

73v | |
(L)O reis henrics danglet(er)ra si tenía assis |
Lo reis Henrics d’Angleterra si tenía assis Bertran de Born dedinz Autafort, e.l conbatía con sos edificis, qe molt li volia gran mal qar el crezia qe tota la guerra qe.l reis Joves, sos fillz, li avia fata, qe Bertrans li agues faita far. E per so era vengutz denan Autafort per lui deseretar. E lo reis d’Aragon li venc en l'ost del rei Henric |
74r | |
ric denan autafort. E qan b(er)trans o saup si fo molt legres qel reis daragon era en lost. p(er)so qel era sos amics specials. El rei(s) daragon si mandet sos messages dinz lo castel. qen b(er)trans li ma(n)des carn (et) pan e vi(n). (et) el si len mandet assaz. E p(er)lo mes p(er) qui el li mandet los presenz el lo mandet p(re) gan. qel fezes. si qel fezes los edificis mu dar. e far traire en autra p(er)te. qe murs era tot rotz on ill ferian. Et el p(er) gran auer del rei henric. el li dis tot so qen. B(ertran). li avia mandat pregan. El reis henrics si fez me t<e>re dels edificis plus en aqella p(er)te non saup qel murs era rotz. E fo ades lo murs p(er) terra. e castels pres e. B(ertran). etota sa genz. E fo menatz al pauaillon del rei henric. elo reis lo receup mol mal. El reis henrics si li dis. b(er)trans uos auez dit qe anc la mei tatz de uostre sen no(n) uos bisognet nul te(m)p(s). mas sa pchaz qara uos besogna ben. Seigner dis. b(ertran). eles uers qeu lo dis edis me be(n) uer tat. El reis dis. Eu crei ben qel uos sia ara(s) faillitz. Seigner dis.b(ertrans).be(n) mes faillitz. E com dis lo reis. Seigner lo iorn qel ualle(n)z joues reis uostre filz mori. Eu p(er)di lo saber el sen ela conoissenza. El reis qant auzi soqen. B(ertans). dizia en ploran del fil. ue(n)c li gra(n)z dolor(s) |
denan Altafort. E qan Bertrans o saup, si fo molt legres qe.l reis d’ Aragon era en l'ost, per so q'el era sos amics specials. E.l reis d’Aragon si mandet sos messages dinz lo castel, q'En Bertrans li mandes carn et pan e vin, et el si l’en mandet assaz. E per lo mes per qui el li mandet los presenz, el lo mandet pregan, q'el fezes, si q'el fezes los edificis mudar e far traire en autra perte, qe murs era tot rotz on ill ferian. Et el, per gran aver del rei Henric, el li dis tot so q'En Bertran li avia mandat pregan. E.l reis Henrics si fez metre dels edificis plus en aqella perte, non saup qe.l murs era rotz, e fo ades lo murs per terra e castels pres e Bertran e tota sa genz. E fo menatz al pavaillon del rei Henric, e lo reis lo receup mol mal. E.l rei Henrics si li dis: "Bertrans, vos avez dit qe anc la meitatz de vostre sen non vos bisognet nul temps, mas sapchaz q'ara vos besogna ben". "Seigner," dis Bertran "el es vers q'eu lo dis, e dis me ben vertat." E.l reis dis: "Eu crei ben q'el vos sia aras faillitz". "Seigner," dis Bertran "ben m'es faillitz". "E com?" dis lo reis. "Seigner, lo jorn qe.l vallenz Joves Reis, vostre filz, mori, eu perdi lo saber, e.l sen e la conoissenza". E.l reis, qant auzi so qu'En Bertrans dizia en ploran del fil, venc li granz dolors |
74v | |
al cor de pietat. (et) als oillz si qe no se pot |
al cor de pietat et als oillz, si qe no se pot tener qe no se pasmes de dolor. E qan revenc de pasmaison, el ad En Bertran en ploran dis: "Vos avez ben dreig, et es be razos si vos avez lo sen perdut per lo meu fill, qi vos volia meillz qe ad home del mond. Et eu, per amor de lui, vos quit la persona e l'aver e.l vostre castel, e vos ren la mia amor e la mia gratia. E voz don cinc cenz marcs d’arzen per los danz qe vos avez receubutz". En Bertran si li cazi als pes, referen li gratias et merces. E.l reis con tota la soa ost s’en anet. E Bertran, qan saup qe.l reis d’Aragon li avia faita si laida, si fo molt iratz con lo rei Anfos. E si saubia con el era vengutz al rei Henric esser soldadiers logaditz, e si saubia con lo reis d’Aragon era vengutz de paubra generacion de Carlades, d’un castel qui ha nom Carlat, q'es en Rosergue, en la terra del comte de Rodes. En Peire de Carlat, q'era seigner del castel, per valor et per proesa, si tolc per muiller la comtessa de Millau, q'era caseguda en erectat, e si n'ac un fill qui fo valenz e pros, e conqis lo contat de Proenssa et us sos fillz si conqis lo comtat de Barsalona et ac il nom Raymonz Berengiers, lo qal conqis |