aire faz.
   Qe la perdut so sapchaz. Sec sentz sol canch no(n) tenhdadz.

                                               Peire uidal.
[s]                 Im lasciaua de chantar. Per trebailh ni per affar. Bei
                     leu dirian las gens. Qe no(n) eraital mos sens. Ni ma gaillar-

[carta 62v]

   dia. Com esser solia. Mas bens puesc en uer iurar. Qe anc mais
   tant nom plac iouens. Ni prez ni cauallaria. Ni do(m)neis ni druderia.
e     si eu podi acabar. So qe me fah comensar. Mos sobres forçius
   talens. Qe alixandres fo niens. Contra qeu seria. E sa dieu plasia. Qel
   la men denhes aiudar. Ial seus hondraz monumens. Non estaria.
   Sot mal serua senhoria.
m     as tant ai de qe pensar. Per qeu no(n) puesc deliurar. Totz mos
   hondraz pensamens. Pero bons comensamens. Me tol bona uia. E no(n)
   se cambia. Et eu per sobreforsar. Cuh dels felons mescreçens. En breu
   recobrar suria. E dama (et) staberia.
t     rop es dousa per amar. Mado(n)na (et) per remirar. E cortesa e co-
   noichens. Et als pros (et) als ualens. De bella paria. Qe si uer deçia.
   El mon no(n) auria par. Mas frautz ma cals mil couens. Qe sum sol
   me natendia. Estordz (et) gherit mauria.
g     es no(n) aus desesperar. A leis dun flac rei anar. Cabe sobr
   aur (et) ariens. E cuidas cares mane(n)s. Qautre dieus no sia. Per
   sa manentia. Cauers lo fai reneguar. Mas qan ueran als iudia-
   mens. Car comprata sa feunia. E lenian e la bauçia.
p     er chom si deu esforsar. De ben dir (et) ben far. Tant qant
   uida les preçens. Qel segles no(n) es mas uens. E qi trop se fia. Fai be(n)
   gran folia. Qa la mort pod hom proar. Qant pauc ual lo remane(n)s.
   Per qes fols qi nos castia. E nos tol de la follia.

                                       Peire uidal.
[m]                  Out uiu agra(n) dolor. Qi perd son bo(n)n seinhor. Qeu p(er)deu mei-
                       lor. Qe anc mortz pogues aucir. E qar no(n) puesc morir.
   Ni uol dreitz qe hom sausia. Per ma uida guerir. Mena(n)ci al bo(n) rei nai-

[carta 63r]

   meric. On trobei bon ab ric. Per qe ma fes cor tric. Seruidor (et) amic. 
e     aurai gran honor. Sim pren per seruidor. Qeu puesc far
   sa lauçor. Ues mantas part auçir. E son prez enantir. Plus qau-
   tre qel mon sia. E qar me saup chauçir. Ni mac bella paria. Niens en
   preç lo croi ric. Manent ab cor mendic. Edira(n) tuh qen dic. Del filh de loçoic.
r     en non ama ualor. Qi uol creire traichor. Ni seru lauçeniador.
   Escoutar ni auçir. Qar cil fan ioi delir. E baison cortesia. E pughon
   en trair. Lor seinhor chascun dia. Calixandres moric. Per son seru
   qenriquic. El rei daire feric. De mort cel qel noirich.
p     er qeu no(n) iuilh honor. Mas de gaug (et) damor. Qe ben tengh a
   folor. Qi trop uol enriquir. So don no(n) pod iaurir. Qeu no(n) uilh ma
   nentia. Don tota gens mair. Nim digua uillania. Mais am lieis qem
   traçic. Des lora qeu la uic. E pois tant mabelic. Mos cors non sem partic.
q     e rosa de pascor. Sembla de sa color. Li li de sa blancor. E qan
   la uolg bastir. Dieu si mes son albir. Qe ren als nolauia. Qe ab leis
   uolg reuenir. Amors (et) drudaria. Dun esgard qen feric. Al cor qanc
   non guaric. Mas guerram qant cotric. De iouent o dantic.
c     hanson uaiten part uic. Al rei peire qeu dic. Qe ben par ale
   spic. Tals fol gras don essic.

                                           Peire uidal.
[q]                       Ant hom es en autrui poder. No(n) pot totz son talanç
                           co(m)plir. Anz lauen souen ageqir. Per lautrai grat lo seo
   uoler. Don pois en poder mi soi mes. Damor segrai los mals el
   bes. Els torz els dreitz el dans el pros. Qaisi mo comanda raços.
m     as qi uol al segle caber. Maintas ueiz li auen a sofrir. So
   qil desplaiz ab gen cobrir. Ab semblansa de no(n) caler. Pos qan conois

[carta 63v]   

   qe sol locs es. Contra cels qe lauran mespres. No(n) sia flacz ni n-
   uallhos. Qen gran dreitz noiz paoc dochaiços.
p     rez (et) iouent uoil mantener. E bonad do(n)nas obeçir. E a
   cortesa gent seruir. E no(n) ai gran cura dauer. E pero se poder
   agues. No(n) es cons ni ducs ni marqes. A cui meilz plagues mes-
   sios. NI men se pag dauol baros.
m     as qi pod (et) no(n) uol ualer. Com no(n) sesforça del morir. E la
   morz qe nol denha auçir. Per far enoi (et) desplaçer. Per qe mes
   greu donrad paics. Qant reculh las rendas els bes. Flac poirid
   ab cor uermenos. Uiu ses grat de dieu (et) de nos.
t     ant ai de sen (et) de saber. Qe de tot sai mon meilz chausir.
   E sai conoicher (et) grasir. Qim sap hondrar ni char tener. Etenc
   mal us del genoes. Qe ab bel semblant gai (et) cortes. Son allor
   amics amoros. Ealsenemics orgoillos.
b     ella do(n)na dieu cug ueçer. Qan lo uostre bel cors remir.

[carta 64r]
   
   mi teng onraz (et) pros. E soi amics del borbonos.

                                       Peire uidal.
[a]                 Nc no mori per amor ni per al. Mas ma uida pod
                     ben ualer morir. Qant uei la ren qe plus am e desir.
   E ren no(n) faz mas qe dolor (et) mal. No(n) ual ben mort mas anqar mes
   plus greu. Qen breu sarem ia ueilz ella (et) eu. E sai si perd lo
   meo el seo iouen. Mal mes del meo mas del seo per un cen.
e     t anc no ui plait tant descomunal. Qe qant eo pois nul ren
   far ni dir. Qa lei deignes plaçer ni abelir. Ia mais no(n) uoil far nul
   altre iornal. Mas tot qan faiz par a lei uil e leu. Qe per merçe
   ni per amor de deu. Nois puesc trobar merçe ni çausimen. Tort
   a de mi e pechat ses conten.
b     ona domna uostr hom natural. Podez seos plaz leugerament
   aucir. Mas a la gent uos farez escarnir. E pois naurez un pechat
   ciminal. Uostr hom soi ben qe ges nom teing per meu. Mas ben lais
   hom a mal seignor son feu. E ual ben pauc rics hom qau pert sa
   gen. E dairel rei perse fo paruen.
e     sters mon grat am totz sols per cabal. Leis qi nom deigna ue-
   çer ni auçir. Qen ferai doncs pois no(n) men pois partir. Ni iausime(n)t
   ni merces no mi ual. Tenrai mal us del enoios romeu. Qi qer (et)
   qer qar de la freida neu. Nais lo cristals don hom trai fog arden.
   Qe per esforz uençon li bon sofren.
e     sforsar mai enqar dons per aital. Qel ben el mal me uoilen
   pais sofrir. Mas ben sabreu honradamen graçir. Sen ses secors (et)
   a lei damic coral. Qe seu uolgues do(n)na segre autre treu. Onrat
   placer agra eu conqist en breu. Mas senes uos non puesc esser

[carta 64v]

   plaçen. Ni de ren als gauç entier no(n) aten.
p     er ço men soi gitaz a no(n) men cal. Com hom uolpilz qi soblida
   fugir. Qi nos ausa tornar ni sab gandir. Qant lencausant sei
   enemic mortal. No(n) ai conort mas a qel del iudeu. Qe sim fai mal
   fac ades lo seu. Aisi com cel qa orba se defen. Ai tot perdut la for-
   ça e lardimen.
l     ai uir mon chan al rei celestial. Cui deuen tuit ornar (et)
   obedir. Et es mester qe lane(m) lei seruir. On co(n)qerrem la uide spe-
   rital. Queil saracin desleial cani neu. Lan tolt son regne destruita
   sa pleu. Qe saçitan la croz el monumen. Don deuen tuit auer
   gran espauen.
c     ons de piteus de uos mi clam a deu. E deus a mi p(er) aqel eis co(n)uen.
   Qamdos auez traiz mout malamen. Lui de sa croz e mi de mo(n) argen.

                                     Peire uidal.
[b]             Els amics qars uaisen uer uos estius. Qentor nadal uos
                 trames de sas flor. E ueiz feu ures qes ça tornat pascor.
   E fuç en uer qar nous es agradius. Doncs pos li te(m)ps son al uostre uo-
   ler. Ben es çaitius e ben uol desçaer. Sel qi no(n) sab onrar e car tener.
m     ais mi plaz tan uostre ric seignorius. Qe qant aus dir de uos
   bona laudor. Aisi mes gauç en deleiz en sabor. Com als ausels qan sal-
   legran pel nius. Del cortes te(m)ps qe ueçon a parer. E noil uos tan bels
   amics qar ueder. Qa pena puesc sa mos oil retener.
e     qar si mes entrel çilos ac rius. Tant onraz plaiz ni tan ricas
   ualor. A nos cortes estribails e dolors. Mas duna ren no(n) faç eu ges
   esquis. Sen traualçem no(n) po ric prez caber. Qar als auols de tos
   temp mal saber. So qel preu fan per qeo nos de temer.

[carta 65r]

d     el uostre dan amics sui mol çaitius. E qar no(m) fai madonna nul
   socors. E destren mi tan fort la sua mors. Qeu cui morir consiros (et)
   pensius. Malar lo meo pos no(n) deu esçaer. E pois no(n) pois de mons dan
   estener. Ar son eu sel qen mi no(n) ai poder.
e     sim paresc alas autras onbrius. Tan uoil sos bens etan uoil
   sas onors. Dons no deçes noçer sa gran ricors. Qaisi mag tort
   no sui uas lei aontius. En na(n)z lans mais de bon cord edeuen. Qede
   ren mais gauç enter no(n) esper. Gran pechat e sen torn en no caler.
l     as gra(n)s ualors el prez nomenatius. Els dols plaiser qeça mar-
   seia sors. Fo o guereçat per malastruz traiçors. Mas por emas lo
   mals crims el fals brius. Per qe deueç hom de soror auer. Qambas
   emse(n)s uos fai dieu mais ueder. Mal grat daisels qim fa(n) mo(n) cor doler.
e     t iran men lai o fo mort e uius. Nostre seinor per nos toiç pe-
   çadors. E socoran la sua gran dolsors. Si con el fins el uerais e pius.
   En laisse far e diren son plaiser. E al bon reis dons forsa e leçer. Cosi
   pusca son bon prez mantener.
n     auierna tornatz e remaner. Uolgra uer uos sin men dones
   leçer. Muns castiar mas trop si fai temer.

                                    Peire uidal.
[s]              I eu fos en cort on hom tengues dreitura. De mado(n)na
                  si tot ses bona e bella. Me clameira qa tan gran tort
   me mena. Qe nom aten pleui ni co(n)uença. E donc per qem promet
   ço qe nom dona. No(n) tem pechat ni sap qe ses uergogna.
e     ualgram mais qem fos al prim esqiua. Qe qem tengues en
   ai tan greu rancura. Mas illo fai si cum cel qe cembela. Qab bels
   semblanz mi ten en mortal pena. On ia ses leis no(n) cre auer guire(n)ça.

[carta 65v]

   Qanc mala fos tan bella ni tan bona.
d     autres afars mes cortesa (et) chausida. Mas mal o fai qar a mo(n)
   dan sabriua. Qe peiz mi fai e ren no sen meillura. Qe mals de dent
   qan dol en la maissella. Qal cor me bat ades e nom refrena. Samors
   ab leis (et) ab tota proeça.
e     qar no(n) uei mon rainer de marseilla. Si tot me uiu mos ui-
   ures no(n) es uida. E malaudes qan souen recaliua. Guaris molt
   greu anz mor si sos mal dura. Doncs serai mortz sen aisim re-
   nouella. A qel desir qim tol souen la lena.
a     l meu semblan mout laurai tard co(n)qista. Qar nulla do(m)pna
   peiz no(n) sa consella. Ues son amic qe qan plus lai seruida. De mon
   poder eu la trob plus umbriua. Donc pos tan lam ben faz plus
   foletura. Qel fols pastre qal bel pog caramela.
m     as uencuz es cui amors apodera. A poderaz sui qan mado(n)na
   aig uista. Qar null autra ab leis nos aparella. De gaug enter ab
   proessa co(m)plida. Per qeu soi seus e serai tant qant uiua. E si nom
   ual er tortz e desmesura.
c     hansons uaiten a la ualen reina. En aragon qar mais reina
   uera. No(n) sai el mon e si nai mainta uista. Ni no(n) trob mais ses
   tort e ses qerella. Qill es francha e cortesa e grasida. Uas tota
   gen (et) uas deu agradiua. 
e     qar lo reis sobrautres reis senansa. Ad aital rei conuen
   aitals reina.
b     els castiaç uostre prez segnoreia. Sobr autres preç qab
   plus rix faiz senansa.
m     on guaçagnat sal deus en auierna. Qar hom tan gent
   no(n) dona ni guerreia.

[carta 66r]

                       Peire uidal.
[b]               Aron ihesus qen croiz fo mes. Per saluar cristiana gen.
                   Nos manda toz comunalmen. Qannem cobrar la saint
   paes. On uenc per nostra mort morir. E si nol uoleu obedir. Lai
   on fenirant tuit li plach. Nauçirem maint esqui retrach.
q     el saint paradis qeriz promes. On non a pena ni tormen. Uol-
   raliurar franchamen. A cels qiran ab lo marqes. Outra la mar per
   deu seruir. E cel qi nol uolran seguir. Noi aga negun brun ne bach.
   Qe no(n) pusca auer gran esglach.
e     ueiaz del segle cals es. Qar qil plus seg al piez senpren. Pero
   noi amais un bon sen. Chom lais los mals e prendals bes. Qe
   pos la morz uol asaillir. Neguns no(n) pot ni sab gandir. Donc pois
   tuit moren a trasach. Ben es fol qi uiu mal ni lach.
t     ot lo segle uei sobre pres. Denian (et) de galiamen. E son ia ta(n)
   li mescreçen. Qa pena regna dreiz ni fes. Qe chascuns poigra en
   trair. Son amic per se enriqir. Pero il traiçor sont aissi trach.
   Con cel qe beu toisc ab lach.
c     hatalan (et) aragones. An seinor honrat (et) ualen. Elarc (et) franc
   e conoisen. Humil (et) adrech e cortes. Mas trop laissa cumanentir.
   Sos sers cui deus bais (et) air. Qa noiz e iorn stan en agach. Per far
   en cort dan e empach.
r     eis auniz ual meinz qe pages. Qan uiu alei de recreçen. E
   plors als bes qautre despen. E pert ço qel paire conqes. Aitals reis
   faria a auçir. Ez en laich luec a sebelir. Qe uiua lei de contrach.
   E no(n) pren ni dona ia maich.
d     omnas ueillas non am eu ges. Qan uiuont deschausidamen.

[carta 66v]
   Contramor e contra iouen. Car fin parage an si mal mes. Fers es
   descoutar e de dir. E fer de contar e dauçir. Qar fran do(m)pneian si
   tot frach. Qentre lor no(n) trobom esclach.
d     o(m)pna sim tenez en defes. Qe dal re no(n) ai pensamen. Mais de far
   uostre mandamen. E sen grat seruir uos pogues. Entrel despoilar el
   uestir. Ia mais mals no(n) pogra auenir. Qar uostre dic e uostre fach.
   Mant sabor de rosa de mach.
r     eis deu leon senes mentir. Deuez honrat prez recuillir. Con cel
   qe semena en guarach. Temprat dumor ab douz complach.

                                         Peire uidal.
[t]                 ant ai loniamen cercat. So cobs no mairia. Qen aisi
                    ai trobat. Com eu enqeria. Perdut ai e mes cabat. So
   qauer solia. E re no(n) ai guaçagnat. Don mon amics ria. E fols qan
   fai foldaz cuia far sen. E nol conois troq(ue)ill ua malamen. Qen soi
   loignaz d(e) plaçer e donrança. Ni iausimen ab leis re no menança.
   Qel cors el cor de mi ni de lauçor. Ha e no(n) ual ni eu no(n) uir aillor.
d     e ioi don ai gran uiltat. Me fa carestia. Mal ai uist sa gran
   beltat. Ni sa cortesia. Trait ma e gabat. Ab bella paria. Ma si tot
   mon cor emblat. Qe ia nol creria. Leis amai plus qe mi per qem
   repren. Et enqⁱer mon dan ad esien. Qab leis no(n) trob amistat ni
   pietança. Ni iausiment ni neguna acordança. Qeu clam merces
   ni merces no(n) socor. Merçe clamand cuig morir de dolor.
t     ant clam ab umilitat. Merce chascun dia. Merces faria
   pechat. Si nomen ualia. Mout ai iausiment cridat. Ues qe pauc
   menbria. Pos ab leis no(n) lai trobat. E cug qe mort sia. Mado(n)na ha
   mort merce e chausimen. Sos dolz esgard e sos bels oillz desmen. Ab

[carta 67r]

   qem mostret tan cortesa se(m)blança. Qeu cugei pllus auer qel reis de frança.
   Daisom sembla del aib de traidor. Qab bel semblant met home en error.
a     i bel seigner castiat. Mout ai de felnia. Qe ab bel semblant ma
   nafrat. Ma mala nemia. E ges ai tan de bointat. Non demostraria.
   Qem fez amors d(e) cuiat. Qe ab tan ia moria. Com sofraitos qi damor
   a talen. So qe sen pot auer aicho sen pren. Et eu estau en atertal
   balança. Mas en bona esmenda nai sperança. Qem socorra de las
   preiços damor. Qe ualer deu do(n)na a son amador.
a     r tenc qai dit gran foldat. Per ma leuiaria. Edeu messer per-
   donat. Qar no(n) sai qem dia. Qe ueg mi apoderat. Del tot a sa guia. Facha
   ne sa uolontat. Qaisi so faria. Bella do(n)na sius plaz a uos me ren. E
   si nous plaz si mo faz eissamen. Qe ben conosc qe per neguna esma(n)ça.
   No(n) ai poder mout trac greu malena(n)ça. Chaitius qe chai en ira de
   seinor. Si noi troba susteng ni ualidor.
t     ro qaia rodes passat. Laiues lombardia. No(n) aurai mon cor
   pagat. Com qeu chai me stia. Tant ai de proensa estat. Qeu tem no
   mauçia. Madonna (et) auram honrat. SI tost a façia. Qauer dei ben
   uergogna (et) espauen. Qarai estat de lei tan loniamen. Si aitals pe-
   chat no(n) fos desesperança. Desperaz mi far eu ses doptança. E ren
   ma leis dagradag (et) damor. E fachan so qe li torn ad honor.
o     ilz de merce bocha de çausimen. Nuls hom nous ue qe nol
   fachaz iausen. Per qeu ai mes en uos ferma fidança. E tot mon
   cor e tota ma sperança. E faz de uos madomna mon seinhor.
   Eus rend mon cors de bon cor e mamor.
n     auierna ben uai per uostramor. Ab sol qeu uis castiat.
   mon seinhor.

[carta 67v]

                             Peire uidal.
[n]           uls hom no(n) pot damor gandir. Pos qel seu segnoriu ses
               mes. O tot li plaça o tot li pes. Sos talenz lauen a se-
   guir. E sapchaz chom enamoraz. No(n) pot segre autra uolontaz. Mas
   lai on uol amors lai cor. E noi garda sen ni folor.
a     donc saup eu pauc descremir. Qanc nom gardei tra. Reu fui
   pres. Col fols ausels qant aud los bres. Qes uai coitosame(n)t auçir.
   Me mes eu coitos en tal laz. Don eram teng per engignaz. Qen poder
   soi de tal seinor. Qe nom ual far ben ni honor.
e     ren no(n) degra hom meill fugir. Com mal segnoriu qi pogues.
   Mas fugir nol puesc eu ges. Coltra la mar manet ferix. Amors ues
   dolor. Se gaug enter no men socor.
m     as ab gaug me pora garir. Dira mado(n)na sil uolgues. Qar per
   ma fe sa leis plagues. Nol degra mamorz abelir. Qe tot soi seus
   en domeniaz. Anc no o dic ies ço sapchaz. Per ço qem faça mort
   paor. Mas qar i perd son amador.
d     altre mal mi sabreo cobrir. Ma daqest mi destreng lo fres. Qe 
   ma bella do(n)na promes. ço don madat en cor a mentir. El seruis
   mal gueerdonaz. A cel qil prendes gran pechaz. Qe per mal guier-
   donar. Son paubre maint bon seruidor.
b     en degra madomna chausir. Com soi tornaz en sas merces.
   Qar per raçon ual bona fes. On faill lo poder de seruir. Qen las
   ricas corz pietaz. De sen colpals plus encolpaz. Per quimilitaz ab
   ricor. Domna toz altres iois sabor.
g     entils cons de petiu bem plaz. Qar es en lausor e prez mo(n)taz.

[carta 68r]

   Qe gent uos uei cobrar donor. Qe perdiron uostre ancessor.
s     e tot ses mal mons castiaz. Dolor men pren e pietaz. Qar
   uic ueilz ab deshonor. En tornauierna en samor.

                                      Peire uidal.
[m]             out es bon e bel. Qan uei de nouel. La fuoill el ramel..
                 E lafresca flor. E chanton li ausel. Sobre la uerdor. E il
   fin amador. Son gai per amor. Amaire (et) druz son eu. Mas tan son
   li mal trach greu. Qe nai sofert loniamen. Qun pauc nai caniat mo(n) sen.
p     ero de bon sen. Am de fin talen. Amor e iouen. E tot qan mes
   bel. Qab ioi loniamen. Uiu e renouel. Col fruch el ramel. Hon çan-
   ton lausel. Qen mon cor ai fulh e flor. Qim ten tot lan en uerdor.
   Eten gaug enter per qeu. No uei re qim sia greu.
c     ora qeill fos greu. Eran ten per seu. La gençer soz dieu.
   E del meil lor sen. Qar conois ben. Qeu lam de fin talen. Si qeu
   mon iouen. E puis loniamen. Seruirai lo seu bel cor. Franc (et) iau-
   çent (et) nouel. A lei de fin amador. Qa tot son cor en amor.
   Sanc res men fo greu. Qar per amor. Mi tenc con lo seu. E prec
   la per dieu. Qill esgart cum eu. Laurai estad de bon sen. Qanc no(n)
   cangei mon talen. Ni no(n) am flor ni ramel. Mas per lei ni chan dauçel.
p     lus gais qe li auçel. Serai qe si les bel. Com dolz bais nouel. 
   Qen don de samor. Qe dautre ramel. No uuilh colhir flor. Ni fruch
   ni uerdor. Ni anc amador. No(n) uis qis canges plus grieu. E pos me
   ten per sieu. Amar lai e mon iouen. Pois ueils si uiu loniamen.
m     es ai loniamen. Mon cor e mon sen. En far son talen. Plus
   qen chan dauçel. Per leis am iouen. E tot qan mes bel. Qaisim

[carta 68v]

   renouel. Col fruch el ramel. Qan ren pusc far per samor. E no(n)
   desir autra flor. Mas qa lei plaça per deu. Qensems siam ill (et) eu.
q     ar sos hom soi eu. Noill deu esser greu. Si fa ben al seu. Qe
   mout loniamen. AI estad perdeu. Del tot al seu sen. E si p(er) talen.
   Perd tot mon iouen. Pauc me ualdra chan dauçel. Mas sa mado(n)na
   fos bel. Tener me pogra en uerdor. Com son uerai amador.
s     obrautre amador. Mes pres ben damor. Qan lemblei la flor.
   Qal res no(n) ai eu. Chom ten en uerdor. Qan tot lalmes greu. E
   salberg el seu. Per amor de deu. Tener me pod loniamen. En ualor
   (et) en bon sen. Gai e cortes e nouel. Cu(m) bella flors el ramel.
n     auierna de bon sen. Uos hai estat loniamen. Mas era mi
   renouel. Cum bella flors en ramel.

                                    Peire uidal.
[b]                 En paug di uern (et) de stiu. E de freg (et) de calors. Et
                     am neus aitan cum flors. E pros mort mais cauol
   uiu. Qar aisim ten esforçiu. Ioi (et) iouent e ualors. E qar ar do(m)na nouella.
   Sobrauinent e plus bella. Qem par toças entrel gel. Eclar te(m)ps a trebocel.
m     adomnam pres sot lo riu. De nant mil combatedors. E contral
   fals fignedors. Ab solaz tant agradiu. Qal partir quecz iuro (et) pliu.
   Qe do(m)na es de las meillors. Qe iois (et) prez la capdella. E qa(n)t respont
   m appella. Sei dit man sabor de mel. Don sembla san gabriel. 
e     fas temer plus du(n)griu. Als uilans domneiadors. Et als
   fins conoissedors. A solaz tan agradiu. Qal partir qex iur e pliu. Qe
   domna es de las meillors. Per qem train en cembella. Em trail cor
   de soz laissella. Domna leial e fiçel. E plus uist qe deus abel.
d     ondrat prez nomenatiu. Creis tant la sua ualors. Qe no(n)

[carta 69r]

   pot sofrir laudors. La gran força del uer briu. Sei enemic so(n) çaitiu.
   E sei amic rics (et) fors. Oils front nas bocha e maisella. Blanc peiz
   ab dura mamella. Del taill dels fils disrael. Et es colo(m)ba ses fel.
p     er çom ten morn e pensiu. Ades qan me uir allors. Pois creis
   men gaugs (et) dolçors. Qar del seu bel cors maisiu. Aisi cu(m) de re caliu.
   Ar nai caud ar nai freidor. E qar es gaia (et) isnella. E de toz mals aibs
   puicella. Am la mais per sant rafel. Qe iacob no fe rachel.
u     ers uaiten uas mantoliu. E dim alas tres serors. Qe tan
   mi plaz lor amors. Qinz en mo(n) cor las escriu. Uas totas tres momeliu.
   En faz do(m)nas (et) segnors. E plagram mais de castella. Una frescha io-
   uençella. Qe daur mil cargat camel. Ab lempeiri manuel.
f     ranc reis proensaus apella. Qe sens claus desclauella. E ges-
   taus la cera el mel. E sai tramet uos lo fel.
p     er lapostol qem apella. San iame de co(m)postella. En linçi
   a tal miqel. Qem ual mais qaicell del cel.

                                   Peire uidal.
[d]                 Rogoman segner seu agues bon destrer. En fol plait
                     foron intrat mei guerrer. Qa qi meteis qant hom mi
   lor mentau. Me temen plus qe cailas esparuer. E no(n) preçan lor
   uida un dener. Tant me sabon fer e saluadge e brau.
q     ant ai uestit mon for ausberg dobler. E cent lo bran qem
   det enguis lautrer. La terras crolla per a qi en uau. E no(n) ai ene-
   mic tant sobrancer. Qe tost men lais las uias el sender. Tant mi
   doptan qan se ten mon esclau.
d     ardiment uail rolant (et) oliuer. E de domnei beraird de mo(n)
   leider. Qar soi tan pros per aicho nai bon lau. Qe souent me ne-

[carta 69v]

   non messager. Ab anel daur ab cordonc blanc e ner. Ab tals
   saluz don tot mon cor sesgau.
e     n totas res sembli ben chaualer. Sim soi (et) sai damor tot
   son mester. E tot aiço qa drudaria uau. Qanc en chambra no ui
   tan plaçenter. Ni ab armas tans fers ni tant sobrer. Don ma-
   ma em tem tals qe nom ue ni mau.
e     seu agues cauall a dreit corser. Suau sestes lo reis per
   balaguor. E dormis se planament e suau. Qel tenga en paz proe(n)sa
   e mon peller. Qe raubador ni maluad rociner. Nol rauberan
   uias altas ni crau.
e     sil reis torn a tolosa el grauer. El cons eis fors e li cha-
   itiu darder. Qi tot iorn crion aspas e orsau. Daitant me uant
   qeu naurai lo colp p(ri)mer. Ei ferrai tant qen intraran dobler.
   Et eu ab lor qi la porta no(n) clau.
e     seu conseg gelos ni lausenger. Qab fals concell gastan lau-
   trui saber. Et abaissan ioi (et) iouent a frau. Per uer saubran
   qal son li colp qeu fer. Qe sauian col de fer o dacer. Ne lor
   ualdra una pluma de pau.

                                    Peire uidal. 
[b]               ona uentura don dieus al pisans. Qar son ardiz e dar-
                   mas ben apres. Et an baissat lorgoill dels genoes. Els fan e
   star auniz e soterran. Si qeu am mais toz te(m)ps lonor de pisa. Qar an
   uencud los perfeitz orgoillos. Qar sol le nois del uillan borbonos.
   Me troncal col e mel fraing e mel brisa.
a     lamans trop deschausitz e uilans. E qan negus se seing esser
   cortes. Ira mortal cosentz et enoiges. Elor parlar sembla ladrar

[carta 70r]

   de chans. Per qeu no(n) uoill esser segner de frisa. Qar eu agues lo
   crim dels enegos. Mais uoill estar entre lombards ioios. Pres de mi
   don qes blanca com flor de lisa.
e     pois meus es mon ferrad e milans. A mon dangier aleman
   e ties. E sim creu richart reis del engles. En breu dora torna-
   ra per sas mans. Lo regeisme de palerm e de frisa. Qar a conquis
   la soa redenços. De mi dig be se pel marqes non fos. Non prez
   cent marcs una rota camisa.
e     pos milans es rics e sobirans. Ben uolgra pads de uos (et)
   dels paues. Per qe estes lombardia en defes. Dels crois ribaulds
   e dels maluads scanans. Lombards menbreus qan polha fon co(n)q^uisa.
   De las domnas e dels ualens baros. Qe son liurad en poder de guar-
   sos. E fan en uos entrels peior deuisa.
a     ra malberg deus e sainz iulians. En la dousa terra de ca-
   naues. Qen proença non tornerai eu ges. Pos samacuilh lane-
   res (et) allian. E sauer puesc sella qaitant enqisa. De la soiorn
   lo ualenz rei nanfos. Qeu farei çai mos uers e mas chansos.
   De la genser qe anc uestis camisa.
e     nalaçais tant uos ai ades quisa. Qar lun enter lautre p(er) enoios.
   Eu rema(n)drai tant qan er faitz lo dos. Qar genser es qe a(n)c fos damor
   enqisa.

                                               Peire uidal.
[p]                        Ois ubert ai mon ric tresaur. Trarai un gai sonet
                            nouel. Qeu trametrai per mongibel. Al pro marqes de
   sardegna. Qab ioi uiu (et) ab sen regna. Gen sab donar (et) retener. E creis
   sonor (et) son poder. E mos cars fils lo cons enrics. A destruitz totz

[carta 70v]

   sos enemics. Et al sieus es tan ferms ab rics. Qe qis uol uen e
   qis uol uai. Amenz de doptança e desmai.
n     on uoill sobras dargen ni daur. Tant lo cor ai gai (et) isnel.
   E qan trob tornei rance(m)bel. Uolentiers desplee mes segna. Eioing
   e faz dastas legna. E qan trob negun qi mes per. O uiu o mort li auen
   a caçer. Qab armas fai un pauc e nics. E no(n) crei co(n)seils ni castics.
   Ni ma(n)daiut de loncs predics. Aisi uiu (et) aissi me stai. Et am do(m)na tal co(m) eu sai.
q     er seu teng uert fuell e mon laur. E seruol plus de ce(n)t chastel.
   E tres citaz ses tot reuel. Et ab cor qe prez ma(n)tegna. E aib cortesia
   stegna. Qe son onraiz la uia ueçer. Tan li fai el diz de plaçer. Qal par-
   tir sen uai mon amics. Et anc noil plaiz e nia(n) ni trics. Ni lausengiers ni
   gelos brics. Anz lor fai dir estaz uos lai. Qe ren no(n) auez a far de çai.
c     olor a fresqa beill saur. Et anc no(n) obrez de pin cel. Mais mon
   gaillard e daurabel. Li plac qa sos ops retegna. Bellog no uent ni
   enpegna. E mi fai munt amat tener. E bon repaus p(er) mielz iacer.
   E p(er)mamor plaç lo stals rics. Et es sieus esqiua mendics. Et al marqes
   no(n) es destrics. Sim dona segur e clauai. Et a lei cardoine mun gai.
d     e fors uoill la roche lauaur. El bel palaz el dolz pradel. El uergier
   on ça(n)ton lausel. E benac en uel ni en uegna. E si la co(n)tessam degna.
   Seguramen puesc remaner. Qar co(m)plit seran me uoler. QI eu no(n)
   uoill esser lodoics. Ni manuel ni frederics. Si com lo corteis naime-
   rics. Qar qi a Lo qe plus li plai. De tot lo mond al mielz el mai.
c     lanz aguda tegnal maur. Ab duros (et) ab negriapel. E treisca niuz
   e mal tortel. E crebacor e con pangna. A rognas ab qe sestegna. Mal
   maitin conqes e mal ser. Qadet (et) eua per pauc dauer. Si eus es
   uiellans (et) mu(n)t antics. Malas messios e uielz espics. E cauas denç
   e pois lombrics. E cor dolors e fastic fai. E mala morç eu ui daltrai.

[carta 71r]

l     iaiz a la coa du taur. Degresser frustatz pel mesel. Dast on
   uelli rot re capel. De tracion don se pregna. De rege fals qe nos
   segna. Qar hom piez no(n) pot de cader. Ni degiez no(n) pot men ualer.
   Qel marqes cui es salanics. Li diz per qe no mournoit gics. E no(n)
   prez tot qant el retrai. Qe sa boça plena retrai.
a     l rei p(er) de cui es nics. E barçolone muniuçios. Man qe meta toz
   sos afics. En destruirai totz cels de çai.
a     miga tan uus sui amics. Qa dautra parec enemics. E uoil esser
   en nos fenics. Qautra ia mais no(n) amarai. Et en uos mamor finirai.

                                      Peire uidal.

[q]                  Ant hom honraz torna en grand paubrera. Qestat rics
                      (et) de gran benenança. De uergogna no(n) sab ren com se
   quera. Et ama mais cubrir sa malenança. Perqes maior merces.
   (et) plus francs dos. Qant hom fai ben al paubre uergoignos. Qe a-
   mainz dautres qan enqerir fiança.
q     eu era rics (et) de bona maineira. Tro qe madomna me mes
   en errança. Qe mes mala (et) saluag (et) guerrera. Et an pechat qar
   aissim desenança. E nom pot trobar mais null ochaisos. Mas qar
   li sui fidels (et) amoros. E da qest tort non uoil far perdonança.
l     a sua guerra mi es tant sobrancera. Qe sim fai mal no(n) aus
   prender uenia(n)ça. E seu li fug ni camb ma carera. Denant mos
   oils uen sa bella se(m)bla(n)ça. Per qeu no(n) sui del fugir poderos. Ni del tor-
   nar p(er) qem fora bos. Plaz oc neis tals qella iagues onrança.
r     en nom ual força ni geinç qeu lanqera. Plus qe len daus qanta
   de mort dopta(n)ça. Qi bast de dinç e trai e fai arqera. Per sels de lost

[carta 71v]

   e prend al trair esmança. Mas lautre archiers de fors es plus ginhos.
   Qel fier p(ri)mer p(er) a qel loc rescos. E mado(m)nan ten en aital balança.
c     hanson uaiten al bon rei part serueira. Qe sa ualors no(n) a el mo(n)
   eguança. Fol fos plus douç ueis mi donç de cabreira. Qe de ren mais
   no(n) fai desmesura(n)ça. Mas totz rics hom qant destruis sos baros. Sies
   menç amaç (et) temsutz p(er) lor pros. Et eu lo dig qar li port fin ama(n)ça.
f     ol fui eu qar anc lapellei mensognera. Mas druç certans non a
   sen ni me(m)bra(n)ça. Qa pauc no mor qar tan mes uertadera. Qe iectat ma
   de la paubre sperança. Doncs alas ueç era mon cor ioios. Per qera
   uiu damor (et) de ioi blos. Sab gauç enter no(m) puesc far acordança.
q     iles tan franc (et) douç (et) plasentera. De cortes diz (et) de bella
   coindança. Qeu no(n) ai ges poder qe men sofera. Plus qelausels qes
   noirit p(er) sofrança. Qant lapella el respon coichos. E sai qeu mor p(er)
   mon cor uolontos. Ab mils careils qab sos bels oilç mi lança.
n     auierna eu nom clam ges de uos. Mas ben ma grobs plus a
   dreg guierdos. De lanc aten on aui esperança.
e     castiaz uostre prez poderos. E sta sus aut qan tuit li altre
   uan ios. Qab meill ualer se meillor (et) senança.
e     qar no(n) uei mon guaçagnat ni uos. No(n) puesc estar allegres
   ni ioios. Mas sobrafars men tol ma benenança.

                                       Peire uidal
[g]              Es pel te(m)ps ser (et) brau. Qadus tempier (et) uenz. Don torbals
                  elemenz. E fal cel brun (et) blau. Noc caima mos talenç.
   Anc es mos pe(n)samenz. En iois (et) en chantar. Em uoill mais allegrar. Qan
   uei la neu sus en lauta mo(n)tagna. Qe qant la flors se spa(n)do(n) p(er) la plagna.
a     mors (et) iois men clau. Et amesuran senz. E beutaz (et) iouenz.

[carta 72r]

   Mallegra (et) mesgau. E cor gais cortes (et) genz. Mes de totz mals gui-
   renz. Bel ris (et) douz esgar. Me fai rire (et) iogar. Cortes solaz mi reten
   en guadagna. El gauç enter me tol trebaill (et) lagna.
d     omna de uos me lau. Qar es douça (et) plaçe(n)z. E la plus auinenz.
   Qe negus hom mentau. Qe uostre ensegnamenz. uos fai als conoisenz.
   Ben dir (et) tener car. Et a mi tant amar. Qel cor el sens me diz qab
   uos remagna. E sim fai mal ad autra nomen plagna.
q     ar qi uos uei ni au. No(n) pod esser dolenç. De neguns marri-
   menz. E do(m)na tant suau. Mapodera em uenz. Uostra caira ridenz.
   Qe qant uos au parlar. No(n) puesc mos oill uirar. Tant mabeilis
   uostra fina compagna. Qe dau^ltres mes saluag (et) estragna.
d     e lai on creis olfau. Mi uen esbaudimenz. Don soi gai (et)
   iausenz. Cunal uom de pietau. Eial fals recresenz. Cobes mal despen-
   denz. No(n) poira conqistar. Per souen pethenar. Si tot se peinch nis
   mira ni saplagna. Totz son affar no(n) preç una castagna.
q     el cor a flac (et) cau. Et es menz qe nienz. Qe p(er) mil sagramenz.
   Nol creiria hom dun clau. E dolon me las denz. Qan parli daitals
   genz. Per qeu mo lais estar. Dun sayc filh dalbar. Qen maluestaz
   se soiorna es bagna. E sos preç es aital com fils de ragna.
a     l rei ualent (et) car. Uoil mon uers enuiar. Qe se ça
   perd proensa pauc gadagna. Pel bel soiorn qe pren lai en
   espagna.
f     raire rire (et) iogar. Si uulh per uos (et) chantar. Mas
   er ai dreit qe sospir (et) qe plagna. Qar uostr amors mes saluag
   (et) estragna.

[carta 72v]

                                      Peire uidal.
[s]                I tuch li dol el plor e marriment. E las dolors el dan el
                    çaitiuer. Qe hom anc auçis en est segle dolent. Fosan em-
   senç semblaran ior leuger. Contra la mort del iouen reis engles. Don
   reman preç (et) iouent doloros. El mon escurs (et) tenhs (et) tenebros.
   Sens de tot ioi plens de tristor (et) dira.
d     olent (et) trist (et) plen de marriment. Son remangut li cortes
   soldaier. El trobador el ioglar auinent. Trop an agutz en mort mor-
   tal guerrer. Qe tout lor a lo iouen rei engles. Uas cui eran li plus
   larc cobeitos. Ia no(n) er mais ni no(m) creças qe fos. Ueis aqest dan
   el segle plors ni ira.
e     stent a mort plena de marriment. Uanar te podz qel meilhor
   chaualer. As tout al mon qanc fos de nulla gent. Qar no(n) es res
   qa preç aia mestier. Qe tot no fos el iouen rei engles. E fora meils
   sa dieu plagues raços. Qe uil qes el qe mant autre enoios. Qanc
   no(n) feron als pros mas dol (et) ira.
d     a qest segle flac plen de marriment. Samor sen uai son
   ioi tench mensongier. Qe ren no ia qe no(n) torn en coçent. Totz iorns
   uençis (et) ual mens oi qeç ier. çascuns se mir el iouen rei engles.
   Qera del mon lo plus ualens dels pros. Er es anaz sos gens cors
   amoros. Don es dolors (et) desconort (et) ira.
c     elui qe plac pel nostre marriment. Uenir el mon nos traire
   denco(m)brier. E reseup mort a nostre saluament.
   .     .     .    .     Clamen merçe qal iouen rei engles. Perdon sil plaz
   si cum es uers perdos. El fasa estar ab hondraz co(m)panhos. La on
   anch dol no(n) ag nei aura ira.

[carta 73r]

                                   Peire uidal.
[s]             I tot lestius ses bels (et) gens. Non soi iausenz. Que marri-
                 menz. Mi uen de lai. Don solia auer mon cor gai. Per qeu
   preç pauc abril (et) mai. Qar sellam torn en no(n) chaler. Qem sol hondrar
   (et) car tener. E seu prec mas bonas chansos. Els bels diz nis auinentz
   sos. Qeu solia per samor far. No(m) sai de qem dega chantar.
a     nc natz ni uious nol frais couenz. Ni mandamenz. Mas qar
   trop lenç tornei en lai. Ol seus genz cors soiorn (et) lai. Mais tem qe
   laugençer sa uai. Qe fan druç (et) domnas doler. E ioi basar (et) deschaer.
   Nome fosson contrarios. E qar son del selar ghlnos. Degra esser miels
   mos pros son par. Mas ochaiços me uol trobar.
d     on mes esqious lo pensamenz. Qem nara em uenç. Tant qe
   mos senç. Fui (et) desuai. E ia mais chanson no(n) farai. Qe dreit ni
   raçon no canai. E pois no(n) ai cor ni uoler. Cum pusca chantar ni ioi
   auer. Qeu no(n) ai de lei bel respos. E seu cug dir dichz amoros. Eil fug
   qe nom degna escoutar. Gardaz con dei esforsar.
p     ero dels rius (et) de las denz. Ai ditz   .   .   .   . Laus auinenz.
   Per leis qem ai. Al peiz qe pod. Perqen dirai. No(n) ren mas be qe no(n)
   poirai. Qe seu li pogues mal uoler. Se dieus man par del meu poder.
   Li fora orgoillos. Mas no(n) puesc esser poderos. Qab un ris (et) ab un
   esgar. Mi fai mi deus oblidar.
a     nch no(n) agh gruis tant mals talenz. Ni tan coçenç. Seguon
   paruenz. Cum silh qeu li sai. Per qeu nai dolor (et) esmai. Si qa p(er) pauc
   los oils no(n) trai. Qan la uei em fai li temer. Qeneis dire no(n) laus plaçer.
   E doncs pos mos plaiç no(n) les bos. Romanguas cum sanc res no(n) fos.
   Qeu no(m) la puesc de ren forsar. Mas qant de ben dir (et) dondrar. 

[carta 73v] 
 
p     ois hom antius es greu manenz. Qensenhamenz.  E iausimenz.
   Ab cor uerai. Fa fin drut iausen qan seschai. E qi pren so qamors li atrai.
   Si tot ses pauc el miels quer. Per noi pod pechar qa son plaser. Nolen
   uegna rics guiçerdos. Per qeu lau las honors. Els dols el coilh els
   mas qem fez baisar. Sil qe sap perdas emendar.
n     auierna mout mes amar. Qar nous puesc souen remirar.
s     einher nagout nous sai lauçar. Mas ab uos dauri mo(n) cha(n)tar.

                                   Peire uidal.
[n]              On es sauis ni gaire ben apres. Celqes blasma damor
                  ni mal endiz. Qamors sap gen donar gauç als marriz.
   E fai tornar lo malastruc cortes. Chascun fai de failliment guar-
   dar. Qi gen la sap car tener (et) celar. E als failliz torn auinen per-
   don. El fin aman son per lei car (et) bon.
b     en aial te(m)ps el iorn el anç el mes. Qel douç cors gais plaçen-
   tiers gen noiriz. Par lo meillor desiraz (et) grasiz. De lei qes tan com-
   plida de toç bes. Qe sap ferir al cor dun douç esgar. Do(n) ia nom uoill
   departir ni sebrar. Qar ges no(n) es do(m)na ni er ni fon.De tan bons
   aibs ab tal gentil faiçon.
a     nc mais a nul aman tan ben  .   .   .  .   .  Ni tan no(m) fo de fin ioi
   enqeriz. Com eu qel iorn qe mos chanz fo ausiz. Per uos do(m)na eus
   plac qe retraisses. Uostra lauçor el preç complit (et) car. E si eu sai
   ren dauinen dir ni far. Uostra beltat el honor non chaison. Qi eu
   teng en gual dun complit guiardon.
t     ant maueç dat pois qe magues conqes. Per qautre dons p(er)
   me nous er qeriz. Ma uostre cors per lo meillor chausitz. Sap qe
   conuen gardar en totas res. Pero cel qi sens qerre uol donar.

[carta 74r]

   Ben fai le dons mais mil tanç apreçar. Qeu ai ben uist sens qerre
   far ric don. E don qeriz mermar lo miels del pron.
m     on ferm uoler do(m)na ai tan en uos mes. Qe ia non er delo-
   gnatz ni partiz. E qar damor soi eu si conqeriz. Ben dei rendre
   desta preison merçes. Ben fui astruc qi primier sap amar. Chom
   qe cortes en sa meil esquiar. E nag uillanie (et) faillison. Per qeu
   estac en bona sospeison.
s     einher guill(e)m malaspina deus guar. Uostra ualor el preç
   co(m)plit (et) car. Qen uos trob hom ioi (et) solaz e don. Per qeu uos uoill
   presentar ma chanson.

                                         Peire uidal.
[p]                Lus qel paubres qan iai el ric ostal. Qi nocas plaing
                    si tot sa gran dolor. Tan tem qe torn ad enoi al seinor.
   No(n) maus plagner de ma dolor mortal. Ben dei doler qant ellam
   fai orgoill. Qe solamenz als no desir ni uoill. Qe si uals res non
   laus clamar merçe. Tal paor ai qades senoi de me.
m     ais si com cel qi guarda  .    .    .    .  Qil sembla bels contra
   la resplendor. Qant eu lesgard nai al cor tal dolçor. Qeu men
   oblit per lei qeu uei aital. Ben bat amors ab la uerga qeu coill.
   Qar una uez en son rial capdoill. Lemblei un bais don era mi
   soue. Hai *com mal uiu qi ço qama no(n) ue.                         *al(iter) qant
 s     i maint dieus pechat fa criminal. Ma bella domna qar il
   nom secor. Ben sap qen lei ai mon cor (et) mamor. Si qeu con
   pens de null autre iornal. Donc per qem sona tan gen ni macoill.
   Pos pro non te de ço don plus me doill. E cui ia mi aisi lognat de
   se. Anç sofrirai ço qai sofert anc se.

[carta 74v]

q     e sofrir taing a seignor natural. Los tortz el dreitz el sen
   e la folor. Qar greu pot ho de guerra auer honor. Pois qeis ses
   grat faiditz de son logal. Ben soi faidiz si de samor me toill. Nomen
   torrai anz lam mais qeu no(n) soill. Terrai la uil pos aman mi rete.
   No(n) o deu far qar per amar maue.
q     aissi ma tot mi don en son cabal. Qe si malia no(m) aura peior.
   Qel seus plaçers man tan dolça sabor. Qe ges del meu nom reme(m)-
   bra nim cal. Non es iorn qe samors el cor nom broill. Per qaital
   ioi qan la veçon mei oill. Qa mos cor pensa de son grant be. Qel
   mon no(n) uoill ni desir altra re.
s     abez per qe il port amor tan coral. Qar anc no(n) ui tan bella
   ni gençor. Ni tan bona don teing qai grant ricor. Qar soi amics
   de domna qe tan ual. E sa la uei qensems ab mis despoill. Meilç
   mi stera qal seinhor de sidoill. Qa manten preç qant altre sen recre.
   E no(n) sai plus mas aitan na gaufre.
a     ls qautre reis de spainha esta mout mal. Qar no(n) uolo(n) auer
   paç entre lor. Qar altramen son il de gran ualor. Edreich (et) franc
   (et) cortes (et) leial. Sol qe de tan gen cesson lor escoill. Qe uiresson
   lor guerra en altre fuoill. Contra la gen qi nostra leg no cre. Tro qe
   spagna fos tota duna fe.
b     el castiaz seinher per uos mi doill. Qar nos uei la (et) qar mi
   donç no ue. Nauier cui am de bona fe.

                                   Peire uidal.
[s]                  I saupesson mei oill parlar. Domna de mi agron fait clam.
                      Qar los fai souen plorar. Mas no(n) puesc al qi eu mor
   de fam. De uostr amoros qe dautre non. E si uos no(n) tenez pron. Molt

[carta 75r]

   sera pauca ma uida. Mas uos es tant escernida. De çenta cabar ço
   qeus plaz. Qe qant er uostra uolontaz. Tuit mei mal trag seran soiorn.
m     as eus no(n) aus merçe clamar. Tan uos dopte (et) tant uos am.
   Pero do(m)na mas façons par. Com eu ard per uos (et) aflam. Qen la bocha
   nais lo carbon. De foc damor mantas saçon. Don ia no(n) er estan-
   cida. La brasa iron si asida. Baisan la uostra don parlaz. Tan dolçamen
   per qe menbraz. Mains cors cuns non sabon torn.
e     de lairon qis pot guardar. Non eu per ço sui dun liam. Esta
   caz qi no(n) pot trencar. Ni ia per ren tan qa n uiuam. Domna ses uos
   no mer bon. Qen uostra bella faiçon. El bon ualenz prec qius garda.
   Es ma uolontaz complida. Tant sui de uos enamoraz. Per qeu non
   uir uas autre laz. Nim pois uos partir un iorn.
e     de uos com pod hom ianglar. Domna cil cui ren no costan.
   Daitan uolon uillaniar. E per ço ren mescaban. Qe tan com deu
   salf tarascon. No men partrai de uiion. Qal cor me tant abellida.
   Proeça per qe noblida. La dolça t(er)ra on fui naz. Per qera lais marriz
   (et) iraz. Cels qi laisson pro ni adorn.

[carta 75v]

                                     Peire uidal.
[g]          es del ioi qeu ai nom rancur. Mais de las dolors soi clams.
   .        .          .     .      .     .    .    Ses colpa (et) ses tort qeu no(n) lai. Mais
   eram soi mes en asai. Com eu pusca retraire (et) dir. Tal res qamors
   qem fai languir. Me uulha a dreit capdelar.
t     a(n)t ma saluage cor (et) dur. Cella qem bat de sos ueriants. Qe on plus li soi
   humelians. Ladoncs mi do(m)na plus desglai. Mas eu aissi com fols en plai.
   Uino denant (et) mes maçir. De parlar mais puis me consir. Qe trop
   me nulh sobre cochar.
d     e clartat mam es en escur. Cella per cui uau deçirans. Epos
   amors uol toç mos dans. No(n) meraueilh si mal me uai. Mas beus dic
   qe tant sofrirai. Tro qe pusca en loc aduenir. Qab os oils son bels
   cors remir. E seiaura trop al eu par.
n     on ei chastel serrat de mur. Ni ma terra no(n) ual dos guanz.
   Mas an no so plus fis amans. De mi ni es ni er ia mai. Per qeu
   bona domna serai. Uostre (et) sim uoleç sufrir. Qeu uos am nous prec
   al re dir. Qamor ma fait sobre parlar.
a     qan poirei cridar segur. Ni coras serei bon amans. Qant amors
   uulha mos ennans. Qautre conseilh de mi non sai. Qamor mi pod
   gitar desmai. Qe ma fait em fara languir. Sab merce nom uol
   recullhir. E lira de mon cor gitar.
s     i la bellam uolgues sofrir. Mos precs ni mas chansos graçir.
   Mos paucs iois mi pogra doblar.

[carta 76r]

                                       Peire uidal.
[d]           Ieus en sia graçitz. Qel franc reis es gueriz. E sans (et)
               deleitos. Per qeu cobri cansos. Gaias (et) ab gais sos. Qe
   mera giquitz. Corroços (et) marriç. Mas la sua saluç. No sa totz
   erembuz. E tornat en iouen. Mon cor (et) mon talen.
q     ar de bona raiz. Es bos arbres ichiz. E fructz es car (et) bos.
   E rics (et) saboros. Et en torn amoros. Uais domnas (et) chausitz.
   Tant qe na ia als marriz. De cui son plus remsutz. Qe focs ni
   fers agutz. Qar don men uulh men pren. Qus no las mi defen.
b     en tainh qeu sia ardiz. Qe tal domna mes guiz. Qes la genser
   qanc fos. Qab sas bellas faisos. Els bels oils orgoillos. An mantz
   cors enuaiz. Per qe mos esperiz. Es ab leis remasuz. Don mi senc
   reuenguz. De tot mon marrimen. Qai sofert loniamen.
i     ouenz es mal bailiz. E pretz ces per traiz. Per colpa dels baros.
   Q^uer uenson los guarsos. Manenz (et) orgoillos. Els cortes escarniz.
   E domnas trichairiz. Regnon (con)tra nos druz.
   Trop deschausidamen. Ab doble faillimen.
a     bel cors gent bastiz. De totz bos aibs co(m)pliz.
   .      .      .      .      .      .     .  Si com cel qes feriz. Damor (et) cor
   qem diz. Qem renda uos uencuz. Doncs si nom aiz ainz. Mort
   aurez chausimen. E nous estara gen.
p     er flac rei a postiz. Es bos regnes deliz. Qar planh sas messios.
   E plorals autrui dos. E fug solaz dels pros. E reis pos uiu auniz.
   Ual mens qe sebeliz. Mas eu son car tenguz. Pels meillors (et) cre-
   suz. Per la cortesa gen. Qes contradig nomen.
p     er som son gent guarniz. Contrals uags a capiz. Qe ab mi

[carta 76v]

   es aragos. E castella (et) leos. Eualent rei nanfos. Els castels esta-
   biliz. On preç es gent seruiz. Et ondraz (et) tensuz. Si qe dels abatuç.
   Flacs auars cor de uen. Non ai nul pensamen.
a     itant com plus ardiz. Es leos qe crapitz. Et ors qe bous cornuz.
   E lops qe bec barbuz. Ai en tant ardiment. E qi mos diz aguz. Es con-
   tra li esten. En li don franchamen.

                                          Peire uidal.
[p]                Er qes deguna chanso. Al ualent rei darago. Qestiers
                    no(n) chantera oguan. Per le nug (et) per lenian. Qem feç
   sil cui dieus abais. E sanc fui per samor gais. Ar laguerpis (et) la lais.
   E mais no(n) fora amoros. Dur cor si per uos no(n) fos.
e     qar en aital saço. Mi feç socor bel (et) bo. Uos en ren merces
   chantan. Qesters no(n) pogra lafan. Sofrir nil plor nil pantais. Qant
   sel amor mestrais. Si no(n) fos un cortes guais. Qen ueng domna
   de uasi uos. Per qeme(n)uiu deleitos.
e     per ai qesta raço. Conosc ben qe uostre so E uoill estar der
   enan. Del tot al uostre coman. E mentren en totz assais. En far en
   dir totz uos plais. Com uostre ric preç uerais. An enant totas
   saços. Entrelsdruz gualliart (et) pros.
e     ia dieus nocam perdo. Si anc tan bella donna fo. Ne ^ab tan cor-
   tes semblan. Ni anc tan gen parlan. Non ui ni osara ia mais. Qe
   qant leis mot del cais. Et eu laug sim son li cais. Qen cuig morir
   talentos. Sal mens nol naug dire dos.

[carta 77r bianca]

[carta 77v] 

                             Peire raimon de toloça.
[n]                       On puesc sufrir duna leu chanson faire. Pois e manz
                           nai de mon creubut. Qapres lo mal e lafan qai agut.
                           Conuen qab ioi mesbaudei e mesclaire. Qar segon lafan.
   Qai agut ta(n) gran. No(n) agra eu raço(n) qeu cha(n)tes oguan. Mas qar fin amors me mostra
   (et) mesegna. Qe mals no(m) souegna. E cobre mo(n) chan. Farai dir enan. Un cha(n)tar p(re)çan.
c     an si sal dieus en mon maior mal traire. De tan bo(n) cor no(n) desirei
   salut. Com fas per leis cui amors ma rendut. Pogues enqer seruir o pa-
   uc o gaire. Qar tot lautrafan. No(n) preçera un gan. Si eu moris o no
   sol qeu lagues tan. Seruit qe lonors er parra qem fegna. Per qeu lau
   mestegna. E no(n) diga ognan. Mas al seu coman. Soi (et) serai on qeuan.
L     as qe farai pos ren no(n) laus retraire. Anz qan la uei estai a lei de
   mut. Ni per autre no uoil sia saubut. Sa qi meteis degra esser emp(er)-
   aire. A dieu me coman. Qeu uau trebaillan. Qab la sospeiços nagreu
   autrestan. Qar tan gran richor no crei qe mauegna. Mais qe qe men
   prenha. Fins (et) ses enian. Li serai com can. De iorn en iorn meilluran.
q     el cors el cor el saber el ueiaire. E lardiment el sen e la uertut.
   Ai tot en lei qe no(n) ai retengut. Ni pauc ni pro per negun autre afaire.
   Ni als no(n) deman ni uau desiran. Mais qe dieus mi don ueçer lora e lan.
   Qe sa granç ualor tant uas mis destregna. Qab mos braz la tegna. E qi
   eu en baisan. Tot al mieu talan. Remir son cors ben estan.
a     i franca res cortesa (et) de bon aire. Merçe naiaz qamors masi
   uencut. Qe ab pauc no ren lo baston elescut. Cum sel qi plus no(n) pot
   la(n)çar ni traire. Sil bels oils truan. Qe tot mo(n) cor man. Emblat. No(n) sai com-
   en uan conortan. Qe chastel ni tor nous cuiez qe stegna. Pos gra(n)z força
   uegna. Si socors no(n) an. Sel qe dinz estan. Mais am uai trop tarçan.

[carta 78r]

d     e ma chanson uuell qe tot dreit repaire. En aragon al rei cui die(us)
   aiut. Qe per lui son tug bon fag car tengut. Plus qe per rei qe anc nas-
   qes de maire. Qaisis uai trian. Sos prez (et) ses pan. Uers autres qe
   son com sobrel uer ian. Fai la blanca flors p(er) qeu on qem uegna. Adessent
   sa ensegna. E uau raçonan. Son prez e no blan. Duc ni rei ni amiran.
e     t ab ma chançon e nan. Qaillors an. Men uau lai de cors on
   iois e prez regna. Eu uell qe la pregna. Cumbetas uiulan. E pois en
   chantan. De qal guis a hom lais de man.

                                        Peire raimon de toloça.
[u]                   Ns nouels pensamenz mesbai. Al cor per qeu nai greu co(n)sir.
                       Don faiz maint engoissos sospir. Enai souen mon cors plus
   gai. Em gard meilz de far esplaçer. E mesforç en be captener. Qan uei
   qenes luocs ni saços. E cel qa son poder es pros. Be(n) deu auer mais donra(n)ça.
h     onradamenz e bes len eschai. A cel qi sap en paç sofrir. Son dan
   (et) bellamen cubrir. Mantas ueç ço qal cor noil plai. E qi sobriras sap
   tener. De far e dir tot no de uer. Ges no(n) sen merma sa raços. Per qom
   no(n) deu esser cochos. De far grand esmesurança.
d     esmesura conosc (et) sai. Qe fai madomna ses mentir. Donc per
   qem feç a si uenir. Qan ço qem promes ar mestrai. Qar qi non ha
   ueçat auer. Gran be plus leu pot sostener. Afan qe tals es rics (et) bos.
   Qel mal traiz les plus engoissos. Qan li souen benanança.
b     enanança e fin ioi uerai. Nac eu de mi donç al partir. Partiz
   no(n) soi per qeu maçir. Qar a mos precs braus respos fai. Denan sos
   pes lirai chaçer. Sa lei plaz qella deign uoler. Qe de lei facha mas
   chanços. Qar de mi no(n) soi poderos. Qen altra paus mesperança.
b     en esper per lafan qeu nai. Qem uoilla mi dons mantenir. Qar

[carta 78v]

   non es altra al meu albir. Nin fo tan bella ios lorai. Sopleian qe qem
   deign ualer. Qeu conosc segon mon saber. Qe pauc (con)qer hom nuaillos.
   E ual trop mais bes per un dos. Car compraz qe qan senança.
h     umils mans ioingç de genoillos. Maren a uos qeç bel e pros.
   Domna de gaia semblança.

                                          Peire raimon de toloça.
[a]                   Utresi com la candela. Qe se meteicha destrui. Per far
                       clartat ad autrui. Chant on plus trag greu martire.
   Per conort dautra gent. E car adreit esient. Fas tan gran follage. Qe
   aç autrui don agradage. Eami pena (et) turmen. Nulla re se al men pren.
   No(n) deu planger del da(m)nage.
q     ar ben conosc per usage. Qe lai on amor saten. Uai foldaz en
   log de sen. Doncs pos tant am (et) deçire. La genser qel mon se mir.
   Per mal qem deg auenir. No(n) taing qem recreia. Qaron plus mausi
   denueia. Plus li dei ma mort grasir. Sil dreitz damor uulh seguir.
   Qestiers sa cortz non plaideia.
d     oncs pos am so qem guerreia. Conosc qe mer a blandir. Ab selar
   (et) ab sofrir. Li serai hom (et) seruire. E sai sim uol retenir. Ueg me
   tot al seu plaçer. Fis francs ses tota bauçia. E si ab aital tricharia.
   Puesc a sa merçe uenir. El mon non es nuls saber. Per qeu camies
   ma folia.
L     o iorn qe sa cortesia. Mi mostret nim feç aparer. Un pauc da-
    mor ab plaçer. Pareg ben qem uolc ausire. Qins el cor manet saçir
   Et el cor mes mel deçir. Qe mausi denueia. Et eu com fols qe fol-
   leia. Fui leus agen foletir. Qan cugei so per albir. Qenqer non pes
   qesser deia.

[carta 79r]

s     i per nulh autra qe sia. Me pogues mais enriqir. Ben agra
   en cor a partir. Mas cum plus i fort mo consire. En tant qant lo
   mon per pren. No(n) sai una tant ualen. De negun parage. Per qeu
   e seu senhoradge. Remang tut uencudamen. Qar non trop melhura-
   men. Per fortz o per agradage.
c     hanson a port dalegrage. On preç (et) ualor saten. Al rei qe sap
   (et) enten. Miras en araguon dire. Qe anc mais tant guauçens no fui.
   Per fin amor cum er sui. Quabrens (et) abuela poia. Ades so qe non
   sela. Pero nocan fas gran brui. Ni no(n) uulh sapcha hom de cui.
   Mo dig plus qe dune stella.
m     ais uos am ges una mela. No(n) preç qar ab uos no sui. Pero
   aç obs uos estui. Qem siaz guouerns e uela.

                               Peire raimon de toloça.
[s]                I eu fos auenturaz. Di domna ni damor. De tot altra
                    richor. Fora manentz assaz. Mas lausenger truan. Mi
   tolon ioi (et) chan. Per qeu son tant iraz.    .    .    .    .  desesperaz. Non
   muer (et) non e senç. Qi saira per autrui faillimenç.
m     as granç es lo pechatz. A tot mal parlador. Qe si met en amor.
   Don ia non er laudaz. Qe mentir ab enian. Tol honor (et) fai dan. Don
   es deseretaz. Mainç hom pros (et) coçhaz. AI deu per qeie consentz.
   Com sofrals borç don non es malmene(n)ç. 
u     ergiers ni flors ni plaz. No man fait chantador. Mas per uos
   cui ador. Domna si mallegraz. Qeu no(n) chantera onguan. Mas lo ge(n)t
   cor plesan. E uostra gran beultaz. Mabelis tant em plaz. Qa mils uers
   sagramenç. Nous porei mostrar com uos sui benuolenç.
s     e ma fin amistaz. Uos auia sabor. Tan qe per s(er)uidor. Uostro

[carta 79v]

   fos reclamaz. Ben agra meinç dafan. Qe ren als no deman. E ric
   don qant es daç. E grasitz (et) presaz. Trop mais pels conoisenç. Qe
   per maluaiç parliers desauinenç.
d     omna ben uoil sapchaz. Qe la fina color. El sen (et) la ualor. El
   uostre preç hondraz. Mi fan far desiran. Maintz sospir per qeu man.
   Qe uostre endomeniaz. Son com serf compraz. E qil si eu meteis
   uenz. No(n) par sia ges si bons asortimenz.

                                      Peire raimon de toloça.
[a]                     B son guai plan car. Faz descort leu (et) bon. Auinent per
                         chantar. De bella raçon. E seu pogues trobar. Ab leis cui
   dieus gran ben don. Chausiment ges non par. Agues ren si ben
   non.
q     ar se la ma conques. On son tuit fait preçan. Et anc tan bella
   res. Non fo sous iur eus man. Qar sui fin preç cortes. Poia (et) creis
   (et) sespan. E seu ren far saubes qel uengues en talan. Ben fora rics (et)
   iais. Senç mal (et) senç dolor.
s     ai sela cui bon preç nais. Mi uolgues dar samor. Qaisil soi
   fis (et) uerais. E ses cor trichador. Er a se(n)t ans (et) mais. Qeu nos dic
   de ualor. Tant magensa. Sa paruensa. Qe dals no(n) consire. Peneden-
   sa. Et abstenensa. Ai caltra no mire.
m     antenensa. Ab souenensa. Ai gran del martire. Qar pliuensa
   qe ia traire. Nol serai sos manz a mon poder carire. Maitan no(n)
   plai. Si tot me fai doler. E seu nai un dolç bai. Ren non pod
   dan tener.
b     ella domna aiaz iausiment. De mi qe non ai mais secors.
   E ia per maluas parlament. Nous baiss ni streinh uostra laudors. 

[carta 80r]

d     iscord uai al cont ualent. De sauoia. qar sa ualors. Melhura
   (et) no ment. Son ric preç ual mais dels milhors.

                                      Peire raimon de toloça.

[p]                  Ois ueçem bosc (et) broils floriz. El pratz sunt groc uert
                      e uermeilh. El chant el refrim el tropeilh. Auçem del auçel-
   let petitz. Bens taing qun nouel chant fabrec. En a qest donç te(m)ps
   dabril. E si ben sol mot maestril. Leu seran dentendre adrec.
e     car no(n) uei ni trop ie un desplec. Mon ferm natural sen sutil.
   Per tant no(n) clam mon saber uilh. Si tot ancar grans no(n) prec. Qaisi
   com si trobau escritz. Bons motz tan genç los apareill. Qen chantan
   formes mei lorditz.
m     as un gen cors franc (et) graçitz. Qanc tan bel no(n) uic en espeill.
   Per cui pens (et) fremisc (et) ueilh. Mes en cor tant abeliz. Qe dal ren
   seruir no men brec. Mas madomna ab franc cor humil. Per qe senz
   tot enian mapilh. En amor qen recob en lec.
a     nc hom en ben amar non erec. Tant cum eu mi dons don ma
   fil. En lei seruir qab un pauc fil ma pres. E cug qe pauc me sec.
   Pero no(n) tem parlers nieriz. Tant esper son leial conseilh. E sil plaitz
   qe la ma conseilh. Gent serai de fin ioi guernitz.
a     desesdai mos esperitz. Ond il es don no(n) merauilh. Qaitan qan
   ferrai de soleill. No(n) regna tan bon aibs co(m)plitz. Nul autra no(n) par
   qab lei sec. De beutat seran dautras mill. Don prec mi don qe non
   auilh. Si mos cor uol qautra no(n) dec.
t     an magreist per madomna sec. Chanson gen format cors gentil.
   No(n) uei qeu fora mort de gilh. Tro qun pauc mon cor sesprec.

[carta 80v]

                                       Peire raimon de toloça.
[d]                      E fin amor son tuch mei pensament. E neu desur (et) mei
                          milor iornal. E pres damor uoilh auer mon ostal. Per
   so qar fis ab fin cor solament. Lim sui renduz si tot ben no macuilh.
   E ges per tant de leis seruir nom tuilh. Si tot on greu (et) perilhos.
   li fais. Qe fai al seus souen amors sufrir.
p     ero tant ma fait amors durament. Qe mais (et) meils ab ferm
   cor natural. Am qe nuls hom (et) no(n) dic cui ni qal. Tot per paor del
   maluas parlament. Mas lo douç ris e lafar el bel oill. E sa faison
   plaisens del bel escuill. El gai solaz el gent parlar nom lais. Mostrar
   qals es aisel qe sap çausir.
q     ar tant son uostri ric fait ualent. Qe miels temer uos port
   amor coral. Qel mon no(n) a amador tan leial. Cum eu uos sui do(m)na
   ses failliment. E sai qe fas falliment (et) orgoill. Seu dic qeus am
   per qes tainh qeu en muilh. Mos oils souen qar anc de mi no stais.
   Qen tan ric log per amar mon cor uir.
e     las no(n) pod hom tenir son talent. Qades nol uir lai don plus fort
   li cal. E si als della non as mas dolor (et) gran mal. E sec ades son din
   a esient. E sapchatz domna qe on plus mi doilh. Ades mi creis lamors
   el bes qeu uoilh. Eus douç pensar plaçens del cor me nais. Qe noit
   ni iorn de uos nos pod partir.
p     ero nous aus merçe clamar mos chausiment. Qar de ualor
   nous trop par ni engal. Pero qant hom al seu socor ni ual. Bella
   domna fai son pro uerament. E qar tinetz de pretz lausor capdoill. E de
   beutat ades mais qeu no(n) uoill. Uos uoil seruir (et) nom part nim biais.
   De uostr honor amar (et) car tenir.

[carta 81r]

d     omna ualens mais uos desir eus uoilh. Qe tot lo mon qar fin
   amors matrais. Uostre bel cors don me lau de cauçir.
u     ers lambertins de buuauel acuilh. Preç (et) ualors (et) anc iorn
   no(n) sestrais. De gran solaç ni de ioi mantenir.

                                       Peire raimon de toloça. 
[t]                        oç te(m)ps auch dir qus iois altre naduç. Per qe no(n) uoilh
                           nulh te(m)ps de ioi partir. Qab ioi fui naz (et) ab ioi on qen
   uir. Soi (et) serai qaissim soi captenguç. E sil fin ior de lei en cui enten. 
   Qeu plus aten. Pogues auer ben fora plus ioios. Qe dobles iois
   e rix e cabalos. E qi ioi sec iois li ue ses doptança. 
p     er qeu me soi autreiaz (et) renduz. A fin amor (et) a lei cui desir.
   Qe finamen man fach mi oill chausir. La bella qes flors e m railç
   e luç. E caps e guiz de tot enseignamen. E pos tan gen. Naret mon
   cors dun esgart amoros. Dal no(n) souent ni no(n) fo saboros. Nuilç
   altre bes ni dal non ai membrança.
b     ona do(m)na uostre rix preç saubuç. E las faiços eill plaçen
   acuoillir. E la bocha don tan gen uos uei rir. Man tan sobrat qe
   souen deueing muç. E la on cuch gen parlar pert lo sen. Qab el pauen.
   Qer hom ric do per qen soi temoros. Maus eu auch dir qhom sauis
   e saços. Conqer mai(n)ç bes sofren ab esperança.
d     e uos amar no(n) serai recreçuç. Anç mabelis mil tanç qeu no(n)
   sai dir. E sos plagues co uolgresseç sofrir. Qeu uos ames ia no(n) fora
   uencuç. De uos seruir mos fis cors leialmen. Anç mer paruen.
   Qengals sia lafanç de nos amdos. Et er m(er)ces si d(e) tan mes faichç dos.
   Qe mos uolers nos fraing ni nos balança.
m     as fis amanç nos taing qe leu bruç. Anç deu son cor celar

[carta 81v]

   (et) escondir. El ben el mal qill ue damor graçir. Qab cortes aibs es
   hom per pro tenguç. E qes gart be de far tot faillimen. Ab escien.
   Qe de bom luoc aue bos guierdos. Qe si do(m)neis e cortiars non fos.
   Non fora preç ni seruirs ni honrança.
d     omna per çom soi a uos atenduç. Qem deç conseill qa pauc
   no(m) fan morir. La fin amors qeus ai eill greu sospir. E si mos cors
   fos per uos conoguç. Be mes semblan qe nagraz iausimen. Qeu no
   (con)sen. Nuill altramor ni ma bona raços. No(n) pot sebrar ni d(e)loignar
   de uos. Tan mes el cor uostra gaia semblança.
p     reç (et) ualor beltat ioi (et) iouen. Ses faillimen. E toz bos aibs
   totas belas faiços. Hana beatriç dest qanc non cre fos. Don ab
   tan bes ses tota malestança.

                                    Peire raimon.
[s]               Ens allegrage. Chantper agradage. Follage. Fas qar
                   mon coradge. Seg lai on ses mes. Qanc plus saluage.
   Reclus ni estage. Del meu senhorage. No(n) ag nuls hom pres.
q     aissi fos presa. Del mal qe madesa. Mamia. çella cui paug
   peça. Qar mi fai languir. Mais on er qeça. Merces ni franqesa.
   Pos la plus cortesa. Uol sens tort aucir.
p     er meils aucire. Mi tornet en iai. Del lonc consire. Pois
   tornet lesmai. Souen marbire. Qe totz men paritrai. Pois sol me
   uire. En trob mon cor lai.
s     eria qeu laia. Greu cre qen deschaia. Sagramens sespaia.
   Per fals mot escur. Ai bella (et) gaia. Plaçens no(n) ueraia. Uoillas
   qeus desplaia. Greu mals don endur.
l     ongein dura. Men aura. Auentura. Tals sim dura. Par mesura.

[carta 82r]
   Mi periura. Lo mals qe mauçi si. Qe d(e) rancura. Ni falsura. Ni se-
   gura. Ses (con)iura. No(n) meillura. Ans sadura. Qant la prec de mi xi.
s     ens uolria. Sol qe mia. Fos un dia. En mauia. Non daria.
   Ma follia. Perqa torçe(r) sens. Cre qe sia. Qen nenbria. Mat() çom lia.
   Seu podia. Con uencuç sofrens uenç.
b     en tain uença. Ben ualença. Leials qe no(n) chai lai. On se me(n)ça.
   Da ualença. Floris e uerai iai. Maintenensa. Ab temensa. Qer do(m)na
   seus plai sai. Qar tel gensa. Conoisença. Qeus los seus desmai irai.
d     el mal traire. Merçeiaire. Son e fins leials amaire. Qe no(n) uaire.
   De ben faire. Qim sapcha graçir. Dir nous aus gaire. Con ueiaire. Qel
   guaus beutaç don es maire. Me fa(n) traire. Mo(n) cor laire. Enaqest co(n)sir uir.
p     ois uoil e ueire. En a qest consire. Don mais am martire. Qe
   daltre gaçaing. Gen gaçaina. Cui ques plaina. Mi dons na mil en
   romaina. Ualor maina. En qe baina. Son gai cors plaçen gen.
   Bel e genta. Matalenta. Plus qa mege fals mal.

[carta 82v]

                                               Peire Guillielm.
[n]                    on sai chantars amors ni drudaria. Nim fan cha(n)tar
                        flors ni fulhas nil bruz. Qe fan lauçel ni per so non
                        seria. Plus chantaire tan ni qan ni plus mutz. Qautressi
   chan qan linuerns es nengudz. Com fas lestad ni la sapcha floria.
   Qan chans mi plaç n raçons loniadudz.
m     olt mabelis qi ma bella paria. Qan ueng en log e no soi conogudz.
   Ni qi menqieren dreit de cortesia. De qal part soi reparadç ni mou-
   gudz. Qar demandan es hom reconogudz. E responden per qes raços
   qhom sia. De bel respos als granç (et) als menudz.
e     t es bels sens qant hom sa gent respondre. A tota gent segon
   qe chascun es. Qar lo sauis naura talan qeus non dre. Si de respo(n)dre
   uos troba ben apres. E sal ne siqer pecs (et) malapres. No(n) respondez
   greu er qel nous deçondre. De paraulas o de faitz si locs nes.
a     itan uos uoil de mon plaiçers respondre. Qe ami plaz mais us 
   so fraidos cortes. Qe del seu pauc sap seruir (et) somondre. Lai on seschai
   seguo(n) qel poder es. Qus rics maluadz a cui sofrainh merces. Tant qhom
   no pod del seu raire ni tondre. Qanc de tal ric nom paguei iorn ni mes.
n     im pag damor ni de son segnorage. Qar en la fin fai totz sos ser
   uidors. Clamar de si tant es de mal usadge. Per qeu no(n) uulh sos
   mals ni sas dolors. E lais me dieus mon meilhs trobar ailhors. Em
   don tal ioi qem torn en allegradge. Qel ioi damors torna en plainç 
   (et) en plors.                              

[carta 83r]

                                        Peire Guillielm.
[e]                 Naqest guai son leuger. Me uulh en chantan esguaçir.
                     Qar hom qe nos dona alegreier. No sai qe pogues deuenir.
   Per qeu me uulh ab ioi tenir. Et ab los pros de proensa. Qe renhan
   ab conoichensa. Et ab bella captenensa. Si qhom nols em pod escarnir.
d     e conqerer fin preç enter. Agra eu talent (et) deçir. Si no mi
   falh sen dener. E rendas don pogues complir. Los faiz qeu uolgra
   mantenir. Mas pos a dieu non agensa. Qeu pusca far gran ualensa.
   Guardar mi deu de failhensa. Al mens. (et) daiso qai seruir.
q     ar preç no(n) demanda ni qer. Ab cels qe ualent obedir. Mas
   qant al poder sa fier. E qe hom se gard de faillir. Per qaisel qe
   trop uol tenir. A molt petit de sciensa. Qar lauers non a ualensa.
   Mas qar hom en trai guirensa. E qar hom sen pod far graçir.
a     l emperador dreiturer. Frederic uoill mandar (et) dir. Qesi
   meils no(n) mante lemper. Milan lo cuida conqerir. Ab grans fauz
   (et) fan sen auscir. Don uos iur per ma creçensa. Qe pauc preç sa
   conoichensa. E son sen (et) sa sabensa. Si en breu no len sap far pe(n)tir.
d     omna sai ab cors plaçentier. Don negus hom no(n) pod mal dir.
   E no(n) tem guap de lausengier. E sap los meilhors retenir. Ab ondrar
   (et) ab acuilhir. Tan gent fenis (et) comensa. Sos solaç (et) sa paruensa. 
   Qe ren no ni fai falhensa. Et acar nom per encarçir.
n     aionna dest agensa. A totz los pros senç faillença. Per qem
   uoill ab los pros tenir.

[carta 83v bianca]

[carta 84r]

                                           Peire breumon.
[a]                 L  pariscen de las flors. Qan larbre charguondel foill. El te(m)ps
                     genç ala uerdura. Per lerba qi creis (et) nais. Adoncs es acels
   bonamors. Qi la en paç ses rancura. Cu(n)s uas lautre no(n) sorgoilla.
q     eu uei de totz los meillors. Qe sens en deueno foill. Qe enqero
   lor dreitura. Tro qe lor domnas nirais. El ris tornal puois en plors.
   Els fols per mala uentura. Ua qeren lo mal quel doilla.
q     amors uol tals amadors. Qe sapchan sofrir orgoill. En paz (et)
   gran desmesura. Si tot sa domna si strais. Paucs plag lem sia honors.
   Qar si sab mal nis nab dura. Il qeira tost qi lacoilla.
p     er aqest sen sui eu sors. E no(n) sui ges cel qe soill. Qar sellam
   fai gran laidura. Qant autres plag eu ma pais. Si tot ses granç ma
   dolors. Sufrir tro qella meilhura. Ab un plaçer qal qes uoilla.
m     ais nam trenta de senors. Cui honors si leis me noilh. Qeu sui
   hom de tal natura. No(n) uoil honor qel pro lais. Ni ges no(n) laissal paors.
   Don mos cor no(n) sasegura. Qades cuig qaultre lam toilla.

                                              Peire breumon.
[m]               Ei oill an gra(n) manentia. Aguda en lor bailia. Aram peça qar
                    uiurei. Qe ia mais ioi no(n) aurei. Ans men uoil del tot geqir.
   Enolparai meis cobrar. E laissarai me morir. Qhom ses ioi no(n) deu durar.
q     era remamhen suria. Mos iois (et) eu tenc ma uia. En la terra on
   nasqes. Ia mais mi dons no(n) ueirei. Gran mal mi fan li sospir. Qe p(er) leis
   mauen a far. Qe la nuit no(n) puesc dormir. El iorn mauen a ueillar.
d     e preç (et) de cortesia. A tota la senhoria. Cesca do(m)na cui mi dei.
   Lo primier iorn qel parlei. E semblan qan la remir. Qel mon no(m) aia

[carta 84v]

   sa par. Qe totz los bes qhom pod dir. Poiria hom del seus doblar. 
d     ieus com gran merçe faria. Dun seu guarso sim seguia. Per las
   terras on irei. Qem parles tot iorn de lei. Qant el seria ia ser. Eu
   serial sieu col guar. E no(n) poiria sufrir. Qautrhom lancs descausar.
e     ram seit dieus en aia. En torn en lai dreita uia. A mado(m)na cui
   lachei. No(n) sai si eu la cobrarei. Qan de leis mi uench al partir. Anch
   com gad no(n) uolc donar. Dieus la me lais co(n)uertir. Qei pusca merse trobar.

                                                 Peire breumon.
[e]                          N abril qan uei uerdeiar. Lo pratz uerç el uerçer florir. E
                              ui las aiguas esclarir. Et aug los ausels allegrar. Lolors
   dunerba floiria. El dolç çhant qe lausei cria. Mi fan mon iois renouelar.
e     n qel temps soli eu pensar. Com sim pogues damor iausir. Ab ca-
   ualcar (et) ab guarnir. Ab gent seruir (et) ab donar. Cui aqes mesters a-
   uria. Per ço es amors seruia. E pol on hom meils co(n)quistar.
m     olt me sap gent lo cor emblar. Campres con iadei sa uenir.
   Greus er mais iorn qeus no(n) sospir. Per un bel semblan qe il ui far. Qar
   ellam dis totas maria. Qe fara la uostramia. Bels ami cosim pois laissar.
p     er ço no(n) dei desesperar. Qanqera mi don no(n) remir. Qar celui qim
   la fei çequir. Lam pot far ben cobrar. E seu son en sa bailia. Era mais
   torn en suria. Ia deus no men lais mais tornar.
m     olt en de dieus merauilhar. Com sim poic de mi don sofrir. E de-
   gral molt a grat tenir. Qar anc per lui la pois laissar. Qil sa ben seu la
   perdia. Qe ia mais iois no(n) auria. Ni jom no la poira mendar.
c     hançon tu irai oltra mar. Fe qem dei uam ami don dir. Qagreus
   afan (et) a martir. Me fai la noiç el iorn estar. A guigelme daitam pria.
   Bona domna chançon qel tedia. E uama mi don conortar.

[carta 85r]

q     e filippe de mon real. Meten pres en sa bailia. Et am tan 
   sa co(m)pagnia. Qe sens lui no men puesc tornar.

                                             Peire breumon.
[p]                          Ois lo bels te(m)ps renouella. E fai de nouel ren uerdir.
                              Tot qant es uoilh de nouel dir. Cun nouels uoler mapella.
   Em di qe chant nouellamen. Dun gen cors nouel auinen. A cui.
   Me sui. De nouel fer fermaz. Qar sui. Per lui. De nou renouellaz.
b     en renouellet la bella. Mon gen cors el gent acuilir. Qem
   fes gen per qades consir. Qan ges fi(n)s preç la capdella. E com a gen
   acuillimen. Ma del cors mon fin cor trag gen. Sens brui. Refui.
   Gen qe sim plac no(m) plaç. Desdui. Dautrui. Sim lai ab gen laç.
t     ant lam qel cors me trauelha. Amors em fai lo cor languir.
   E sim uol far aman morir. Amors qen aisim martella. Far o pot
   ta(n)t am fermamen. Lei qe aman me (et) mon sen. Destrui. Qabdui.
   Lama(n)ples traenç traç. Qab glui. Me stui. Tan lam ab gran senç graç.
o     rat lin sai qar es isnella. E sap grat dels pros retenir. Es fai
   gradan son prec grasir. E grat qar aissim ten bella. Qar sab lei trob
   merce grasen. Grat maura merces eissamen. Sen trui. Sen dui.
   Leis ab grat on iois laz. Per cui. Relui. Ab grat rics preç p(re)satz.
a     pres fins fai neudiare ualen. Del bauç (et) il (et) el eissamen.
   Don cui. Sens trui. Cerç preç ses en certatz. En lui. Per cui.
   Uiu preç donor onraz.

[carta 85v bianca]

[carta 86r]
                                   
                                     Peire rogier.
[a]                    Chant dauçel començer la sasos. Qant aug chantar las
                        iantas (et) laigros. E per cortes uei uerdeiar lo lis. Ia
                        blaua sespan per lo boissos. El riu son clar de sobre los
   sablons. La o se spand la blanca flor de lis.
L     onc temps aurai estat desamoros. De bon amor paubres e so-
   fraitos. Per la colpa duna falsa amaris. Qe nes mi enian e traiçons.
   Per qe nai faiz los qaranta perdons. E no(m) gardei tro maia aucis.
b     en pauc ama druz qe no(n) es gelos. E pauc ama qi no(n) es amoros.
   E pauc ama qe nonen follentis. E pauc ama qe no(n) fa traiçons. Mais ual
   damor qi ben es enueios. Un dolç plorar no(n) qa tortz e ris.
q     ant eu li qer merces de ginoillons. Elam colpa (et) me met occa-
   isos. E laiguan cor aual per mei louis. Ella mefauns gart qes amoros.
   E li basai la bocha els oils amb dos. Adonc me par un ioi de paradis.
d     a qesta mains fo coillitz lo bastons. Ab qe maucis la plus bella
   qanc fos. E uolgra far tot qa leis abelis. El gai sembla(n)t el mal trag ango-
   issos. Cilan segnor el petit guierdons. Man fait estar faidit d(e) son pais.

                                          Peire rogier.
[d]                  Ousa amiga non puesc mais. Mout me pesa qar uos lais.
                      E redolmein (et) esmais. E teng mo a gran pantais. Qar nous
   abras (et) nous bais. E de parten nostramor.
d     aitant sab eos mon talant. Qe anc femna non amei tant.
   E nous aus far semblan. Ni trob per cui uos o man. Uaimen a dieus
   uos coman. Al espirital seinhor.
n     on puesc mudar qe no(n) plagna. Qar se part nostra compagna.

[carta 86v]

   Eu men uauc en terra estragna. Mais am freidura (et) montagna. Nos-
   fas figu ni castagna. Ni ribeira ni calor.
L     ai sen uai mos cors marritz. E çai reman les esperiz. Et ai
   tant los uls fronçitz. Qe men dolon las raitz. Ma lo fai qi us a par
   tiz. E no(n) puesc auer baudor.
s     ans (et) fals fora eu gueritz. Qant serai aco(n)dormiz. Si fos de leis
   tant aisiz. Qen semblant duna peruiz. Li baises sos oils uoltitz.
   E la fresqetta color.
d     ous estars lai mes ardura. E bons conortz desmesura. E saz
   iontas fraitura. Edias clars (et) noit oscura. Per mon iouent qar
   peiura. Ai marriment (et) dolor. 
p     arlan uauc fasc forsatz.

                                           Peire rogier.
[g]              Es no(n) puesc en bon uers faillir. Nullora qe de mi dons cha(n)t.
                  E com poirian ren mal dir. Qe hon no(n) es tan mal ensenhaz.
   Si parla obleis un mot o dos. Qe toz uilans no(n) torn. cortes. Per qe sai
   (et) cre qe uers es. Qel bes qeu dic tot es de leis.

[carta 87r]

d     e ren als no(n) pens ni consir. Ni ai deçirer ni talan. Mais qel
   pogues en grat seruir. E far e dir tot qant leis plaz. Qeu no(n) cre qe
   per ren als fos. Mas qa leis fes so qel plagues. Per qe sai qonors mes
   (et) bes. Tot qan fons per amor de leis.
b     ona domna souen sospir. E trag gran pena (et) grand afan. E qar
   plus souen nous remir. Ben sapchatz qe no(n) es mos graz. Mas pero
   ades soi ab uos. Qel cor el sen uos ai trames. Si caissi no soi hon
   tum ues. Qe tot es en poder de leis.
a     i las qe plang ge tem morir. Qe as am (et) trop o eu tant. Qe
   muir mors oc no(n) pods guarir. Eu no(n) (et) cum tant sui iraz. De qe de leis
   don soi aichos. Sofre no(m) ual clamal merses. Sim fas noias pro pauc
   not pes. Si tras mal no qua ofas de leis.
c     onseilh nai qar uulh men partir. No fas li farai qeis tan dan.
   Qen puesc als uols ten ben iauçir. Hoc mout cre me ara digadz. Sias
   humils larcs francs (et) pros. Sit fai mal sufren pauc soi pres. Oc samar
   uols mas sim creis. Aissit poiras iauçir de leis.
b     en pusc los autres escarnir. Qaissim sui saubuz traire enant.
   Qel meils del mon saubi chauçir. Eu o dic (et) sai qes uertadz. Ben leu
   ni anz ni aura ianglos. Qe diran nienz qe no(n) es res. Mi qen cal qe dels
   no(n) ies ges. Qeu sai ben cum me uai de leis.

[carta 87v bianca]

                                    Peirol daluernia.
[b]                     En dei chantar pois amor mo ensegna. Em dona engein
                         qeu sapcha bos motz faire. Qar sil no(n) fos ia no(n) fora
                         chantaire. Ni conogut per tantas bonas gen. Mas era
   crei (et) sai certanamen. Qar tot lo ben qe ma fait me uol uendre.
s     eu no(n) soi druz hom no me pot defendre. Qa tot lo mens nosia
   fis amaire. Francs (et) suffrenz humils e merceiaire. Ses trop parlar
   e de bon celamen. En aital guisa (et) per aital conuen. Mautrei a leis
   qi retener nom degna.
a     fors damor aten qe iois me uegna. E pot esser mas me
   no(n) es ueiaire. Tant es bella (et) pros e de ric afaire. Coinda e plasenz
   en fait (et) en paruen. Per qeu sai ben samor raison enten. Qil non
   degues tan bas uas me descendre.
q    e farai donc recreirai me datendre. Non eu mais am tot
   te(m)ps perde(n) maltraire. Qeu no(n) uoil reis esser ni emperaire. Per
   qe de leis ostes mon pensamen. Don soi ben rics sol qeu lam finamen.
   Grans honor mes qe samor me destregna.
b     ella do(m)na qalqe fals entresegna. Mi fesez don mallegre e mes-
   claire. Pois conoisez qeu no men puesc estraire. Ab bel semblan
   paisetz lo mal qeu sen. Qaissim podez trainar loniamen. E de mo(n) cor
   qauez tot un pauc rendre.
b     ona domna ben lo donez entendre. Qeu uos am tant nous
   aus preiar de gaire. Mas uos es tan francha e de bon aire. Qades
   naurez merce mon escien. Lo meu fin cor gardiz el meu talen.
   Ia de uostra richesa nous souegna.

[carta 88v]

                                            Peirol daluernia.
[m]                     Anta genz me mal rasona. Qar eu no(n) chant plus souen.
                          E qi daiso mochaisona. No(n) sab ies qan loniamen. Ma
   tengut en greu pensamen. Cil qe mon cor empresona. Per qeu perd
   esbaldimen. Tal desconort me dona.
p     ero sim fo dolça (et) bona. Madomna al comensamen. Mas er
   nom acoil nim sona. Mais aisi cum lautre gen. Qar conois qeu lam
   finamen. Acum mal me ghiderdona. Amors fara fallimen. Sa qest
   tort li perdona.
d     e trastot ioi mi deslogna. Madomna e no(n) les honors. Qab qal-
   qe plaçen mençogna. Me pogra far ric socors. Er sai qe non es
   mas folors. a qesta atendensa longa. Don ai fait tantas clamors.
   Qanta mes e uergogna.
e     partirai men eu no(n) ia. Qe sos preç (et) sa ualors. Mo deueda
   e mo calogna. E qant en cuid amar allors. er tot lo cor mintra
   lamors. Si cum fai laigua en lespogna. Toz te(m)ps me plairaldolors.
   Cum qem destregna em pogna.
a     des uoil qamors massailla. Noit e iorn maitin e ser. E ses
   la tua battailla. Non uoil mais repaus auer. E seu no(n) ai tot mon
   uoler. Tals es cil qaisim trabailla. Qel mon non a mais plaçer.
   Qe lo meu mal traitz uailla.
L     ausenga ni diuinailla. De noios nom cal temer. Sol pen-
   sars de leis nom failla. Res no me pot dan tener. El consirs ont
   eu maleser. Pais me miels daurtra uitailla. Per mal qem fassa
   doler. Mos cors no sanuailla.

[carta 89r]

                                    Peirol daluernia.
[m]                A entençion ai tot en un uers mesa. Cum ualgues ma-
                     is de chantar qeu feçes. E pogr esser qe fora miels a-
   presa. Chansonetta seu faire la uolgues. Mas chantar torna en le-
   uiaria. E bos uers qi far lo sabia. Es ben semblan qe degues mais
   ualer. Per qeu *ui uoil demostrar mon saber.                                       *al(iter) no(n)
a     mors mauci tan ses en mi enpresa. Greus mes lafan el
   trabail on ma mes. Qeu nai perdut deportar e gaiesa. E sanc naig
   iois era no(n) sai qes es. Per mi dons sospir noit e dia. Mi dons qai
   dit com lapel mia. Dir o pusc eu qar mi uen per plaser. Mas il nom
   uol nim degna retener.
i     a non creirai qe no(n) lagues conqesa. Seu ualgues tant qi la-    *al(iter) Don ben sui sol qar 
   mar me degues. *Qe farai doncs amar lai sa leis pesa. Partiraimen        lam pois a lei pesa
   ha do(m)na no(n) pusc ges. Mas per merce uos pregaria. Qe nous peçes si
   nous plasia. Qar nulla res no(m) pot del cor mouer. Lo desirer qaitan
   nai en poder.
m     al engardei son prez ni sa riqesa. Qan lenqeri per qo fi fola
   res. Ben aig raçon quna dolça franqesa. Me mostraua ab qem lasset
   empres. Qen sonauam gent em risia. Qant eu anaua ni uenia.
   Mas er ma si tornat en non chaler. Qe per un pauc neus me
   degna ueder.
l     a gran beutat de leis ni la dreitesa. Nomes semblanç qhom
   trop laudar pogues. Mas qal pro iai qar es bella e cortesa Qeu per
   leis muer e no len pren merces. Donc ben sui fol qeu trobaria.
   Autra do(m)na qi maimaria. Mas er sai eu qel reprocers diz uer.
   Toz temps uol hom ço qe no(n) pod auer.

[carta 89v]

d     amors me clam (et) de nostra marqesa. Soi fort iraz qar lans
   tol mancs. Per leis es iois mantenguz (et) proesa. Plus pro domna no(n)
   cuid qe anc deus fes. Ni eu no(n) cre tan bella sia. Ni mais ma de se-
   gnoria. Qapenas pot sos prez el mon caber. E creis tot iorn e nol
   laissa chaer. 
L     os uers es faiz qil aprendia. En peirols uol ben qaudit sia. En uia-
   ncs on prez no(n) pot chaer. Qel marqesa li sap gent mantener.

                                             Peirol daluernia.
[d]                       Un bon uers uau pensan com lo feçes. Qamors ma dui
                           lochaison el talan. Em fai estar del tot al seu coman. Si
   qe mon cor na retengut en gage. Trop demo(n)stra ua me son poderage.
   Qera mauei lo trebail on mames. Per tal do(m)na qen dreit meno satagn.
a     qestam plaiz mais de neguna res. A lei mautrei liges des er er enan.
   E sil nom uol mi qen qal quatertan. Serai aclis uas lo seu segnorage.
   Cum seu lagues fait certan homenage. E seria granz torç qi men
   tolgues. Lo deirer pos tot lals men sofragn.
b     en uoil samor mais qere no(n) laus. Esters qab diz cuberz li uau  
   parlan. Mas sil uolgues esgardar mon semblan. No(n) calria plus uerta-
   der mesage. Qa sol lesgart pot hom ben per usage. Lo pensamen cono-
   iser tal uez es. E membres li qassaz per qis co(m)plagn.
b     en sai qeu lam sil amar me uolgues. Mas leis no(n) cal ni non
   ia gran dan. Cuidaz uos donc qe sis uai perpensan. De sa ualor ni de
   son ric lignage. Qe nol deia esser fer e saluadge. Pero ualer sol en a-
   mor merçes. Ueus lesperança on ma dolor refragn.
a     qest conorz no(n) es mais nescies. Qar en amor pos trop uai trai-
   nan. Non deu hom pois auer fiansa gran. Qe farai donc partrai me

[carta 90r]

   de follage. Non eu per qe far i uoil mon da(m)nage. Aissi com cel qal iogar
   ses empres. Qe perd (et) perd per respeit de gadagn.
t     endra me donc ia pro ma bona fes. Qeu no(n) am ges per esqern
   cum sil fan. Qi son fegnet galiador truan. Fals mensonger (et) ab uoler
   uoladge. Anz ai en lei si assis mon coradge. Qora tornnoit an setma-
   na e mes. En un desir son ades (et) remagn.
s     ouen a hom per trop sen gran da(m)pn^dage, E de foldaz uen mantas
   ueiz grans bes. Domna en aqest auentura remagn. 
d     omna el uers entendez mon coradge. El uostre cors francs na-
   turalscortes. Sapchan triar ço qa uos sen atagn.

                                        Peirol daluernia.
[a]                   Ora qem feçes doler. Amor nim doncs esmai. Eram ten ia-
                       sent (et) gai. Per qeu chant a mon plaiser. Qar ai plus ric ioi
   conqis. Qa mi nos tagnⁱa. Mas on richor sumelia. Humilitaz sen reqis.
     i dons mercei (et) graçis. De la benenança qeu nai. Ni ia no(n) obli-
   darai. Lo plaiser qem fes em dis. Qen mi non a mais poder. Cil qamar
   solia. Qen plus richa segnoria. Uoil ses enian remaner.
d     er enant mi uoil tener. El reproer qhom retrai. Nos moua qi
   ben estai. No(n) ferai eu ges per uer. Qel flama qamors noiris. Mard
   la noit el dia. Per qeu deueng tota uia. Com fai laur el fog plus fis.
b     en magrada e mabelis. De dos amis qan seschai. Qe saman de cor
   uerai. Elus lautre no(n) trais. E sabon log e leser Gardar ses folia
   Qe lor bona co(m)pagnia. Non puscan noios saber.
s     ouen lanera ueder. La plus auine(n)ç qeu sai. Sel deuinamen qho(m)
   fai. Nomauengues a temer. Per ço mon cor lies aclins. Uer leis on
   qe sia. Qe finamors ioi(n)g (et) lia. Tal qi par loing del pais.

[carta 90v]

s     eu fos part la croiz del ris. Don hom pois no(n) torna sai. Eu no(n) cre
   qem pogues lai. Tenir altre parauis. Tant ai mon coradge assis. En
   ma dolç amia. Qe senes lei no(n) poiria. Negus autre ioi plaser. 
c     ansonetta era ten uai. Uers ma dolç amia. Qeu sai ben qella
   uolria. Te audir e mi ueder.

                                   Peirol daluernia.
[p]                   er dan qe damors mauegna. Non laisserai. Qe ioi (et)
                      *pres non manteigna. Tant qan uiurai. E sim sui en
   tal esmai. Non sai qen deuegna. Qe sil ou mon cor estai. Uei camar nom
   degna.
n     eguna bona entresegna. De lei non ai. Qe iam conort ni
   proni tegna. Del mal qeu trai. Pero si lam preierai. Qe de me il
   souegna. E samors no la matrai. Merçe lan destregna.
b     ona domna seus plaçia. Fort mamistaz. Qal merauilha seria.
   Se mamauaz. Mas era qar no uos plaz. Se iois men uenia.
   Conosc ben qe maier graz. Si atagneria.
I     a nueg me trebailla el dia. Nom lais en paz. Sim destrein
   cortesia. E sa gran beutaz. Doncs sofrirai pos leis plaz. Qel de-
   sir mauçia. O qa lei prenda pietaz. Qe plus francam sia.
t     ant ai en lei ferm mon coradge. Qe dals non pes. Et anc
   mais ses cor uoladge. Non amet res. Daisom degra uenir bes.
c     hanson uaiten dreit uiadge. Lai ou il es. Qel mon non a
   mais messadge. Qe il trameses. E pois del tot me soi mes. El seu
   segnoradge. Pregali qe non agues. Uer mi cor saluadge. 
q     adousar pot petit bes. Lo mieu gran da(m)nage.

[carta 91r]

                                      Peirol daluernia.
[a]              b ioi qem dimora. Uoill un sonet faire. Qe ben uai a ora.
                  De tot mon afaire. Fin amor menora. Si qal men ueiaire.
   Ges tan rics non fora. Seu fos emperaire. Qel coradge eu nai. Iau
   çion (et) gai. Pero non a gaire. Qera mortz desmai.
p     lus es amor bona. Qeu non sai retraire. Qi mal la raçona.
   No(n) es fis amaire. Qe gen guierdona. Si tot fai mal traire. Qi si a-
   bandona. Nil es merceiaire. On qeu me stei çai. Mon pensame(n)t
   ai. Uas la dolçe repaire. Ou mi dons estai.
d     e lei son qem mena. Et es cortesia. Qab soa catena. Me stre-
   ing fort em lia. Mos mal no(n) refrena. Mas garitz seria. Sab tan
   dolça pena. Per mi dons moria. Ia no men partirai. Mais tan com
   uiurai. Si totz te(m)ps uiuia. Totz te(m)ps lamarai.
f     rancha res cortesa. Bella douça mia. Amor ma uos mesa. El
   cor on qeu sia. Gran ioia mes presa. Daital segnoria. Qeu sui si
   nous pesa. Uostr hom tuta uia. Ia ren nous qerai. Mais uos
   seruirai. Pero suis plairia. Ren plus no(n) diria.
s     eu per allegrança. *Sai chantar ni rire. Dun ioi qe menan-   *al(iter) Uoil iugar
   ça. Don eu soi iausire. Domna ia doptança. Non aiaz del rire.
   Qeu no(n) faiz semblança. Qe endreit uos consire. Ben e gen me sai.
   Cobrir qan sui lai. Seu mos oilz uos uire. Tost les en retrai.
s     om re mi demanda. De mon dolçe deçire. Amors mi coma(n)-
   da. Lo uer contradire. Ben es dreit qeu blanda. Lei cui sui
   seruire. Et er foldaz granda. Sil fatz don maçire. Segnors
   cosim uai. E cossi mestai. Zo qim sol aucire. Maduz ioi uerai.