Tu sei qui

Edizione diplomatico-interpretativa

Schede primarie

65v

[ ] Nlo te(m)ps (et) enlasaso qel reis phelips
de fransa guerreiaua co(n) lo rei richa(r)t
dangelterra. si foron amdui en ca(m)p
con tota la lor gen: Lo reis de fransa si avia
ab se. franses. eborgognos. (et) campagnes.
eflamencs. (et) cels de brui. El reis richartz
auia ab se. engles enormanz. (et) bretons.
epitauis. ecels de nieu. e de toreine. e dal
manie. (et)desantonge. (et)de lemozi. (et)era
sobre lariba dun flum. qe ha nom caura
laqals passa li alpe de niort. E launa ost
si era daluna riba. elautra da lautra pa(r)t.
(et) aissi esteron be. xv. iornz. Ecascun dia
sarmauon epareillauon de uenir ala ba
tailla en semes. Mas arciuesqe (et) euesqe
(et) abbat (et) home dorden qui cercauon la
paz. eron en meiz. qui de fendian qe la
batailla no(n) era. Et un dia foron armat
tint aqill qeran con lei richart (et)esqui
rat de uenir alabatailla. (et) de passar la

[.]n lo temps et en la saso qe·l reis Phelips

de Fransa guerreiava con lo rei Richart
d’Angelterra, si foron amdui en camp
con tota la lor gen. Lo reis de Fransa si avia
ab se Franses e Borgognos et Campagnes,
e Flamencs et cels de Brui. E^.l reis Richartz
avia ab se Engles e Normanz et Bretons
e Pitavis e cels d'Enjeu e de Toreine e dal
Manie et de Santonge et de Lemozi . Et era
sobre la riba d’un flum qe ha nom Caura,
la qals passa li al pe de Niort. E la una ost
si era da l’una riba e l’autra da l’autra part
et aissi esteron be .xv. jornz, e cascun dia
s’armavon e pareillavon de venir a la batailla ensemes. Mas arcivesqe et evesqe et
abbat et home d’orden, qui cercavon la
paz, eron en meiz qui defendian qe la
batailla non era. Et un dia foron armat
tuit aqill q’eran con lei Richart et s'esquirat
de venir a la batailla et de passar la

66r

seura. Eli frances sarmere(n)t (et) sesqilirent. E
li bon home derelion forn com las crotzels
braz pregan righat el rei phelip qe la ba
tailla no degues estre. El reis de fra(n)sa di
sia qe no(n) remandria la batailla. sil reis
richartz noill fazia fezeltat de tot so qel
auia de sai mare. del ducat de norman
dia e del ducat dequitania. (et) del comtat
de piteus. Eqeill rendes gisort. lo qallo
res richartzllauia tolt. Et en richa(r)tz qa(n)t
auziaqestap(ar)aula qel reis phelips d(em)ma(n)
daua. p(er) la gran baudessa qel auia qar li
campagnes auian adel promes qe noill
serian alencontra. p(er) lagran qantitat dels
esterlis qel auia semenatz entre lor. si
montet en destrier. emes lelm en latesta.
efai sonar las tro(m)pas. efai desserar los se-
us confanos en contra laiga p(er) passar
oltra. Et ordenet las esqeras dels baros.
(et) de la seua gent p(er) passar oltra alabatai-
lla. El reis phelips qan lo ui uinir mo(n)
tet en destrier. emes lelm en latesta. eto
ta la seua genz montet en destriers e
prendere(n)t lor armas. p(er) ueniralabatai
lla. trait li campanes qui no meteron
elms entesta. El reis phelips qan ui ri
chart uenir ela seua gen con ta(n) gran

Seura,e li Frances s’armerent et s’esqilirent. E
li bon home de relion forn com las crotz els
braz pregan Righat e·l rei Phelip qe la batailla no degues estre. E∙l reis de Fransa disia
qe non remandria la batailla, si·l reis
Richartz no·ll fazia fezeltat de tot so q'el
avia de sai mar e del ducat de Normandia
e del ducat d'Equitania et del comtat
de Piteus, e qe·ill rendes Gisort, lo qal lo
res Richartz ll’avia tolt. Et En Richartz, qant
auzi aqesta paraula qe∙l reis Phelips demmandava, per la gran baudessa q’el avia, qar li Campagnes avian ad el promes qe no·ill
serian a l’encontra, per la gran qantitat dels
esterlis q'el avia semenatz entre lor, si
montet en destrier e mes l’elm en la testa;
e fai sonar las trompas e fai desserar los seus confanos encontra l’aiga per passar
oltra et ordenet las esqeras dels baros
et de la seua gent per passar oltra a la batailla. E∙l reis Phelips, qan lo vi vinir, montet en
destrier e mes l’elm en la testa e tota
la seua genz montet en destriers e
prenderent lor armas per venir a la batailla,
trait li Campanes qui no meteron
elms en testa. E·l reis Phelips, qan vi Richart venir e la seua gen con tan gran

66v

uigor. eui qill ca(m)panes no uenion ala
batailla. el fo auiliz (et) espauentaz.Eco
menset far appellar los archiuesqes (et)
euesqes (et) homes derelion. totz aqels
qel auion pregat de la paz far. e p(re)guet
lor qill anesso prega(r) richart de la paz.
e del concordi. E silor p(ro)mes de far e de
dir.(et) de recebre aqella paz (et)aqella(con)
cordia degisort del demandel uassala
ge. qe fazia an richart. E li saint home
uengron tuit co(n) las crotz en bratz en
(con)tra lo rei richartz ploran. qel ague(s)
pietat de tanta bona gen. co(n) auia el
camp. qe tuit eran amorir. (et) qel uol
gues la paz. qill li faran laissar gisort.
el rei partir de sobre la seua terra. Eli
baron qan auzire(n)t la grand honor qel
reis phelips li presentaua. foron tuit
al rei richart. conseilleron lo qel pre
zes lo (con)cordi ela paz. Ep(er) los precs dels
homes religios p(er) (con) seill dels seus ba
ros. si fez la paz el concordi. si qe gisort
li laisat quitame(n)z lo reis phelips el va
ssalages remas en penden. si com se
staua. E parti se del ca(m)p. el reis richartz
remas. E fo iurada la paz dam dos lo
reis adez anz. e desferron lor ost. (et) deron

vigor e vi q·ill Campanes no venion a la
batailla, el fo aviliz et espaventaz. E
comenset far appellar los archivesqes et
evesqes et homes de relion, totz aqels
qe l’avion pregat de la paz far, e preguet
lor q’ill anesso pregar Richart de la paz
e del concordi e si lor promes de far e de
dir et de recebre aqella paz et aqella concordia de Gisort del deman del vassalage
qe fazia a·N Richart. E li saint home
vengron tuit con las crotz en bratz
encontra lo rei Richartz, ploran q’el agues
pietat de tanta bona gen con avia el
camp, qe tuit eran a morir, et q’el
volgues la paz, q’ill li faran laissar Gisort
e^.l rei partir de sobre la seua terra. E li
baron, qan aurizent la grand honor qe·l
reis Phelips li presentava, foron tuit
al rei Richart, conseilleron lo q'el prezes
lo concordi e la paz. E per los precs dels
homes religios, per conseill dels seus
baros, si fez la paz e·l concordi si qe Gisort
li laisat quitamenz lo reis Phelips e·l
vassalages remas en penden, si com s'e-
stava, e parti se del camp, e·l reis Richartz remas. E fo jurada la paz d’amdos lo
reis a dez anz e desferron lor ost et deron

67r

comiat al soldadiers. E ue(n)gron escars
(et) auar (et) cobe am dui li rei. eno uolgron
farost ni despendre. si non en en falco(n)s
(et) en austors. (et)encans.(et) en libriers. (et) en co(m)prar terras (et) possessios.(et) en far tort
alor baros. Don tuit li baron del rei defra(n)
sa forn trist (et) dolen. eli baron del rei Ri
chart. qar ill auian la paz faicha perca
scus dels dos reis era uengutz escars (et)
uilans. E Bertrans de born fo plus iraz
qe negus dels autres baros. p(er) so qarel
no se deletaua mas en guerra de si e da
utrui emais en la guerra dels dos reis. p(er)
so qe quant ill guerreiauan en sems. el
auia dal rei richart tot so qel uolia. da
ueredonor. Et era temsutz p(er) lo dire de
la lengua damdos los reis. Don el p(er) uo
luntatqel acqill rei tornassen ala gue(r)
ra. e p(er) la uoluntat qel ui als autres ba
ros. si fez aqest siruentes.

comjat al soldadiers. E vengron escars
et avar et cobe amdui li rei e no volgron
far ost ni despendre, si non en en falcons
et en austors et en cans et en libriers et en comprar terras et possessios et en far tort
a lor baros. Don tuit li baron del rei de Fransa forn trist et dolen, e li baron del rei Richart,
qar ill avian la paz faicha, per cascus
dels dos reis era vengutz escars et
vilans. E Bertrans de Born fo plus iraz
qe negus dels autres baros, per so qar el
no se deletava mas en guerra de si e
d’autrui e mais en la guerra dels dos reis, per
so qe qant ill guerreiavan ensems, el
avia dal rei Richart tot q'el volia
d’aver e d'onor et era temsutz per lo dire de
la lengua d'amdos los reis. Don el per
volutant q'el ac qu·ill rei tornassen a la guerra
e per la voluntat q'el vi als autres baros,
si fez aqest sirventes