Lirica Medievale Romanza
Published on Lirica Medievale Romanza (http://151.100.161.88)

Home > JOHAN SOAREZ COELHO > EDIZIONE > Atal vej'eu aqui ama chamada

Atal vej'eu aqui ama chamada

79,9

Mss.: A 166, B 318.

Cantiga de meestria di tre coblas singulars di sei versi e una fiinda di tre versi costruita sulla terza strofa. La rima a è unissonans. Coblas capcaudadas. È presente la parola rima amada e la palabra volta disser. Inoltre si riscontra la rima derivata tra il quarto verso della prima strofa e il secondo della seconda; tra il quarto e il sesto verso della seconda strofa.

Schema metrico: a10’ b10 b10 c10 c10 a10’ (189:19).

Fiinda: b10 b10 a10’.

Edizioni: CA 166; Randgl. I, 148-149; Arias, Antoloxía, 116; Correia, Tese, IX; Jensen, Medieval, pp. 170-171, 494; Molteni 262; Machado 259*; Spina, Lírica, pp. 307-309; Piccolo 43; Deluy, Troubadours, p. 273; Torres, Poesia trovadoresca, pp. 176-177.

 
*Machado attribuisce questa cantiga a Vasco Gil.

 

  • letto 1186 volte

Testo e traduzione

  Atal vej’eu aqui ama chamada
  que, de-lo dia en que eu naci,
  nunca tan desguisada cousa vi,
  se por ũa d’estas duas non é:
  por aver nom’assi, per bõa fe,               5
  ou se lho dizen porque ést amada,
 
  ou por fremosa, ou por ben talhada.
  Se por aquest’ama dev’a seer,
  é o ela, podede-lo creer,
  ou se o é po-la eu muit’amar                10
  ca ben lhe quer’e posso ben jurar:
  poi-la eu vi, nunca vi tan amada.
 
  E nunca vi cousa tan desguisada
  de chamar ome ama tal molher
  tan pastorinh’, e se lho non disser                  15
  por tod’esto que eu sei que lh’aven:
  porque a vej’a todos querer ben,
  ou porque do mund’é a máis amada.
 
  E <é> o de como vos eu disser,
  que, pero me Deus ben fazer quiser,             20
  sen ela non me pod’én fazer nada!
 
  1. Io vedo qui dare l’appellativo di balia a una donna e, dal giorno in cui sono nato, non ho sentito mai una cosa più inappropriata, salvo il caso in cui tutto ciò avvenga per uno di questi due motivi: perché proprio questo è il suo nome, in buona fede, o perché lei è amata,

 

  1. bella, e ben fatta. Se viene qualificata come balia per tutti questi motivi, ella lo è, potete crederlo; inoltre potrebbe essere chiamata così considerato che io la amo molto, dato che le voglio bene e lo posso ben giurare: da quando l’ho incontrata, non ho mai visto una donna tanto amata.

 

  1. E non ho sentito mai da un uomo cosa più inappropriata del dare l’appellativo di balia a una donna così giovane, salvo il caso in cui la denomini così per tutte queste cose che io so che la riguardano: perché la vedo volere bene a tutti, o perché è la più amata del mondo.

 

  1. Vi dirò come stanno le cose: anche se Dio vorrà farmi del bene senza di lei non può farmi bene alcuno!
  • letto 826 volte

Testo critico

 
Atal vej’eu aqui ama chamada
que, de-lo dia en que eu naci,
nunca tan desguisada cousa vi,
se por ũa d’estas duas non é:
por aver nom’assi, per bõa fe,                                  5
ou se lho dizen porque ést amada,

ou por fremosa, ou por ben talhada.
Se por aquest’ama dev’a seer,
é o ela, podede-lo creer,
ou se o é po-la eu muit’amar                                    10
ca ben lhe quer’e posso ben jurar:
poi-la eu vi, nunca vi tan amada.

E nunca vi cousa tan desguisada
de chamar ome ama tal molher
tan pastorinh’, e se lho non disser                            15
por tod’esto que eu sei que lh’aven:
porque a vej’a todos querer ben,
ou porque do mund’é a máis amada.

E <é> o de como vos eu disser,
que, pero me Deus ben fazer quiser,                        20
sen ela non me pod’én fazer nada!

1 aina di amada B 3 desguisa A 4 por B 8 amada a seer B 10 ou se e pola moyteu amar B 12 poyla ui B 15 pastorie A 16 en soy B 18 mu(n)da mais B 19 Eo de como A; E o de como B 21 pode B

 
 
v. 1: Molteni, Machado e Correia non rilevano in B l’errore ottico aina.
v. 3: Michaëlis edita desguisada correggendo l’errore di A su B, ma non riporta in apparato l’errore del codice. Correia in A legge desgiusa.
v.8: ho scelto di editare, seguendo Correia, la variante di A considerando quella di B facilior dal momento che “o copista de B terá lido "amada" onde o modelo apresentaria *amad ~ua, isto é, que, não tendo atendido à abreviatura d ~ (= de), teria lido como "a" o "u" que se seguia à letra "d", supondo depois o "a" final. O erro explica-se, aliás, também pelo facto de "amada" comparacer no v. 6”.
v. 10: riguardo alla disposizione di eu muit amar di A e muiteu amar di B, trattandosi di varianti equipollenti, ho accolto a testo la lezione di A poiché il verso è corretto anche dal punto di vista metrico a differenza di quello trasmesso dal codice B.
v. 12: Machado segnala in apparato la lezione di A poila ui nunca ui poiché, molto probabilmente, non legge il segno di rimando a margine del revisore tra poila e ui che integra il pronome personale eu.
Il modus operandi del revisore e l’errore di B offrono la possibilità di valutare due ipotesi:
1. ci troviamo di fronte a un errore d’archetipo che il revisore di A corregge autonomamente;
2. i copisti dei due rami della tradizione, in maniera indipendente, potrebbero aver dimenticato di trascrivere il pronome eu, non strettamente necessario dal punto di vista semantico.
Correia non segnala l’ipometria di B in apparato; inoltre legge iu nunca in A.
v. 14: entrambi i codici tramandano la lezione corretta; Machado però, non leggendo in A il segno di rimando a margine del revisore dopo om, considera questo verso differente da quello di B e lo evidenzia in apparato. Al contrario Correia segnala l’integrazione del revisore di A (differentemente da quanto fatto per il verso 12, dove è presente un altro segno dello stesso tipo) e legge honie ania in B.
v. 15: gran parte del verso è stato ricostruito su B dal momento che la carta 43 del codice A è danneggiata. È altamente probabile che sia stata la recisione sul margine superiore ad aver impedito la lettura del titulus sopra la <i>, dunque l’errore segnalato in apparato potrebbe non sussistere.
v.18: Michaëlis integra il grafema <u> per formare la congiunzione o<u> e in apparato segnala che nel manoscritto A la <u> è assente; quest’ultima invece è perfettamente leggibile nel codice A, tanto quanto nel codice B.
v. 19: il verso risulta ipometro di una sillaba. Ho accolto a testo l’integrazione di Correia che rigetta quella di Michaëlis o<ï>de. Per ulteriori approfondimenti riguardo alle motivazioni che mi hanno indotto a prediligere questa soluzione cfr. Correia, p. 241, nota 19.
v. 21: ho accolto, come Correia, la variante di A perchè difficilior rispetto a quella di B. Michaëlis edita pode. Machado non segnala in apparato la lezione trasmessa dal codice A.

  • letto 765 volte

Collazione

 
  I,1
  v.1
 
  A
  B
  Atal vei’eu aqui ama chamada
  Atal vei’eu aqui aina di amada +1
 
   I,2
  v.2
 
  A
  B
  que, de-lo dia en que eu naçi,
  que, de-lo dia en que eu naçi,
 
  I,3
  v.3
 
  A
  B
  nunca tan desguisa cousa vi, -1
  nunca tan desguisada cousa vi,
 
  I,4
  v.4
 
  A
  B
  se por huna d’estas duas non é:
  por huna d’estas duas non é: -1
 
  I,5
  v.5
 
  A
  B
  por aver nom’assi, per bona fé,
  por aver nom’assy, per boa fé,
 
  I,6
  v.6
 
  A
  B
  ou se ll-o dizen porque est amada,
  ou se lho dizen porque est amada,
 
  II,1
  v.7
 
  A
  B
  ou por fremosa, ou por ben tallada.
  ou por fremosa, ou por ben talhada.
 
  II,2
  v.8
 
  A
  B
  Se por aquest’ama devv’a seer,
  Se por aquesto amada a seer,
 
  II,3
  v.9
 
  A
  B
  é o ela, podede-lo creer,
  é o ela, podede-lo creer,  
 
  II,4
  v.10
 
  A
  B
  ou se o é po-la eu muit’amar
  ou se é po-la muyt’eu amar -1
 
  II,5
  v.11
 
  A
  B
  ca ben lle quer’e posso ben iurar:
  ca ben lhi quer’e posso ben iurar:
 
  II,6
  v.12
 
  A
  B
  poi-la eu vi, nunca vi tan amada.
  poy-la vi, nunca vi tan amada. -1
 
  III,1
  v.13
 
  A
  B
  E nunca vi cousa tan desguisada
  E nunca vi cousa tan desguisada
 
  III,2
  v.14
 
  A
  B
  de chamar ome ama tal moller
  de chamar home ama tal molher
 
  III,3
  v.15
 
  A
  B
  tan pastorie   e       o non  i  er
  tan pastorinh, e se lho non disser’
 
  III,4
  v.16
 
  A
  B
  por tod’esto que eu sei que ll’aven:
  por tod’esto que en soy que lh’aven:
 
  III,5
  v.17
 
  A
  B
  porque a vei’a todos querer ben,
  porque a vei’a todos querer ben,
 
  III,6
  v.18
 
  A
  B
  ou porque do mund’é a máis amada.
  ou porque do mund’ a máis amada. -1
 
  I F.,1
  v.19
 
  A
  B
  E o de como vus eu disser’, -1
  E o de como vus eu disser’, -1
 
  I F.,2
  v.20
 
  A
  B
  que, pero me Deus ben fazer quiser’,
  que, pero me Deus ben fazer quiser’,
 
  I F.,3
  v.21
 
  A
  B
  sen ela non me pod’én fazer nada!
  sen ela non mi pode fazer nada!
  • letto 791 volte

Edizioni

  • letto 670 volte

Michaëlis 1904

Atal vej' eu aqui ama chamada
que, dê'-lo dia en que eu naci,
nunca tan desguisada cousa vi,
se por ũa d' estas duas non é:
por aver nom' assi, per bõa fé,                                5
ou se lh' o dizen porque est amada,
 
Ou por fremosa, ou por ben-talhada.
Se por aquest' ama dev' a seer,
é o ela, podede'-lo creer,
ou se o é pola eu muit' amar,                                  10
ca ben lhe quer' e posso ben jurar:
poi'-la eu vi, nunca vi tan amada.
 
E nunca vi cousa tan desguisada
de chamar ome ama tal molher
tan pastorinh', e se lh' o non disser'                        15
por tod' esto que eu sei que lh' aven:
porque a vej' a todos querer ben,
ou porque do mund' é a mais amada.
 
E oïde como vus eu disser',
que, pero me Deus ben fazer quiser',                      20
sen ela non me pode fazer nada! 

 

  • letto 450 volte

Tradizione manoscritta

  • letto 863 volte

CANZONIERE A

  • letto 689 volte

Riproduzione fotografica

  • letto 493 volte

Edizione diplomatica

​ 
 
 
  A tal ueieu aqui ama chamada

 
 
 
  que delo dia en que eu naçi. nunca  

 
 
 
  tan desguisa cousa ui. se por hu(n)a  

​ 
  
  
  destas duas non e. por auer nom

​ 
 
 assi per bo(n)a fe. ousello dizen por

 
 
  que est amada.
 

  o* u por fremosa ou por ben tallada
  se por aq(ue)stama deuua seer.
  eo ela podedelo creer
  ou seo e pola eu muit amar
  ca ben lle q(ue)r e posso ben iurar.
  poila * ui nunca uitan amada

​ 
  *La letterina è un'indicazione per il miniatore.
  *Dopo la parola 'poila' c'è un segno di rimando a margine del    revisore con la seguente dicitura: 'eu'. Il correttore non è intervenuto.


  E nunca ui cousa tan desguisada
  de chamar om * ama tal moller

  tan pastorie e o non  i  er.*
  por todesto q(ue)eu sei quellauen .
  por quea ueia todos querer ben.
  ou por que domunde amais amada 

 
  *Dopo la parola 'om' c'è un rimando a margine del revisore con la    seguente dicitura: 'e'. Il revisore non è intervenuto.
  *La pagina è tagliata e non permette di decifrare alcune lettere.

  E o de como u(os) eu disser.
  que p(er)o me d(eu)s ben faz(er) q(ui)ser.
  sen ela no(n) me pode(n)faz(er) nada
  • letto 508 volte

Edizione diplomatico-interpretativa

I I
 
  A
 tal ueieu aqui ama chamada
  que delo dia en que eu naçi. nunca
  tan desguisa cousa ui. se por hu(n)a
  destas duas non e. por auer nom
  assi per bo(n)a fe. ousello dizen por
  que est amada.

 

​ 
  Atal vei’eu aqui ama chamada
  que, de-lo dia en que eu naçi,
  nunca tan desguisa cousa vi,*
  se por huna d’estas duas non é:
  por aver nom’assi, per bona fe,
  ou se ll-o dizen porque ést amada,

 
  *Verso ipometro: b9

II II
 
  ou por fremosa ou por ben tallada
  se por aq(ue)stama deuua seer.
  eo ela podedelo creer
  ou seo e pola eu muit amar
  ca ben lle q(ue)r e posso ben iurar.
  poila ui nunca uitan amada
​  
  ou por fremosa, ou por ben tallada.
  Se por aquest’ama devv’a seer,
  é o ela, podede-lo creer,
  ou se o é po-la eu muit’ amar
  ca ben lle quer’ e posso ben iurar:
  poi-la eu vi, nunca vi tan amada.
III III
 
  E 
nunca ui cousa tan desguisada
  de chamar om ama tal moller
​  tan pastorie e  o non i er.
  por todesto q(ue)eu sei quellauen.
  por quea ueia todos querer ben.
  ou por que domunde amais amada 

 

 
  E nunca vi cousa tan desguisada
  de chamar ome ama tal moller
  tan pastorie  e o non i er*
  por tod’esto que eu sei que ll’aven:
  porque a vei’a todos querer ben,
  ou porque do mund’é a máis amada.

 
  *La pagina del manoscritto è tagliata in alto, dunque non è      possibile ricostruire il verso.

IV IV
 
  E 
o de como u(os) eu disser.
  que p(er)o me d(eu)s ben faz(er) q(ui)ser.
  sen ela no(n) me pode(n)faz(er) nada
 
 
  E o de como vos eu disser,*
  que, pero me Deus ben fazer quiser,
  sen ela non me pod'én fazer nada!

 
  *Verso ipometro: b9

  • letto 447 volte

CANZONIERE B

  • letto 652 volte

Riproduzione fotografica

  • letto 549 volte

Edizione diplomatica

 
  A tal ueieu aqui aina dia mada
  Que delo dia en que eu naçi
  Nunca tan desguisada* cousa ui
 Por hu(n)a destas duas non e
 Por auer nomassy per boa fe
 Ou selho dizen por que est amada. 

 
  *La parola 'desguisada' è sottolineata con un tratto di inchiostro      differente; molto probabilmente la sottolineatura è di mano       colocciana.  

 
  Ou p(or) fremosa ou p(or) ben talhada.
  Se p(or) aquesto amada a seer
  Eo ela podede lo creer
  Ou se e pola muyteu amar
​  Ca be(n)lhi quere posso ben iurar
  Poyla ui nu(n)ca ui tan amada. 

 

 
  E nunca ui cousa ta(n) desguisada
  De chamar home ama tal molher
  Tan pastorinhe selho non diss(er)
  p(or) todesto que en soy quelhauen
  p(or) que a ueiatod(os) querer ben
  Ou p(or) que domu(n)da mays amada. 
 
 
  *E o de como u(os) eu diss(er)
  Que perome d(eu)s ben fazer qui ser
  Sen ela no(n)mi pode fazer nada. 

 
  *Colocci marca la fiinda con un segno di paragrafo.

  • letto 524 volte

Edizione diplomatico-interpretativa

I I
 
  A 
tal ueieu aqui aina dia mada
  Que delo dia en que eu naçi
  Nunca tan desguisada cousa ui
  Por hu(n)a destas duas non e
  Por auer nomassy per boa fe
  Ou selho dizen por que est amada.
 

​ 
  Atal vei’eu aqui aina di amada*
  que, de-lo dia en que eu naçi,
  nunca tan desguisada cousa vi,
  por huna d’estas duas non é:*
  por aver nom’assy, per boa fe,
  ou se lh-o dizen porque ést amada,

   
  *Verso ipermetro: a11'
  *Verso ipometro: c9

II II
​ 
  Ou p(or) fremosa ou p(or) ben talhada. 
  Se p(or) aquesto amada a seer
  Eo ela podede lo creer
  Ou se e pola muyteu amar
  Ca be(n)lhi quere posso ben iurar  
  Poyla ui nu(n)ca ui tan amada. 
 
​ 
  ou por fremosa, ou por ben talhada.
  Se por aquesto amada a seer,
  é o ela, podede-lo creer,
  ou se é po-la muyt’eu amar*
  ca ben lhi quer’e posso ben iurar:
  poy-la vi, nunca vi tan amada.*

  *Verso ipometro: c9 
  *Verso ipometro: a9'

III III
 
  E nunca ui cousa ta(n) desguisada
  De chamar home ama tal molher
  Tan pastorinhe selho non diss(er)
  p(or) todesto que en soy quelhauen
  p(or) que a ueiatod(os) querer ben
  Ou p(or) que domu(n)da mays amada. 
 
 
  E nunca vi cousa tan desguisada
  de chamar home ama tal molher
  tan pastorinh', e se lh’o non disser
  por tod’esto que en soy que lh’aven:
  porque a vei’a todos querer ben,
  ou porque do mund’ a máis amada.*

 
  *Verso ipometro: a9'

IV IV
 
  E o de como u(os) eu diss(er) 
  Que perome d(eu)s ben fazer qui ser
  Sen ela no(n)mi pode fazer nada.   
 
  E o de como vos eu disser,* 
  que, pero me Deus ben fazer quiser,
  sen ela non mi pode fazer nada!

 
  *Verso ipometro: b9

  • letto 531 volte
Credits | Contatti | © Sapienza Università di Roma - Piazzale Aldo Moro 5, 00185 Roma T (+39) 06 49911 CF 80209930587 PI 02133771002

Source URL: http://151.100.161.88/?q=laboratorio/atal-vejeu-aqui-ama-chamada